Soybean Market : सोयाबीनच्या दर घसरणीचा शेतकऱ्यांसह व्यापाऱ्यांना फटका; लाखो क्विंटल सोयाबीन वेअर हाऊस, घरामध्ये पडून

शेतकऱ्यांचे नगदी पीक असलेल्या सोयाबीनच्या दरात मागील दोन वर्षांपासून वाढ झालेली नाही. त्याचा फटका शेतकऱ्यांसह वेअर हाऊसमध्ये लाखो क्विंटल साठा करून ठेवलेल्या व्यापाऱ्यांना बसत आहे. भाव वाढतील या अपेक्षेने सोयाबीन खरेदी करून साठवून ठेवलेल्या व्यापाऱ्यांना कोट्यवधी रुपयांचा तोटा यावर्षी सहन करावा लागतो की काय, अशी परिस्थिती निर्माण झाली आहे.

विनायक चाकुरे

लातूर जिल्ह्यातील उदगीर परिसरातील शेतकऱ्यांचे नगदी पीक असलेल्या सोयाबीनच्या दरात मागील दोन वर्षांपासून वाढ झालेली नाही. त्याचा फटका शेतकऱ्यांसह वेअर हाऊसमध्ये लाखो क्विंटल साठा करून ठेवलेल्या व्यापाऱ्यांना बसत आहे. भाव वाढतील या अपेक्षेने सोयाबीन खरेदी करून साठवून ठेवलेल्या व्यापाऱ्यांना कोट्यवधी रुपयांचा तोटा यावर्षी सहन करावा लागतो की काय, अशी परिस्थिती निर्माण झाली आहे.

तीन वर्षांपूर्वी सोयाबीनला विक्रमी १० हजार रुपये क्विंटलचा विक्रमी भाव मिळाला होता. तेव्हापासून या भागातील शेतकऱ्यांनी सोयाबीनची पेरणी मोठ्या प्रमाणात वाढ केली आहे. त्यामुळे सोयाबीनचे पेरणीचे क्षेत्र दरवर्षी वाढत आहे. त्याच्या दुसऱ्या वर्षीपासून शेतकऱ्यांनी माल विक्री करण्यापेक्षा साठवणुकीवर भर दिला.

त्यासोबतच हंगामात व्यापाऱ्यांनीही सोयाबीन खरेदी करून वेअर हाऊसमध्ये साठवून ठेवला आहे. अनेक व्यापाऱ्याकडे हजारो पोती सोयाबीन साठा करून ठेवलेले आहे. शहराच्या आसपास असलेल्या वेअर हाऊसमध्ये व्यापाऱ्यांचे लाखो क्विंटल सोयाबीन भाव वाढतील, या आशेने दोन वर्षांपासून विक्रीविना साठा करून ठेवले आहे. मात्र, चांगला दर नसल्याने सोयाबीन विक्रीविना पडून आहे. दर कधी वाढतील याची प्रतीक्षा आहे.

बाजारात आवक झाली कमी...

• सर्वसाधारणपणे शेतमाल संपल्यानंतर दरामध्ये वाढ होते. हा समज आहे; परंतु यावर्षीचा हंगाम संपला असून पुढील दीड ते दोन महिन्यांत नवीन सोयाबीन बाजारात येण्याची शक्यता शेतकरी वर्तवीत आहेत.

• हंगामात ५ हजार रुपये क्विंटलपेक्षा ७०० रुपये कमीने म्हणजेच ४ हजार ३०० प्रतिक्विंटलने सोयाबीनची विक्री होत आहे. त्यामुळे हंगामात खरेदी केलेल्या दरापेक्षा कमी भाव मिळत असल्याने व्यापाऱ्यांचा जीव टांगणीला लागला आहे. ४ ते ५ हजार पोत्यांची आवक आहे.

बाजारात सोयाबीनचा दर्जा घसरला...

• हंगामात खरेदी करून साठवून ठेवलेला माल व शेतकऱ्यांनी मागील दोन वर्षांपासून विक्री न करता घरी ठेवलेला माल या दोन्ही मालाचा दर्जा घसरला आहे.

• दोन वर्षापासून वेअर हाऊस किंवा घरी असलेला सोयाबीन लाल पडत आहे. लाल पडलेल्या सोयाबीनमधील तेल व सोयापेंड खराब होते म्हणून कारखानदार कमी दराने खरेदी करतात. त्याचा फटका शेतकरी, साठा करून ठेवलेल्या व्यापाऱ्यांना बसत आहे.

नवीन सोयाबीनला जागा नाही...

• पुढील दीड ते दोन महिन्यांमध्ये नवीन सोयाबीन बाजारात येईल. मागील दोन वर्षांपासूनचा माल वेअर हाऊसमध्ये पडून आहे. तेव्हा खरेदी केलेला कुठे ठेवावा, असा प्रश्न व्यापाऱ्यांपुढे पडला आहे.

