नवी दिल्ली : अॅपलचे (Apple) कंत्राटी उत्पादक (Contract Manufacturers) आणि घटक पुरवठादार (Component Suppliers) यांनी मिळून ऑगस्ट 2021 मध्ये स्मार्टफोन प्रॉडक्शन लिंक्ड इन्सेंटिव्ह (PLI) योजना लागू केल्यापासून भारतात सुमारे 50,000 थेट नोकऱ्या (Direct Jobs) निर्माण केल्या आहेत, असे सरकारी अधिकाऱ्यांनी सांगितले. तसेच, कंपन्यांनी सादर केलेल्या डेटाचा हवाला देत अधिकारी म्हणाले की, थेट नोकऱ्यांव्यतिरिक्त, देशातील अॅपल मॅन्युफॅक्चरिंग इकोसिस्टमद्वारे सुमारे 100,000 अप्रत्यक्ष नोकऱ्या देखील (Indirect Jobs) दिल्या जाऊ शकतात.
Foxconn, Wistron आणि Pegatron हे अॅपलच्या आयफोनसाठी भारतात कंत्राटी उत्पादक आहेत. घटक पुरवठादारांमध्ये सनवोडा, एवरी, फॉक्सलिंक और सालकॉम्प यांचा समावेश आहे. पीएलआय योजनेंतर्गत, प्रत्येक लाभार्थ्याला इलेक्ट्रॉनिक आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाकडे त्रैमासिक आधारावर जॉब डेटा सबमिट करावा लागतो. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, सॅमसंग, जो पीएलआय योजनेचा लाभार्थी देखील आहे. सॅमसंगच्या नोएडा युनिट्समध्ये 11,500 हून अधिक लोकांना रोजगार देण्यात आला आहे.
तज्ज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, अॅपल आपल्या कंत्राटी उत्पादकांद्वारे, भारताच्या भरभराट होत असलेल्या इलेक्ट्रॉनिक्स क्षेत्रातील ब्लू-कॉलर नोकऱ्यांची सर्वात मोठी प्रदाता बनू शकते. सरकारी अधिकार्‍यांनी सांगितले की, अॅपल कराराच्या तीन निर्मात्यांनी तयार केलेल्या नोकऱ्यांपैकी 40 टक्क्यांहून अधिक नोकऱ्या फॉक्सकॉनने दिल्या आहेत. फॉक्सकॉन आणि पेगाट्रॉन यांची सुविधा तामिळनाडूमध्ये आहे, तर विस्ट्रॉन कर्नाटकात आहे. तसेच, घटक आणि मॉड्यूल प्रदात्यांद्वारे काही हजार थेट नोकऱ्या जोडल्या गेल्या आहेत, ज्यांनी मागील 17 महिन्यांत अॅपल आयफोन पुरवठा साखळीची क्षमता वाढवली आहे, असेही अधिकाऱ्यांनी सांगितले.
संयुक्तपणे उत्पादन करण्यासाठी चर्चा
याशिवाय, आयफोनसह स्मार्टफोनसाठी घटक तयार करण्यासाठी होसूरमध्ये 500 एकरचा प्लांट उभारणाऱ्या टाटा समूहाने सुमारे 10,000 लोकांना रोजगार दिला आहे. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, टाटा पुढील 18 महिन्यांत भरती 45,000 पर्यंत वाढवेल अशी आशा आहे. याशिवाय टाटा विस्ट्रॉन ग्रुपसोबत भारतात आयफोनचे संयुक्तपणे उत्पादन करण्यासाठी चर्चा करत आहे. तसेच, दिल्लीस्थित सेंटर फॉर मॉनिटरिंग इंडियन इकॉनॉमीच्या अहवालानुसार, गेल्या काही वर्षांत उत्पादन क्षेत्रात नोकऱ्या कमी झाल्या आहेत, परंतु स्मार्टफोन पीएलआय योजनेमुळे प्रेरित होऊन इलेक्ट्रॉनिक्स क्षेत्र वेगळे होत आहे, असेही अधिकाऱ्यांनी सांगितले.
चीनवरील निर्भरता कमी करण्याचा प्रयत्न
सध्या अॅपलच्या तीन पुरवठादार देशांतर्गत बाजारपेठ आणि निर्यातीसाठी भारतात iPhones 11, 12, 13 आणि 14 बनवतात. सप्टेंबर 2022 मध्ये, फोनच्या जागतिक लॉन्चच्या 10 दिवसांच्या आत अॅपलने देशात नवीन iPhone 14 चे उत्पादन सुरू केले. अॅपल भारतातील उत्पादन क्षमता वाढवत आहे कारण ते दीर्घकाळ चीनवरील निर्भरता कमी करू इच्छित आहे. जेव्हा सरकारने 6 ऑक्टोबर 2020 रोजी स्मार्टफोन PLI योजना जाहीर केली, तेव्हा असा अंदाज होता की इलेक्ट्रॉनिक्स उत्पादनातील प्रत्येक नवीन थेट नोकरीसाठी सुमारे तीन अप्रत्यक्ष नोकऱ्या निर्माण होतील.