Thibak Sinchan : पिकांपासून चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी, योग्य पद्धतीने पाणी Crop water Management) देणे महत्वाचे आहे. अलीकडे पाणी देण्याच्या अनेक पद्धती विकसित झाल्या आहेत. मात्र अनेकदा योग्य पद्धतीने सिंचन न झाल्याने शेतकऱ्यांना नुकसानही सहन करावे लागते. यामुळे शेतकऱ्यांना सिंचनाची (Crop Management) योग्य पद्धत माहित असणे अधिक महत्त्वाचे आहे.
त्याचबरोबर, देशातील सतत घसरणारी पाण्याची पातळी शेतकऱ्यांसाठी अडचणीचे कारण बनत आहे. शेतकऱ्यांना हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे की कोणती सिंचन पद्धत सर्वात जास्त पाण्याची बचत करते? आजच्या लेखातून याबाबत जाणून घेऊयात...
या तंत्रामुळे पाण्याची बचत होईल
सध्या शेतीमध्ये सिंचन करणे सोपे झाले आहे. परंतु वाढत्या पाण्याच्या टंचाई लक्षात घेता, शेतकऱ्यांनी कमी पाण्याचा वापर करून सिंचन तंत्रांचा अवलंब करावा. अशाच एका सिंचन पद्धतीत ठिबक सिंचनाचा समावेश आहे. या पद्धतीने सिंचन केल्यास ९० टक्क्यांपर्यंत पाणी वाचवता येते. या पद्धतीला ड्रॉप-ड्रॉप किंवा ड्रिप पद्धत असेही म्हणतात.
ठिबक तंत्र म्हणजे काय?
ठिबक सिंचन पद्धतीत, पाईपद्वारे पाणी हळूहळू रोपांच्या मुळांपर्यंत थेंब थेंब पोहोचते. ज्यामुळे झाडांची मुळे बराच काळ ओलसर राहतात. या पद्धतीत पाण्याचा अपव्यय कमी होतो आणि ही पद्धत कोरड्या भागांसाठी अतिशय योग्य मानली जाते. याशिवाय, ही पद्धत पिके आणि बागांना सिंचन करण्यासाठी वापरली जाते. या पद्धतीत, खते द्रावणाच्या स्वरूपात वनस्पतींच्या मुळांपर्यंत पोहोचवली जातात. ज्या ठिकाणी पाण्याची कमतरता आहे, अशा ठिकाणी ही पद्धत खूप उपयुक्त मानली जाते. या पद्धतीने शेतांना सिंचन करण्यासाठी सरकार अनुदान देखील देत आहे.
ठिबक सिंचन तंत्रज्ञानाचे फायदे
ठिबक पद्धतीने केलेले सिंचन हे विद्युत ट्यूबवेल आणि डिझेल पंपांपेक्षा खूपच चांगले आहे. याशिवाय, पाणी भरून सिंचन करण्याच्या तुलनेत, या तंत्राने सिंचन केल्याने सुमारे ९० टक्के पाण्याची बचत होते, ज्यामुळे कमी पाणी असलेल्या भागातही सिंचन सोपे झाले आहे. खरं तर, अशा प्रकारे शेती केल्याने, पाण्याचा थेट परिणाम झाडांवर होतो आणि झाडांना पाण्यापासून संपूर्ण पोषण मिळते. जेव्हा शेतात पाणी साचते तेव्हा तण किंवा गवत अनावश्यक वाढण्याचा धोका जास्त असतो, तर अशा प्रकारे सिंचन केल्याने तण वाढण्याची शक्यता कमी असते.