भारतीय खाद्यसंस्कृतीत बाजरी (बाजरा) हे एक महत्त्वपूर्ण अन्नधान्य आहे, ज्याचा वापर विविध प्रकारच्या पदार्थांमध्ये केला जातो.
बाजरी पासून तयार होणारा असाच एक पदार्थ म्हणजे बाजरीचे बिस्किट्स होय. बाजरीचे बिस्किट्स हा एक उत्कृष्ट पर्याय आहे, ज्यामुळे चविष्टपणासह आरोग्यदायी आहार मिळवता येतो. बाजरीच्या बिस्किटांची प्रक्रिया देखील सोपी आहे आणि ती घरच्या घरी सहजपणे केली जाऊ शकते.
ज्यामधून बाजरी उत्पादक बाजारीचे मूल्यवर्धन देखील करू शकतात.
बाजरीच्या बिस्किटांचे फायदे
१) आरोग्यदायी : बाजरीमध्ये फायबर्स, प्रोटिन्स, आयरन आणि मिनरल्स भरपूर असतात. त्यामुळे हे बिस्किट्स हृदयाच्या आरोग्यासाठी आणि पचनतंत्राच्या सुधारण्यासाठी उपयुक्त ठरतात.
२) उत्कृष्ट एनर्जी स्त्रोत : बाजरी मध्ये कार्बोहायड्रेट्सची भरपूर मात्रा असते, त्यामुळे ते दिवसभर ऊर्जा प्रदान करते.
३) डायबिटीजसाठी योग्य : बाजरीमध्ये कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स असल्यामुळे, ते रक्तातील शर्करेची पातळी नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते.
बाजरीच्या बिस्किटांची पाककृती
साहित्य :
• १ कप बाजरीचे पीठ
• १-२ कप गहू पीठ
• १/४ कप साखर (आवडीनुसार कमी-अधिक करू शकता)
• १/४ कप तूप (स्मूदनेससाठी)
• १/२ कप दूध (आवश्यकतेनुसार कमी-अधिक करू शकता)
• १ चमचा बेकिंग पावडर
• १/२ चमचा सोडियम बायकार्बोनेट
• १/४ चमचा साखर पावडर
• १/४ कप सूंठ (अधिक चवीनुसार)
• चिमूटभर मीठ
पद्धत :
• मिश्रण तयार करणे : एका मोठ्या भांड्यात बाजरीचे पीठ, गहू पीठ, बेकिंग पावडर, सोडियम बायकार्बोनेट आणि मीठ मिसळा.
• साखर आणि तूप घालणे : या मिश्रणात साखर, तूप आणि सूंठ घालून चांगले मिक्स करा. तूप मऊपणासाठी वापरले जाते, त्यामुळे ते आपल्या हाताने मिश्रणामध्ये समाविष्ट करा.
• दूध घालणे : मिश्रणात हळूहळू दूध घालून एक गुळगुळीत आटपून तयार करावा. मिश्रण फार कोरडे किंवा फार द्रव असू नये.
• आकृती तयार करणे : पिठाच्या मिश्रणाच्या गोळ्या करून, त्यांना बिस्किटांच्या आकारात रोल करा.
• बेकिंग : ओव्हन १८०°C (३५०°F) वर गरम करा. बिस्किट्स एका बेकिंग ट्रेवर ठेवा आणि १५-२० मिनिटे बेक करा. बिस्किट्स सोनेरी रंगाचे आणि कुरकुरीत होईपर्यंत बेक करणे आवश्यक आहे.
• थंड करणे : बेक झाल्यावर, बिस्किट्स थंड होण्यासाठी काही वेळ ठेवा.
सेवन आणि साठवण
बाजरीचे बिस्किट्स चहा किंवा कॉफीसोबत चांगले लागतात. तसेच, हे बिस्किट्स पिऊन किंवा लंचबॉक्समध्ये लावता येतात. या बिस्किट्सना वायटरुपात एका कंटेनरमध्ये साठवले जाऊ शकते, त्यामुळे ते काही दिवस ताजे राहतात.
निष्कर्ष
बाजरीच्या बिस्किट्स हे स्वादिष्ट आणि आरोग्यदायी स्नॅक आहे. घरच्या घरी तयार करून, आपल्याला आरोग्याच्या दृष्टीने फायदेशीर आणि चवदार आहार मिळवता येईल. सोप्प्या पद्धतीने तयार होणारे हे बिस्किट्स आपल्या रोजच्या आहारात समाविष्ट करणे एक उत्तम विचार आहे. तसेच या बिस्किट्सची पॅकिंग करून विक्री करत बाजारीचे मूल्यवर्धन देखील करता येते.
डॉ. सोनल रा. झंवर
सहाय्यक प्राध्यापक
एम. जी. एम अन्नतंत्र महाविद्यालय, गांधेली, छ. संभाजीनगर
हेही वाचा - Healthy Starfruit : विविध पोषणतत्वांनी परिपूर्ण असलेले आरोग्यवर्धक स्टारफ्रूट