निरोगी आणि घरच्या भाज्या कोणाला नको असतात? आजकाल अनेक घरांमध्ये गृहिणींमध्येच नव्हे तर वडीलधार्या व्यक्तींसह घरच्याघरी भाजीपाला लागवड करण्याकडे मोठा कल असल्याचे दिसते. घरातच छोट्या जागेत, अंगणात किंवा गच्चीवर पिकवलेल्या पालेभाज्यांची लागवड आजकाल अनेक घरांमध्ये करताना दिसून येत आहे. अनेक स्वत:च्या अंगणापासून भाज्या, फळभाज्या लावण्यास सुरुवात केली. तुम्हीही घरात भाजीपाला बाग सुरु करत असाल तर काही महत्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे.
बागेसाठी योग्य जागा निवडा
- निरोगी आणि ताज्या भाज्या उगवण्यासाठी बागेसाठी योग्य जागा निवडणे महत्त्वाचे आहे. दररोज किमान चार ते पाच तास थेट सूर्यप्रकाश असणाऱ्या जागेत भाज्यांची लागवड करावी. घराच्या अंगणात किंवा तुम्ही निवडलेल्या जागेत सहज प्रवेश करता यावा.
-भाज्यांना वेळच्यावेळी पाणी देण्यासाठी बागेच्या जवळच पाण्याची व्यवस्था असेल असे नियोजन करा.
-लहान जागेपासून सुरुवात करणे ही भाजीपाला लागवडीसाठी स्मार्ट पद्धत मानली जाते. नवशिक्यांनी पैसा गुंतवणे आधी मूलभूत गोष्टी जाणून घेऊन छोट्या प्लॉट पासून सुरुवात करावी. अगदी ६*६ फूटच्या भाजीपाल्यापासून सुरुवात करा.
-वेगवेगळ्या भाज्यांच्या लागवडीच्या वेळा वेगळ्या असतात. ब्रोकोली आणि मटार सारख्या थंड हंगामातील भाज्या लवकर वसंत ऋतूमध्ये वाढतात आणि थंड हवामानात पडतात. टोमॅटो, काकडी यांसारख्या उबदार हंगामातील भाजीपाला वसंत ऋतू आणि उन्हाळ्याच्या उत्तरार्धात जेव्हा माती गरम होते तेव्हा लागवड करावी.
-एकाच वेळी सर्व बियाणे लावणे टाळा. सतत कापणी सुनिश्चित करण्यासाठी काही आठवड्यांनी लागवड करा.
आपल्या बागेची व्यवस्था करा हुशारीने
-लहान रोपांची छाया पडू नये म्हणून उंच भाज्या जसे की, पोल बीन्स किंवा स्वीट कॉर्न बागेच्या उत्तर बाजूला लावा.
-भाजीपाला बाग वाढवण्यासाठी नियमित देखभाल महत्त्वाची आहे. पाणी, स्टेकिंग, मल्चिंग आणि तण काढणे यासारखी कामे सातत्याने करावीत. तुम्हाला सेंद्रिय पद्धतीने बाग करायची आहे की नाही ते ठरवा आणि लागवड करण्यापूर्वी मातीत आवश्यक सुधारणा करा.
-एकात्मिक कीड व्यवस्थापन (IPM) हे कीटकांशी प्रभावीपणे सामना करण्यासाठी महत्त्वाचे आहे. हानिकारक रासायनिक फवारण्या टाळण्यासाठी योग्य उपाय करा आपले अन्न.
-मुळा आणि बुश बीन्स, कमी कापणीच्या कालावधीत लवकर परिपक्व होतात. इतर जसे की टोमॅटो, काकडी उत्पादनासाठी जास्त वेळ घेतात परंतु कापणीसाठी लांब खिडकी देतात.