हल्ली अनेक शेतकरी सेंद्रिय शेतीकडे वाळू लागले आहेत. त्याचबरोबर नवनवीन प्रयोगही केले जात आहे. धुळे तालुक्यातील देवभाने येथील पूनमचंद जयराम पाटील या शेतकऱ्याने आधुनिकतेची कास धरत साडे चार एकरवर सेंद्रिय आवळ्याची शेती करत नवा पर्याय उभा केला आहे. या आवळ्याच्या शेतीतून चांगले उत्पन्न मिळाले असून इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरत आहे.
धुळे तालुक्यातील देवभाने येथील शेतकरी पुनमचंद पाटील यांनी आपल्या शेतीत सेंद्रिय शेतीचा प्रयोग यशस्वी करून दाखवला आहे. आपल्या कुटुंबाच्या साथीने तब्बल साडेचार एकरवर सेंद्रिय आवळ्याचे उत्पादन घेण्यास सुरुवात केली आहे. मुंबई-आग्रा महामार्गावरील देवभाने गावाजवळ शेती आहे. या पिता-पुत्राने साडेचार एकर क्षेत्रावर सेंद्रिय पद्धतीच्या 400 ते 500 आवळ्याच्या झाडांची लागवड केली आहे. ही झाडे काही वर्षांपूर्वीची असल्याने आता ती डेरेदार झाली आहेत. या झाडांपासून त्यांना आता आवळ्याचे उत्पादन मिळू लागले आहे. एका झाडापासून सरासरी 90 ते 100 किलो उत्पादन मिळत आहे. या सेंद्रिय आवळ्यापासून त्यांना पुढील चार महिन्यांत तब्बल 17 लाखांचे उत्पन्न दृष्टीपथात आहे.
शेणखतासाठी गायींना बांधले जाते झाडाजवळच
शेती मुंबई-आग्रा महामार्गावरच असल्याने, अनेक ग्राहक थेट शेतात जाऊनच आवळ्याची खरेदी करीत आहे. शेताच्या बांधावर 50 रुपये प्रतिकिलो, तर होलसेल व्यापारी 35 ते 40 रुपये किलो दराने आवळ्याची खरेदी करत आहेत. तसेच पाटील कुटुंबाकडे गाई गुरांचा राबता असल्याने या सर्वांचा अधिवास शेतजवळच करण्यात आला आहे. त्या गायींना दररोज आवळ्याच्या झाडांच्या बुंध्याला बांधून तेथे त्यांचा चारा पाण्याची सोय केली जाते. त्यामुळे झाडाच्या अवतीभवती गायीचे मलमूत्र व शेणखत दररोज पडते. यामुळे आवळ्याच्या झाडांना कोणतेही रासायनिक खत व केमिकलयुक्त द्रव पदार्थ दिले जात नाही. सेंद्रिय पद्धतीने आवळ्याचे उत्पादन घेतले जात असल्यामुळेच आवळा झाडावर जास्त दिवस टिकून राहतो. आवळ्याची गुणवत्ता चांगली असल्याने उत्पादनदेखील भरघोस मिळते व बाजारभाव- देखील चांगला मिळतो. सेंद्रिय पद्धतीने आवळ्याचे उत्पादन घेतले जात असल्यामुळे ग्राहकांकडून याला मोठी मागणी आहे.
आवळ्याला ग्राहकांकडून अधिक मागणी
पूनमचंद पाटील यांना सप्टेंबर ते जानेवारी या चार महिन्यांत 17 लाख 50 हजार रुपयांचे उत्पन्न अपेक्षा आहे. त्यातून पाच लाख 25 हजार खर्च वजा जाता त्यांना 12 लाख 25 हजार निव्वळ आवळा पिकापासून नफा अपेक्षित मिळण्याची आहे. आम्ही सेंद्रिय पद्धतीने आवळ्याचे उत्पादन घेतो. या आवळ्याला बाजारात चांगला भाव मिळत आहे. आवळा हा आरोग्यवर्धक असल्याने ग्राहकांकडून त्याला मोठी मागणी आहे. शेतातच गायी असून, दूध उत्पादनही घेतले जाते. त्यामुळे दुहेरी फायदा असल्याचे शेतकरी पूनमचंद पाटील यांनी सांगितले.