• मागील काही दिवसांपूर्वी १२ हजार रुपये प्रतिक्विंटलपर्यंत गेलेली तूर आता ११ हजारांपर्यंत खाली आली असून, हरभरा देखील ७ हजारांवरून ६ हजार ६०० प्रतिक्विंटल दराने विक्री होत असल्याचे व्यापाऱ्यांनी सांगितले.

तूट, वेअर हाऊस भाडे अंगावर...

• हंगामात व्यापारी १० टक्क्यांपर्यंत ओलावा असलेला माल खरेदी करून ठेवला होता. दोन वर्षांपासून माल पडून असल्याने सध्या ७ टक्क्यांपर्यंत ओलावा येत आहे. म्हणजेच क्चिटलमागे ३ किलोंची तूट येत आहे.

• १०० पोत्यांच्या मागे ३ क्विंटल सोयाबीन वजनात कमी येत असून, वेअर हाऊसचे हजारो रुपयांचे भाडे भरूनसुद्धा मुद्दलमधून १०० क्विंटलमागे किमान १ लाख ३० हजारांचे नुकसान होत आहे.

 कृषी पणन मंडळाच्या अधिकृत महितीनुसार राज्यातील दि. ०३ ऑगस्ट रोजीची सोयाबीन आवक व दर 

बाजार समिती	जात/प्रत	परिमाण	आवक	कमीत कमी दर	जास्तीत जास्त दर	सर्वसाधारण दर
03/08/2024
लासलगाव - विंचूर	---	क्विंटल	267	3000	4348	4300
बार्शी	---	क्विंटल	75	4275	4325	4300
माजलगाव	---	क्विंटल	326	3900	4300	4275
राहूरी -वांबोरी	---	क्विंटल	22	4181	4200	4185
कारंजा	---	क्विंटल	700	4140	4290	4195
तुळजापूर	---	नग	50	4300	4300	4300
मालेगाव (वाशिम)	---	क्विंटल	120	4000	4280	4200
राहता	---	क्विंटल	7	4200	4231	4221
अमरावती	लोकल	क्विंटल	861	4150	4251	4201
नागपूर	लोकल	क्विंटल	3	4000	4200	4150
हिंगोली	लोकल	क्विंटल	205	4000	4400	4200
कोपरगाव	लोकल	क्विंटल	66	4000	4270	4230
मेहकर	लोकल	क्विंटल	460	4000	4280	4200
लासलगाव - निफाड	पांढरा	क्विंटल	87	3999	4290	4261
वडूज	पांढरा	क्विंटल	10	4620	4660	4640
पातूर	पांढरा	क्विंटल	53	3800	4200	4039
लातूर	पिवळा	क्विंटल	11460	4050	4370	4330
जालना	पिवळा	क्विंटल	1272	4000	4270	4250
अकोला	पिवळा	क्विंटल	1397	4000	4280	4220
मालेगाव	पिवळा	क्विंटल	25	4036	4118	4108
आर्वी	पिवळा	क्विंटल	31	3500	4200	4090
चिखली	पिवळा	क्विंटल	85	4000	4200	4100
वाशीम	पिवळा	क्विंटल	1800	4120	4270	4200
वाशीम - अनसींग	पिवळा	क्विंटल	300	4020	4300	4200
उमरेड	पिवळा	क्विंटल	170	4000	4210	4100
भोकरदन	पिवळा	क्विंटल	5	4200	4400	4300
हिंगोली- खानेगाव नाका	पिवळा	क्विंटल	90	4120	4280	4200
मुर्तीजापूर	पिवळा	क्विंटल	380	3950	4245	4100
मलकापूर	पिवळा	क्विंटल	430	3800	4275	4200
जामखेड	पिवळा	क्विंटल	18	4000	4200	4100
गेवराई	पिवळा	क्विंटल	19	4050	4050	4050
देउळगाव राजा	पिवळा	क्विंटल	3	4200	4200	4200
गंगापूर	पिवळा	क्विंटल	3	4100	4100	4100
आंबेजोबाई	पिवळा	क्विंटल	70	4100	4315	4275
केज	पिवळा	क्विंटल	24	3500	4300	4250
औराद शहाजानी	पिवळा	क्विंटल	148	4285	4350	4317
उमरगा	पिवळा	क्विंटल	2	4151	4190	4170
पाथरी	पिवळा	क्विंटल	3	4200	4200	4200
चांदूर-रल्वे.	पिवळा	क्विंटल	10	4200	4200	4200
नेर परसोपंत	पिवळा	क्विंटल	182	3150	4285	4097
बाभुळगाव	पिवळा	क्विंटल	277	4000	4315	4250
सिंदी(सेलू)	पिवळा	क्विंटल	7	3800	3950	3900