अमेरिकेतील काही बँका मोठ्या आर्थिक संकटात सापडल्या आहेत. यावर आता भारतीय रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे गव्हर्नर शक्तीकांत दास यांनी प्रतिक्रिया दिली आहे. शक्तीकांत दास म्हणाले, केंद्रीय बँक देशांतर्गत बँकांच्या 'व्यवसाय मॉडेल'वर बारकाईने लक्ष ठेवत आहे, कारण चुकीच्या धोरणामुळे मोठे संकट येऊ शकते. अमेरिकेतील अलीकडच्या घडामोडींचे एक कारण म्हणून खराब बिझनेस मॉडेलचा उल्लेख करून दास म्हणाले की, भारताची बँकिंग व्यवस्था मजबूत आहे आणि जागतिक घडामोडींचा तिच्यावर परिणाम झालेला नाही. सिलिकॉन व्हॅली बँक आर्थिंक सापडल्यानंतर त्यांनी हे वक्तव्य केलं आहे.
लवकरच, तयार रहा! एअरटेल, जिओ रिचार्जच्या किंमती वाढविणार, किती? कधी....
दास म्हणाले की, अमेरिकेतील अलीकडच्या घडामोडींमुळे वैयक्तिक बँकांचे व्यवसाय मॉडेल योग्य होते का, असा प्रश्न निर्माण झाला आहे. “रिझर्व्ह बँकेने आता बँकांच्या व्यवसाय मॉडेलवर बारीक लक्ष ठेवण्यास सुरुवात केली आहे. यातील कोणतीही त्रुटी संकटास कारणीभूत ठरू शकते. व्यवसाय मॉडेल काही वेळा बँकेच्या ताळेबंदातील काही भाग धोक्यात आणू शकते, जे नंतर मोठ्या संकटात बदलू शकते.
रिझर्व्ह बँकेने प्रवर्तित 'कॉलेज ऑफ सुपरव्हायझर्स'च्या वतीने आर्थिक क्षेत्रातील सुदृढता या विषयावरील जागतिक परिषदेला संबोधित करताना दास यांनी हे वक्तव्य केलं.'भारताची आर्थिक व्यवस्था मजबूत राहिली आहे आणि काही आधुनिक अर्थव्यवस्थांमध्ये आर्थिक अस्थिरतेचा विपरित परिणाम झालेला नाही. त्यांनी व्यवस्थापनाला विचारले आहे. आणि बँकांचे बोर्ड नियमितपणे आर्थिक जोखमीचे मूल्यांकन करण्यासाठी आणि पुरेसा निधी आणि तरलता 'बफर्स' तयार करण्यावर लक्ष केंद्रित करतात, असंही ते म्हणाले. हे किमान नियमन बँकांच्या निरंतर बळकटीसाठी आणि शाश्वत वाढीसाठी आवश्यकतेपेक्षा जास्त असावे, असंही दास म्हणाले.
दास म्हणाले, भारतीय बँकांनी अलीकडच्या काळात तणाव आणि भांडवली बफर आघाडीवर सुधारणा नोंदवली आहे. बँकांचे सकल नॉन-परफॉर्मिंग अॅसेट रेशो (NPA) डिसेंबर २०२२ मध्ये ४.४१% पर्यंत खाली आले आहे जे मार्च २०२२ मध्ये ५.८% आणि ३१ मार्च २०२१ पर्यंत ७.३% होते. क्रेडिट जोखमीसाठी मॅक्रो स्ट्रेस टेस्ट म्हणजे भारतीय बँका गंभीर तणावाच्या परिस्थितीतही किमान भांडवलाची गरज पूर्ण करू शकतील, असंही दास म्हणाले.
राज्यपाल शक्तीकांत दास यांनीही सायबर जोखीम आणि सायबर हल्ल्याबाबत इशारा दिला. 'जागतिक वित्तीय संस्थांसाठी सायबर जोखीम २०२३ मध्ये टॉप १० ऑपरेशनल जोखीम म्हणून पाहिली जात आहे. मजबूत आयटी आणि माहिती सुरक्षा प्रशासनासह, अशा जोखमींचा आधीच शोध लावला जाऊ शकतो. बँकांमध्ये पैसे जमा करणाऱ्या ठेवीदारांचा बँकांच्या संसाधनांमध्ये सर्वाधिक वाटा आहे, त्यांची काळजी घेणे सर्वात महत्त्वाचे आहे, असंही आरबीआयचे गव्हर्नर दास म्हणाले.