लिची परिचय
लिची हे एक लोकप्रिय आणि स्वादिष्ट फळ आहे जे मूळतः चीनमधून आले आहे, परंतु आता ते विविध उष्णकटिबंधीय आणि उपोष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये देखील पिकवले जाते. लिचीचे बाह्य आवरण खडबडीत आणि लाल रंगाचे असते, तर आतल भाग पांढरा, रसाळ आणि गोड असतो.
पोषण मूल्य लिचीमध्ये असणारे मुख्य पोषक घटक खालीलप्रमाणे आहेत.
१. कॅलरीज आणि कार्बोहायड्रेट्स : लिचीमध्ये कमी कॅलरीज असतात, ज्यामुळे ते वजन कमी करण्याच्या आहारात समाविष्ट करण्यासाठी उपयुक्त आहे. १०० ग्रॅम लिचीमध्ये सुमारे ६६ कॅलरीज असतात. तसेच, त्यामध्ये साधारणतः १६.५ ग्रॅम कार्बोहायड्रेट्स असतात.
२. जीवनसत्त्वे : लिचीमध्ये भरपूर प्रमाणात जीवनसत्त्व सी (Vitamin C) असते. १०० ग्रॅम लिचीमध्ये सुमारे ७१.५ मिलीग्राम जीवनसत्त्व सी असते, जे आपल्या दररोजच्या गरजेचा ७९% आहे. तसेच, लिचीमध्ये जीवनसत्त्व बी६, नियासिन, रिबोफ्लेविन, आणि फोलेट देखील असतात.
३. खनिजे : लिचीमध्ये पोटॅशियम, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, आणि लोह (Iron) हे खनिजे असतात. पोटॅशियम हे हृदयाच्या आरोग्यासाठी अत्यंत महत्वाचे असते.
४. अँटीऑक्सिडंट्स : लिचीमध्ये फ्लेव्होनॉयड्स, बीटा-कॅरोटीन, आणि ओलिअनोलिक ऍसिड यांसारखे अँटीऑक्सिडंट्स असतात, जे शरीराच्या पेशींना मुक्त रॅडिकल्सपासून संरक्षण देतात.
लिची फळाचे आरोग्यदायी लाभ
१. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे : लिचीमधील जीवनसत्त्व सी मुळे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. हे जीवनसत्त्व शरीराच्या विविध भागांमधील संक्रमणांचा मुकाबला करण्यास मदत करते.
२. त्वचा आरोग्य : लिचीमध्ये असणारे अँटीऑक्सिडंट्स त्वचेच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात. हे अँटीऑक्सिडंट्स त्वचेच्या पेशींना ताजेतवाने ठेवतात आणि वृद्धत्वाच्या खुणा कमी करतात.
३. हृदयाचे आरोग्य : लिचीमध्ये असणारे पोटॅशियम आणि अँटीऑक्सिडंट्स हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात. हे घटक रक्तदाब नियंत्रणात ठेवतात आणि हृदयाच्या समस्यांचा धोका कमी करतात.
४. पाचन सुधारणा : लिचीमध्ये असणारे आहार तंतू (Dietary Fiber) पाचन सुधारण्यात मदत करतात. हे तंतू पचनाच्या प्रक्रियेत मदत करतात आणि बद्धकोष्ठता टाळतात.
लिची हे फळ पोषणदृष्ट्या समृद्ध आहे आणि विविध आरोग्यदायी लाभ देणारे आहे. त्यामध्ये असणारे जीवनसत्त्वे, खनिजे, आणि अँटीऑक्सिडंट्स शरीराच्या सर्वांगीण आरोग्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत. त्यामुळे आपल्या आहारात लिचीचा समावेश करून त्याच्या लाभांचा आनंद घ्या.
लेखक डॉ. सोनल रा. झंवर सहाय्यक प्राध्यापक एम . जी . एम अन्नतंत्र महाविद्यालय, गांधेली, छ. संभाजीनगर
हेही वाचा - जांभळाची अशी आरोग्यदायी माहिती जी या आधी नसेल वाचलेली