Join us

"मी कितीही बचत केली, तरी..."; भारताच्या 60% 'सँडविच जनरेशन'ला आर्थिक सुरक्षेची चिंता, एडलवाइज लाईफच्या अभ्यासाचा निष्कर्ष

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: March 3, 2025 17:39 IST

सँडविच जनरेशनची व्याख्या 35-54 वर्षे वयोगटातील व्यक्ती म्हणून केली जाते. ही पिढी त्यांचे वृद्ध पालक आणि वाढत्या वयांची मुले अशा दोन पिढ्यांना आर्थिक संरक्षण उपलब्ध करून देतात.

आपले पालक आणि मुलांना सर्वोत्तम जीवन उपलब्ध करून देण्यावर लक्ष केंद्रित केल्याने, भारतातील सँडविच पिढी स्वतःच्या भविष्यासाठी तयार नाही असे वाटते. “मी कितीही बचत केली किंवा गुंतवणूक केली तरी ती भविष्यासाठी पुरेशी नाही,” असे मत 60% लोकांनी व्यक्त केले आहे.

सँडविच जनरेशनची व्याख्या 35-54 वर्षे वयोगटातील व्यक्ती म्हणून केली जाते. ही पिढी त्यांचे वृद्ध पालक आणि वाढत्या वयांची मुले अशा दोन पिढ्यांना आर्थिक संरक्षण उपलब्ध करून देतात. जीवन विमा कंपनीने यूगोव्ह (YouGov)च्या सहकार्याने 12 शहरांमधील या पिढीतील 4,005 प्रतिसादकर्त्यांचे दृष्टिकोन, विश्वास आणि आर्थिक सज्जतेची पातळी समजून घेण्यासाठी सर्वेक्षण केले.

एडलवाइज लाइफ इन्शुरन्सचे एमडी आणि सीईओ सुमित राय म्हणाले, “गेल्या काही वर्षांत आमच्या ग्राहकांशी झालेल्या संवादातून, सँडविच जनरेशन त्यांचे पालक आणि मुलांची देखभाल करण्याच्या चक्रात कसे जीवन जगत आहेत हे आम्ही बारकाईने पाहिले. 'गरजा' इच्छांच्या मोबदल्यात येत नाहीत असे महत्त्वाकांक्षी जीवन उपलब्ध करताना त्यांना आरोग्यसेवा आणि शिक्षणासारख्या आवश्यक गोष्टी सक्षम करायच्या आहेत. हे प्रामुख्याने त्यांच्या आर्थिक निर्णय घेण्याच्या प्रक्रियेला चालना देते आहे. या प्रक्रियेत, ही सँडविच जनरेशन अनेकदा त्यांची स्वतःची स्वप्नं मागे ढकलते. ज्यामुळे आपण भविष्यासाठी तयार नाही अशी त्यांची धारणा होते.”  

कुटुंबाच्या आर्थिक निर्णयांबद्दल त्यांची कर्तव्य आणि प्रेमाबद्दल, आमच्या अभ्यासातून या पिढीतील आर्थिक गैरजोडणी किंवा पैशाची कमतरता सूचित होते (मनी डिस्मॉर्फिया, सोप्या शब्दात, एखाद्याच्या आर्थिक परिस्थितीबद्दल नाखूषी) 50% पेक्षा जास्त लोक वेगवेगळ्या विधानांशी सहमत आहेत. ज्यात पैसे संपल्याची चिंता करणे, नेहमी मागे राहणे आणि आपण पुरेशी चांगली कमाई करत नाही अशी भावना निर्माण होते.

“या पिढीला त्यांच्या प्रमुख आकांक्षा माहित आहेत. त्यांच्या पसंतीच्या उत्पादन श्रेणींमध्ये गुंतवणुकीद्वारे पुरेसे नियोजन केले जाईल असा विश्वास आहे. पण आमच्या अभ्यासातून काही रोचक तथ्ये समोर आली आहेत. पुढील 1-2 वर्षांसाठी या सक्रिय गुंतवणुकीला चिकटून राहण्याचा त्यांचा हेतू कमी दिसून येतो. पूर्वनिर्धारित उद्दिष्टांसाठी राखून ठेवलेल्या त्यांच्या गुंतवणुकींपर्यंत त्यांनी वेळेआधीच प्रवेश केला आहे. ते अस्थिर स्थितीत आहेत असे त्यांना वाटत आहे यात आश्चर्य नाही,” राय पुढे म्हणाले.

