मुंबई : भारत डायमंड बोर्स (BDB), जगातील सर्वात मोठे हिरे केंद्र भारतीय डायमंड क्षेत्रावर वर्षानुवर्षे वाढ आणि देशाच्या परकीय चलनाच्या महसुलात वाढ करण्याच्या दृष्टीने सकारात्मक प्रभाव पाडत आहे. भारतीय अर्थव्यवस्था परिवर्तनाच्या मार्गावर आहे आणि हिरे व्यापार उद्योग नजीकच्या भविष्यात प्रचंड वाढीची अपेक्षा करत आहे. भारतातून हिऱ्याची निर्यात 2026 पर्यंत 30 अब्ज USD पर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे. भारत डायमंड बोर्सने पॉलिश्ड हिरे निर्यात करणार्‍या कंपन्यांच्या सदस्यांना सर्वात अत्याधुनिक आणि सुरक्षित वातावरण प्रदान करून ही अब्जावधी डॉलरची निर्यात मोठ्या प्रमाणावर यशस्वी करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
इन-हाऊस कस्टम विभाग, आंतरराष्ट्रीय विमानतळाची सान्निध्य, कार्यक्षम लॉजिस्टिक सपोर्ट, सागरी बंदर, रेल्वे वाहतूक आणि मुंबई शहर ऑफर करणार्‍या इतर अनेक सुविधांमुळे एका दशकाहून अधिक जुना भारत डायमंड बोर्स 2500 हून अधिक मोठ्या वाढीमध्ये एक महत्त्वाचा उत्प्रेरक बनला आहे. 6000 हून अधिक केंद्रे आणि मोठ्या ट्रेडिंग हॉलसह मजबूत सदस्य संख्या असलेल्या मध्यम आणि लहान डायमंड निर्यात करणाऱ्या कंपन्या.
BDB ची मुंबई डायमंड मर्चंट्स असोसिएशन असून 14000 हून अधिक सदस्य आहेत, तसंच तरुण व्यापाऱ्यांचा पाया आणि करिअर खूप मजबूत बनवते. अलिकडच्या काळात सूरत शहरात आणखी एक डायमंड एक्सचेंज उदयास आले आहे, सूरत डायमंड बोर्स [SDB]. सूरतमधील हे तरुण डायमंड सेंटर भारत डायमंड बोर्सने सौंदर्यशास्त्र आणि आगामी काळात सभासदांना उपलब्ध करून देणाऱ्या सुविधांच्या संदर्भात प्रेरित झाले आहे. सूरत डायमंड बोर्स देखील हिरे निर्यात करणार्‍या कंपन्यांना त्यांच्या सुविधेमध्ये कार्यालय स्थापन करण्यासाठी आकर्षित करत आहे आणि त्या सर्व कंपन्यांना भाड्याच्या बाबतीत सबसिडी देत आहे जे भारत डायमंड बाजारातील त्यांचे कार्यालय बंद करतील आणि त्यांचे व्यवसाय सूरत डायमंड बाजारामध्ये स्थलांतरित करतील.
आपल्या आक्रमक विपणन धोरणात, सूरत डायमंड बोर्सने SDB समितीने मंजूर केलेली अधिकृत सूचना BDB मधील कार्यालये असलेल्या हिरे निर्यात करणार्‍या कंपन्यांना त्यांनी त्यांचे कार्यालय आणि BDB मधील सर्व कामकाज बंद केल्यास मोफत आणि इतर SOP चा लाभ घेण्यासाठी पाठवले आहे. ही आक्रमकता भारत डायमंड बाजार समिती आणि सदस्यांना फारशी पटली नाही जे प्रत्येक हिरे निर्यात करणार्‍या कंपनीच्या व्यवसायाची उभारणी करण्यासाठी अथक परिश्रम घेत आहेत आणि हिरे व्यापारासाठी प्रामाणिक सहाय्यक आहेत.
