Buying Cow-Buffalo : गाय-म्हैस खरेदी (buying Cow Buffalo) करतांना काही गोष्टी माहिती असाव्या लागतात. अनेकदा काही गोष्टी माहित नसल्यामुळे शेतकऱ्यांना नुकसान सहन करावे लागते. अशा परिस्थितीत जनावरे खरेदी करण्यापूर्वी काही गोष्टींची खात्री करून घेणे आवश्यक असते. आज या लेखातून नेमक्या गोष्टी ध्यानात ठेवल्या पाहिजेत, ते समजून घेऊया...
पशुपालन (Cattle Farming) हे शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक संपन्नता देणारे असते. त्यामुळे प्रत्येक शेतकरी पशुपालनाला (Animal Husbandry) महत्व देत असतो. ग्रामीण भागात आजही पशुपालन मोठ्या प्रमाणावर केले जाते. त्यावर दूध व्यवसायही अवलंबून आहे. अशावेळी चांगल्या व दुधाळ जातीची जनावरे खरेदी करावी लागतात. परंतु काही वेळा जनावरांबद्दल माहिती नसल्यामुळे नुकसानीला सामोरे जावे लागते.
जनावरांची जात पहा...
गाय किंवा म्हैस विकत घेण्यापूर्वी, कोणत्या जातीची आहे, कारण त्यावर देखील तिची दूध उत्पादन क्षमता, आरोग्य आणि वय अचूकपणे ठरवता येते. शिवाय शेतकऱ्याच्या स्थानिक वातावरणाला साजेशी आहे का? हे देखील पाहावे लागते. त्यामुळे गाय किंवा म्हशींची जात महत्वाची ठरते.
रोगग्रस्त तर नाही ना...
एखाद्या पशु बाजारात जात असाल तर खरेदी करण्यापूर्वी नजीकच्या पशुवैद्यकीय दवाखान्यात जाऊन आरोग्य तपासणी करणे चांगले राहील. पशुवैद्यकाने गाय किंवा म्हशीची संपूर्ण आरोग्य तपासणी केल्यानंतर आपल्याला कळते की तिला कोणताही गंभीर आजार नाही. त्यामुळे खरेदी करण्यास अडचण राहत नाही.
दूध उत्पादन क्षमता व गुणवत्ता
गायी आणि म्हशींची दूध उत्पादन क्षमता हे त्यांचे प्रमुख वैशिष्ट्य आहे. ते विकत घेण्यापूर्वी, तुम्ही संबंधित मालकाशी बोलून मागील 6 महिन्यांचे दूध उत्पादन राहिले, हे ही तपासले पाहिजे. तसेच दुधाचे प्रमाण आणि गुणवत्ता देखील जाणून घेतली पाहिजे. दुधात फॅटचे प्रमाण व इतर पोषक घटक योग्य प्रमाणात आहेत का? हे जाणून घेणे.
वय पाहिले पाहिजे
तुमच्या माहितीसाठी, प्राण्याचे वय त्याच्या आरोग्यावर तसेच उत्पादकतेवर परिणाम करते. तुम्ही जुने किंवा अगदी लहान जनावरे खरेदी करणे टाळावे, कारण ते पुरेसे दूध देणार नाहीत आणि त्यांना अधिक काळजी घ्यावी लागेल. दुग्धोत्पादनासाठी गायी आणि म्हशींचे सर्वोत्तम वय 3 ते 6 वर्षे असल्याचे तज्ञ सांगतात.
प्रजनन क्षमता
गायी आणि म्हशी खरेदी करण्यापूर्वी त्यांची प्रजनन क्षमता देखील जाणून घेतली पाहिजे, कारण याचा उत्पादन क्षमतेवरही परिणाम होतो. अशावेळी अशी गाय म्हैस निवडा, जिने गेल्या 1-2 वर्षात निरोगी वासरांना जन्म दिला आहे. मागील गर्भधारणा आणि प्रसूतीच्या बाबत विचारणा करावी.
स्थानिक वातावरणास अनुकूल
गाय किंवा म्हैस खरेदी करण्यापूर्वी ती त्या परिसरातील हवामानासाठी योग्य आहे की नाही याकडे लक्ष दिले पाहिजे. तुम्ही तुमच्या स्थानिक वातावरणानुसार योग्य जातीची निवड करावी, ज्यामुळे जनावराचे आरोग्य आणि उत्पादकता टिकून राहण्यास मदत होते.
स्वभाव देखील पहा
गाय म्हैस विकत घेण्यापूर्वी त्याच्या वागण्याकडेही लक्ष दिले पाहिजे, जर ते आक्रमक किंवा चिडखोर असेल तर त्याला वाढवणे कठीण होते. शांत स्वभावाच्या गायी आणि म्हशी निवडा, ज्यामुळे दूध काढणे सोपे होईल आणि काम करताना कोणतीही अडचण येणार नाही.
हेही वाचा : Animal Care In Winter : हिवाळ्यात 'अशी' घ्या दुभत्या जनावरांची काळजी