Birth & Death Registration : जन्म मृत्यू प्रमाणपत्र हा भारतातील प्रत्येक नागरिकाचा प्रमुख दस्तऐवज आहे. या दस्तऐवजाची नोंदणी सरकार दरबारी रोज होत असते. त्यामुळे महत्वाचे कागदपत्र म्हणून याकडे पाहिले जाते. जन्म प्रमाणपत्र हे सरकारचे एक आधिकारिक दस्तऐवज आहे. ज्यामध्ये नागिरकांच्या जन्माची नोंद केली जाते. या प्रमाणपत्रात साधारणतः व्यक्तीचे पुर्ण नाव, जन्म तारीख, जन्मस्थान आणि त्यांच्या बायोलॉजिकल मातापितांचे नाव समाविष्ट असते.या प्रमाणपत्राचा मुख्य उपयोग असा आहे की, व्यक्तीची ओळख आणि वय काय आहे याची माहिती समजते. जन्म प्रमाणपत्र हे महत्त्वाचे दस्तऐवज म्हणून पाहिले * जाते. आणि ह्यामध्ये समाविष्ट केलेल्या माहितीच्या आधारे व्यक्तीला विविध अधिकार, सुविधा आणि विविध सरकारी आणि गैरसरकारी सेवांचा लाभ मिळतो.
या प्रमाणपत्राचा अन्य महत्त्व असे आहे की, राष्ट्रीय आणि स्थानिक जनसंख्या आणि आरोग्य नियोजनाच्या सर्वांगीण रेकॉर्ड्समध्ये माहिती समाविष्ट केली जाते. जशी जन्माची नोंद केली जाते त्याच पध्दतीने व्यक्तीच्या मृत्यूची नोंदही करण्यात येते. मृत्यूची नोंद केल्यानंतर त्या व्यक्तीच्या नावाचे मृत्यू प्रमाणपत्र जारी करण्यात येते.
महाराष्ट्रात जन्म प्रमाणपत्र कसे काढावे?
ऑनलाइन पद्धत
* महाराष्ट्र जन्म आणि मृत्यू नोंदणी करण्यासाठी https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in या वेबसाइटला भेट द्या.
* ''जन्म प्रमाणपत्र नोंदणी'' बटणावर क्लिक करा.
* नवीन वापरकर्त्यासाठी नोंदणी करा किंवा आधीच नोंदणीकृत असल्यास लॉगिन करा.
* आवश्यक माहिती आणि कागदपत्रे जमा करा.
* फी भरा.
* जमा बटणावर क्लिक करा.
* तुमचा अर्ज क्रमांक आणि पावती मिळवा.
* १५ दिवसांच्या आत तुमचे जन्म प्रमाणपत्र ऑनलाइन उपलब्ध होईल.
* तुम्ही ते डाउनलोड करून प्रिंट घेऊ शकता.
ऑफलाइन नोंदणी पद्धत
* तुमच्या जिल्ह्यातील जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालय जवळ जा.
* जन्म प्रमाणपत्रासाठी अर्ज मिळवा आणि आवश्यक ती माहिती भरा.
* आवश्यक कागदपत्रे जमा करा.
* फी भरा.
* अर्ज जमा करा.
* ७ ते १५ दिवसांमध्ये तुमचे प्रमाणपत्र तयार होईल. तुम्ही ते कार्यालयातून जमा करू शकता.
आवश्यक कागदपत्रे
हॉस्पिटल डिस्चार्ज सारांश
पालकांचे विवाह प्रमाणपत्र
पालकांचे आधार कार्ड
पत्ता पुरावा (जसे की वीज बिल, रेशन कार्ड)
जन्म घेणाऱ्या मुलाचा / मुलीचा फोटो
तुम्ही MahaGov Seva Kendra द्वारे देखील प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करू शकता.
अधिक माहितीसाठी, तुम्ही https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in या वेबसाइटला भेट देऊ शकता.
जन्म प्रमाणपत्र ऑफलाइन कसे काढावे ?
आपल्या जिल्ह्यातील जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालयाचा पत्ता शोधण्यासाठी तुम्ही https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in या वेबसाइटला भेट द्या.कार्यालयामध्ये जाऊन प्रमाणपत्रासाठी अर्ज फॉर्म (कार्यालयातून मिळेल) घ्या . आवश्यक कागदपत्रांसह भरलेला अर्ज फॉर्म जमा करा.(हॉस्पिटल डिस्चार्ज सारांश,पालकांचा विवाह प्रमाणपत्र,पालकांचे आधार कार्ड,पत्ता पुरावा (जसे की वीज बिल, रेशन कार्ड),जन्म घेणाऱ्या मुलाचा फोटो,शुल्क भरणाची पावती) शुल्क भरा. अर्ज जमा केल्यानंतर, तुम्हाला पावती मिळेल. 7 ते 15 दिवसांमध्ये तुमचं जन्म प्रमाणपत्र तयार होईल. तुम्ही ते कार्यालयातून जमा करू शकता.
