भगवा, मृदुला आणि आरक्ता या रंगीत जातींच्या लागवडीमुळे भारतात डाळिंबाच्या लागवडीला मोठी चालना मिळाली आहे. भारतात 'भगवा', 'सोलापूर लाल', 'फुले भगवा सुपर' (सुपर भगवा),' आरक्ता' आणि 'मृदुला' या व्यावसायिक जाती आहेत.
डाळिंब लागवड एक यशस्वी उपक्रम करण्यासाठी शेतकरी किंवा इतर भागधारकांना चांगली माहिती असणे आवश्यक आहे आणि पीक तज्ञ किंवा अनुभवी शेतकऱ्यांशी संपर्क असणे आवश्यक आहे.
काही भारतीय आणि विदेशी लोकप्रिय डाळिंबाच्या वाणांची महत्त्वाची वैशिष्ट्ये
| अ.क्र. | जाती/वाण | फळाचे वर्णन | दाणे/बीज | रस | वैशिष्ट्ये |
| १ | भागवा (गणेश x गुल-ए-शाह रेड) | मोठा आकार, चकचकीत लाल साल, जाड साल | ठळक लाल दाणे आणि मऊ बीज | गोड | म.फु.कृ.वि., राहुरी यांनी विकसित केलेली सर्वात व्यावसायिक वाण, फुलल्यानंतर १८० ते १९० दिवसांत परिपक्व होते. |
| २ | आरक्ता (गणेश x गुल-ए-शाह रेड) | मध्यम आकाराचा गडद लाल रंगाची साल | दाणे गडद लाल व मऊ बीज असतात. | गोड | म.फु.कृ.वि., राहुरी यांनी विकसित केलेला लवकर परिपक्व होणारा वाण |
| ३ | मृदुला (गणेश x गुल-ए-शाह रेड) | मध्यम आकाराचे, पुसट गुळगुळीत, गडद लाल रंगाचे | अतिशय मऊ बिया असलेले रक्तासारखे लाल दाणे | गोड | भागवाच्या तुलनेत झाडे लहान असतात, लवकर परिपक्व होते. |
| ४ | कंधारी सीडलेस (भगवा x कंधारी काबुली) | मोठा आकार गडद लाल साल | रक्तासारखे लाल किंवा गडद गुलाबी, मऊ गोड बीज | गोड, किंचित आम्लीय | RHRTS द्वारे विकसित, डॉ. वाय. एस. परमार फलो. आणि वनीकरण विद्यापीठ, समशीतोष्ण प्रदेशासाठी |
| ५ | फुले भगवा सुपर (भागवा मधून निवड) | लाल साल आणि लाल दाणे | ठळक लाल दाणे आणि मऊ बीज | गोड | म.फु.कृ.वि., राहुरी द्वारे २०१३मध्ये प्रसिद्ध केलेला वाण भागवा पेक्षा सुमारे २-३ आठवडे आधी परिपक्व होते. |
| ६ | रुबी (एक जटिल क्रॉस संकर) | गुलाबी | मऊ आणि लाल दाणे | गोड | झाडे लहान आणि फलदायी असतात, एकसमान लाल फळ देतात. |
| ७ | सोलापूर लाल, भगवा x (गणेश x नाना) x दारू | लाल, फळाचा आकार भागवापेक्षा लहान असतो. | मध्यम मऊ व तांबड्या रंगाचे, बिया भगवा पेक्षा कठिण असतात. | भगवा पेक्षा (गोड) जास्त TSS, Zn, Fe, एस्कॉर्बिक ऍसिड | भा. कृ. सं. प.-राष्ट्रीय डाळींब संशोधन केंद्र, सोलापूर द्वारे २०१७ मध्ये प्रसिद्ध केलेली बायो-फोर्टिफाइड आणि उच्च उत्पन्न देणारी वाण. |
| ८ | सोलापूर अनारदाणा, भगवा x (गणेश x नाना) x दारू | पिवळसर गुलाबी, मध्यम आकाराची फळे अमलीदानापेक्षा मोठी | लाल | उच्च अम्लीय, अनारदाना तयार करण्यासाठी योग्य | भा. कृ. सं. प. राष्ट्रीय डाळींब संशोधन केंद्र, सोलापूर द्वारे प्रसिद्ध केलेली वाण. |
| ९ | अर्ली वंडरफुल | मोठे, खोल-लाल, पातळ-त्वचेचे | बियाणे मध्यम कठीण | वंडरफुलशी साम्य आहे | उशीरा कळी येते, खूप उत्पादक. वंडरफुलच्या तुलनेत सुमारे २ आठवडे उशीरा पिकते. |
| १० | ग्रॅनाडा | फळ विस्मयकारक दिसते, परंतु हिरव्या अवस्थेतही त्याचा मुकुट लाल असतो, गडद लाल रंग असतो. | बिया मध्यम कडक असतात. | गोड | लिंडसे, कॅलिफोर्निया येथे वंडरफुलचे बड म्युटंट म्हणून जन्माला आले. वंडरफुल पेक्षा एक महिना आधी पिकते. |
| ११ | अक्को/अको | लाल पुसट | मऊ बी आणि लाल अरिल | वंडरफुल पेक्षा कमी गोड | लवकर परिपक्व |
| १२ | मोलर-डी-एलचे | रिंडचा रंग गुलाबी-लाल असतो | बिया मऊ असतात, अरिल लाल असतात. | गोड | स्पेनची व्यावसायिक वाण |
| १३ | कामेल | लाल रंडि आणि अरिल असलेले मोठे फळ | बिया मऊ असतात. | गोड आंबट | इस्रायलची स्वयं-फळ देणारी वाण लवकर परिपक्व होते, उच्च उत्पादक |
| १४ | वंडरफुल | मोठे, खोल एकसारखे लाल फळ. रॉड मध्यम जाड आणि कडक | बिया मध्यम कडक असतात. | आम्लता १.५-१.७५ % सह रस तयार करण्यासाठी अत्यंत योग्य | कॅलिफोर्नियामधील अग्रगण्य व्यावसायिक वाण |
| १५ | मलास-ए-सावेह | जाड लाल पुसट | लाल दाणे | गोड | इराणची उशीरा पिकणारी वाण |
अधिक वाचा: Coconut Cultivation नारळ लावताय; लागवडीसाठी कसा भराल खड्डा