भारतीय हिरे कंपन्या लाभ घेऊ शकतील अशा प्रचंड संधीबद्दल बोलताना, श्री मेहुल शाह, उपाध्यक्ष, भारत डायमंड बोर्स यांनी सांगितले की “भारतीय डायमंड इंडस्ट्रीतील सदस्य जगातील ७० ते ८० टक्के हिरे व्यापार नियंत्रित करतात मग ते भारत, बेल्जियम, एचके किंवा दुबई आणि भविष्यात विकासाची प्रचंड क्षमता आहे. दागिन्यांच्या निर्यातीलाही भरपूर वाव आहे ज्यामुळे हिरे आणि दागिन्यांच्या क्षेत्रात रोजगाराच्या संधी आणि मूल्यवर्धनात रुपांतर होते. भविष्यातील संधीचा पुरेपूर फायदा घेण्यासाठी भारतीय हिरे कंपन्यांनी त्यांच्यासाठी योग्य भागीदार शोधणे आवश्यक आहे. येथेच भारत डायमंड बाजार येतो. आमच्याकडे सर्वोत्तम पायाभूत सुविधा आणि वातावरण आहे जे डायमंड कंपनीसाठी मोठ्या प्रमाणात वाढीचे मार्ग सुकर करते.”
“भारत डायमंड बोर्सने भारताला त्यात आत्मसात केले आहे आणि जेव्हा संपूर्ण भारतातील हिरे उद्योगाचा विचार केला जातो तेव्हा आपल्या मनात नेहमीच वाढ आणि समर्थन असते. आम्ही नुकत्याच तयार केलेल्या सुरत डायमंड बाजाराला त्याच्या पायाभूत सुविधा, नियोजन आणि इतर सुविधांच्या बाबतीत नेहमीच पाठिंबा दिला आहे. आम्ही BDB मध्ये सेट केलेल्या यशस्वी उदाहरणाचे अनुसरण करण्याचा त्यांना फायदा आहे,” असेही ते पुढे म्हणाले.
भारतीय हिरे उद्योगासाठी अपेक्षित असलेली उत्साहवर्धक वाढ अधिक एक्सचेंजेस विकसित करण्यासाठी प्रेरणा देत आहे. जयपूर देखील डायमंड बाजार सुरू करण्याची योजना आखत आहे आणि BDB त्यांना देखील पाठिंबा देईल. BDB देशभरातील अशा अधिक डायमंड एक्स्चेंजचे स्वागत आणि समर्थन करेल जेणेकरून भारतातील हिरे व्यवसाय उद्योगाला त्याचा फायदा होईल आणि जागतिक बाजारपेठेत नेतृत्वाचे स्थान टिकून राहील.
डायमंड व्यवसायाला सर्वाधिक सुरक्षितता आणि जागतिक दर्जाच्या पायाभूत सुविधांची आवश्यकता असते कारण त्यात प्रीमियम मूल्याची कमोडिटी असते. 2010 पासून BDB ने ही सुविधा उभारण्यासाठी आणि व्यवसायांना भरभराट होण्यासाठी जागतिक दर्जाचे वातावरण उपलब्ध करून देण्यासाठी कठोर परिश्रम घेतले आहेत. व्यापार्‍यांनी भारत डायमंड बोर्सच्या दृष्टीकोनातून या व्यावसायिक नातेसंबंधाला इतके महत्त्व दिले आहे की अविश्वसनीय आकर्षक ऑफरनंतरही BDB मधील 90% पेक्षा जास्त कंपन्यांनी इतरत्र कार्यालयाची जागा खरेदी केलेली नाही. व्यवसायांच्या फायद्यासाठी, देखभाल खर्च म्हणून BDB फक्त 1 रुपये प्रति चौरस फूट आकारते.
BDB मोठ्या मध्यम आणि लहान कंपन्यांसाठी कार्यालय आणि व्यापाराची जागा सुलभ करते आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत यापैकी प्रत्येक कंपनीला वाढण्यास मदत करते. BDB सोबत असण्याच्या असंख्य फायद्यांसोबतच हिरे व्यवसायांना आपोआपच मुंबईत बेस असण्याचा लाभ देखील मिळतो ज्याची बरोबरी पुढील 5 ते 10 वर्षात इतर कोणीही करू शकत नाही.