प्रमुख निरीक्षणे:>> 60% म्हणतात “मी कितीही बचत केली किंवा गुंतवणूक केली तरी ती भविष्याच्या मानाने पुरेशी नाही”  

>> बहुसंख्य 94% लोक म्हणतात की त्यांच्याकडे एकतर तपशीलवार आर्थिक योजना आहे किंवा त्यांनी काही प्रमाणात नियोजन केले आहे

>> तरीही, 64% त्यांच्या अल्पकालीन आकांक्षा पूर्ण करण्यासाठी पत/कर्ज/खरेदी-आता-देय-नंतरच्या पर्यायांवर अवलंबून

>> 79% त्यांच्या दीर्घकालीन आकांक्षा पूर्ण करण्यासाठी आर्थिक साधनांमधून परताव्यावर अवलंबून राहण्याची अपेक्षा करतात

>> जीवन विमा, आरोग्य विमा, म्युच्युअल फंड, समभाग आणि बँक एफडी हे दीर्घकालीन आकांक्षांसाठी त्यांच्या 5 सामान्यतः पसंतीच्या वित्तीय साधनांपैकी आहेत, परंतु ते वेळेच्या आधी मिळवलेल्या आघाडीच्या गुंतवणुकींपैकी देखील आहेत.

जीवन विमा, आरोग्य विमा, म्युच्युअल फंड, इक्विटीज आणि बँक एफडी या त्यांच्या पहिल्या 5 पसंतीच्या उत्पादनांच्या श्रेणींमध्ये-60% पेक्षा कमी लोकांकडे सध्या सर्व श्रेणींमध्ये सक्रिय गुंतवणूक आहे. पुढील 1-2 वर्षांत ही गुंतवणूक त्यांच्यासोबत राहण्याची अपेक्षा देखील कमी आहे. पुढील तपासणी केल्यावर, अभ्यासातून असे दिसून आले की या सर्व उत्पादनांच्या श्रेणी अकाली वापरण्यात आल्या आहेत. म्हणजेच त्यांची पूर्व-निर्धारित उद्दिष्टे पूर्ण होण्यापूर्वीच त्यांचा वापर केला गेला आहे. अत्यावश्यक गरजांपोटी दिवाळखोरीची स्थिती दिसत असताना, सुट्टी, उत्सवांदरम्यानचा खर्च आणि इतर महत्त्वाच्या नसलेल्या गंभीर गरजा देखील चालक म्हणून उदयास आल्या आहेत. या पिढीच्या प्रमुख आकांक्षा मुलांच्या भवितव्यावर (शिक्षण आणि विवाहाची तरतूद) पालकांच्या आरोग्यविषयक गरजा आणि कुटुंबाचे जीवनमान सुधारण्यावर केंद्रित आहेत. सुमारे 94% लोकांच्या मते त्यांच्याकडे एकतर तपशीलवार योजना आहे. त्यांनी काही प्रमाणात नियोजन हाती घेतले आहे. बहुसंख्य 72% लोक असे मानतात की त्यांची गुंतवणूक विशिष्ट आकांक्षांशी जोडलेली आहे.

तथापि, 64% लोकांनी सांगितले की ते त्यांच्या अल्पकालीन गरजा भागविण्यासाठी काही प्रकारचे कर्ज वापरतात. तर 49% बचत करतात. रोख/उत्पन्नासह कर्ज त्यांना आरोग्यसेवा आणि शिक्षणासारख्या गंभीर गरजा पूर्ण करण्यास अनुमती देत आहे, असे अभ्यास  सूचित करतो. परंतु त्यांना सुट्टी, घराचे नूतनीकरण इ. सारख्या महत्त्वाच्या नसलेल्या गंभीर गरजा पूर्ण करण्यासाठी लवचिकता देखील उपलब्ध करत आहे.

दीर्घकालीन आकांक्षांसाठी, 79% लोक आर्थिक साधनांमधून परतावा किंवा नफ्यावर अवलंबून राहण्याची अपेक्षा करतात. सुमारे 71% नियमित भविष्यातील उत्पन्नावर अवलंबून असतात. ही पिढी निवृत्तीला त्यांच्या पहिल्या 3 दीर्घकालीन आकांक्षांपैकी एक मानते. ज्या काळात एखाद्याला नियमित उत्पन्न मिळणे बंद होते; हे लक्षात घेणे मनोरंजक आहे.

View the research report here: https://www.edelweisslife.in/documents/d/guest/sg_report_for_website