Agriculture News : कृषी विज्ञान केंद्र तोंडापुर जिल्हा हिंगोलीने (Hingoli) जिल्ह्यातील मत्स्यपालकांना महत्त्वाचे ज्ञान, कौशल्य आणि तांत्रिक प्रगती देऊन त्यांचे जीवन बदलण्यात मोलाचा वाटा उचलला आहे. विविध नाविन्यपूर्ण उपक्रम आणि उपक्रमांच्या माध्यमातून केव्हीके हिंगोली स्थानिक मच्छीमारांसाठी आशेचा किरण म्हणून उदयास आले आहे.
मत्स्यबीज उत्पादन व वितरण : शेतकऱ्यांना माफक दरात दर्जेदार मत्स्यबीज (Fish seeds) उपलब्ध करून देण्यासाठी कृषी विज्ञान केंद्र तोंडापुर जिल्हा हिंगोली भक्कम मत्स्यबीज उत्पादन युनिट ची स्थापना केली आहे. यामुळे जिल्ह्यातील मत्स्योत्पादनात लक्षणीय वाढ होणार आहे. ही बीज उत्पादन केंद्र सुमारे 5 कोटी मत्स्य बीज प्रती वर्षी निर्माण करणार आहे. या वर्षी आतापर्यन्त सुमारे 2 कोटी बीज निर्माण झाले असून अजून निर्मिती प्रक्रिया सुरू आहे.
वैज्ञानिक मत्स्यपालन तंत्र : तलाव व्यवस्थापन, खाद्य व खत व्यवस्थापन, रोग नियंत्रण आणि काढणी तंत्रासह आधुनिक मत्स्यपालन पद्धतींचे प्रशिक्षण मत्स्यपालकांना देण्यात केव्हीके आघाडीवर आहे.
उपजीविका वृद्धी : कौशल्य विकास कार्यक्रम आणि उद्योजकता प्रशिक्षणाच्या माध्यमातून केव्हीकेने मत्स्यपालकांना त्यांच्या उत्पन्नाच्या स्त्रोतांमध्ये विविधता आणण्यास आणि त्यांची एकूण उपजीविका सुधारण्यास मदत केली आहे.
पायाभूत सुविधांचा विकास : केव्हीकेने मत्स्यतलाव आणि संबंधित पायाभूत सुविधांच्या बांधकामास मदत केली आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना शाश्वत जलशेती पद्धतींचा अवलंब करण्यास सक्षम केले आहे. कृषी विज्ञान केंद्र तोंडापुर जिल्हा हिंगोली येथे मत्स्य खाद्य उत्पादन केंद्र सुद्धा निर्माण केले असून त्याचा लाभ अनेक शेतकरी घेत आहेत. ही खाद्य तरंगते असून त्यामुले खाद्याची नासाडी कमी होते. केव्हीके ने मत्स्यपालकांना संभाव्य बाजारपेठेशी जोडण्यात, त्यांच्या मालाला रास्त भाव मिळवून देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे.
कृषी विज्ञान केंद्र तोंडापुर यांच्या प्रयत्नांमुळे मत्स्योत्पादनात वाढ तर झाली, शिवाय या भागाच्या सर्वांगीण सामाजिक-आर्थिक विकासालाही हातभार लागला आहे. मत्स्यपालकांचे सक्षमीकरण करून केव्हीके हिंगोलीने जिल्ह्यातील अनेक कुटुंबांसाठी शाश्वत व फायदेशीर उपजीविका निर्माण केली आहे. कृषी विज्ञान केंद्र तोंडापुर आपले कौतुकास्पद कार्य करत असताना हिंगोली जिल्ह्यातील मत्स्यशेतीचे भवितव्य आशादायक दिसत असून, असंख्य शेतकऱ्यांच्या जीवनात बदल घडवून आणण्याची आणि या क्षेत्राच्या अर्थव्यवस्थेच्या सर्वांगीण विकासाला हातभार लावण्याची क्षमता आहे.
हिंगोली जिल्ह्य़ात मत्स्यविकासात प्रचंड वाव
हिंगोली जिल्ह्य़ात मत्स्यविकासात प्रचंड वाव आहे. मुबलक जलस्त्रोत आणि सुपीक जमिनीमुळे शेतकरी आणि मच्छीमारांच्या जीवनात बदल घडवून आणण्याची सुवर्णसंधी आहे. शासन, केव्हीके हिंगोली आणि समाजाच्या एकत्रित प्रयत्नांनी जिल्ह्याच्या अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण योगदान देणारे आणि अन्नसुरक्षा सुनिश्चित करणारे समृद्ध मत्स्यव्यवसाय क्षेत्र आपण निर्माण करू शकू, असा मला विश्वास आहे.
केव्हीके तोंडापूर जिल्ह्यातील मत्स्यशेतीत क्रांती घडवून आणण्यासाठी कटिबद्ध आहे. शेतकऱ्यांना अद्ययावत वैज्ञानिक ज्ञान, दर्जेदार मत्स्यबीज आणि बाजारपेठेची जोडणी उपलब्ध करून देऊन, शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करणे आणि त्यांची उपजीविका वाढविणे हे आमचे उद्दिष्ट आहे. आमच्या प्रयत्नांमुळे निळी क्रांती होऊन हिंगोली मत्स्योत्पादनात अग्रेसर जिल्हा बनेल, असा आम्हाला विश्वास आहे.
- डॉ. पी. पी. शेळके, वरिष्ठ शास्त्रज्ञ आणि प्रमुख, कृषी विज्ञान केंद्र तोंडापुर