मृत्यू प्रमाणपत्र डाउनलोड कसे करावे ?
ऑनलाइन पद्धत:
महाराष्ट्र जन्म आणि मृत्यू नोंदणी आपले सरकार या वेबसाइटला भेट द्या.
''मृत्यू प्रमाणपत्र नोंदणी'' बटणावर क्लिक करा.
आधीच नोंदणीकृत असल्यास लॉगिन करा.
''डाउनलोड मृत्यू प्रमाणपत्र'' पर्याय निवडा.
आवश्यक माहिती (जसे की जन्म नोंदणी क्रमांक, जन्मतारीख) जमा करा.
''सबमिट'' बटणावर क्लिक करा.
तुमचे मृत्यू प्रमाणपत्र स्क्रीनवर दिसून येईल. तुम्ही ते डाउनलोड करून प्रिंट घेऊ शकता.
ऑफलाइन पद्धत:
तुमच्या जिल्ह्यातील जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालय जवळ जा. जन्म प्रमाणपत्र डाउनलोड करण्यासाठी अर्ज द्या. आवश्यक माहिती (जसे की जन्म नोंदणी क्रमांक, जन्मतारीख) जमा करा. आवश्यक शुल्क भरा. अर्ज जमा करा. कार्यालयीन कर्मचारी तुमचे प्रमाणपत्र डाउनलोड करतील आणि तुम्हाला ते देतील.
प्रमाणपत्रात सुधारणा कशी करावी?
* जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालय जवळ जा.
* आपल्या जिल्ह्यातील जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालयाचा पत्ता शोधण्यासाठी तुम्ही https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in या वेबसाइटला भेट देऊ शकता.
* https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in/en/Login/
* सुधारणा अर्ज करण्यासाठी कार्यालयातून प्रमाणपत्र सुधारणा अर्ज मिळवा.
* अर्ज करताना आवश्यक माहिती जसे की जन्म नोंदणी क्रमांक, जन्मतारीख, दुरुस्त करायची माहिती (नाव, जन्म तारीख इ.), आणि पुरावा (जसे की आधार कार्ड, विवाह प्रमाणपत्र) जमा करून अर्ज भरा.
* त्यासाठी निर्धारित शुल्क भरुन अर्ज सादर करावा.
* अर्ज जमा करताना आवश्यक कागदपत्रांसह भरलेला अर्ज जमा करावा.
* प्रक्रिया : तुमचा अर्ज स्वीकारला गेल्यास, कार्यालय कर्मचारी तुमच्या मागणीची तपासणी करतील आणि आवश्यक बदल करतील.
* सुधारित जन्म प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर, तुम्हाला सुधारित प्रमाणपत्र मिळेल.
महाराष्ट्रात प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी तुम्ही दोन पध्दतींचा अवलंब करता येतो. ऑनलाइन अर्ज किंवा तुमच्या जिल्ह्यातील जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालयात जाऊन ऑफलाइन पद्धतीने नोंदणी करता येते.
कागदपत्रे इलेक्ट्रॉनिक रीत्या जमा करणे आवश्यक आहे. ऑफलाइन पद्धतीमध्ये अर्ज फॉर्म भरणे, कागदपत्रे जमा करणे आणि प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर जन्म प्रमाणपत्र जमा करणे समाविष्ट आहे.
आवश्यक कागदपत्रांमध्ये सहसा हॉस्पिटल डिस्चार्ज सारांश, पालकांचे लग्नपत्र, ओळख पुरावे आणि फोटो यांचा समावेश असतो. प्रमाणपत्रात सुधारणा करण्यासाठी तुम्ही जन्म आणि मृत्यू नोंदणी कार्यालयाला भेट देऊ शकता आणि पुरावे असलेला अर्ज फॉर्म जमा करू शकता. गावात पंचायतीमार्फत प्रमाणपत्र जारी करणे देखील शक्य आहे, परंतु ही प्रक्रिया विशिष्ट पंचायतनुसार वेगळी असू शकते.