मनोहर कुंभेजकर
मुंबई - राज्य शासनाच्या मत्स्यव्यवसाय खात्याने 1 जून ते 31 जुलै या पावसाळी काळात मासेमारीला बंदी घातली आहे. या काळात समुद्र खवळलेला असतो, आणि विशेष म्हणजे माशांच्या प्रजोत्पादनाचा काळ असल्याने मासे या काळात मोठ्या प्रमाणात अंडी घालतात. या बंदीचे राज्यातील मच्छिमारही कसोशीने पालन करतात. त्यामुळे राज्यातील मासेमारी संपूर्ण बंद असते. या आदेशाचे उल्लंघन करून मासेमारी केल्यास बंदर खाते मासेमारी करणाऱ्या बोटींवर कारवाई करते. मात्र, पावसाळी मासेमारी बंदी कालावधीत रत्नागिरीच्या समुद्रात 10 चीनी बोटी मासेमारी करत असून देशाची राष्ट्रीय सुरक्षा धोक्यात आली असल्याचा आरोप पर्ससेईन असोसिएशनचे अध्यक्ष गणेश नखवा यांनी केला आहे.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस व मत्स्यव्यवसाय मंत्री महादेव जानकर यांनी याप्रकरणी लक्ष घालावे, अशी मागणी गणेश नखवा यांनी केली आहे. चिनी आणि परदेशी मासेमारी बोटींच्या अवैध मासेमारीमुळे वर्षाला सुमारे 6 बिलियन डॉलर्स आपण गमावत असून भारतीय मासेमारी उद्योगातील हा सर्वात मोठा घोटाळा आहे, असा आरोप त्यांनी लोकमतशी बोलतांना त्यांनी केला. ईएझेड क्षेत्रात अवैध मालवाहू जहाजांना 300 टन मासे भरण्यासाठी मासेमारांना मोबदला दिला जावा अशी मागणी त्यांनी केली आहे.जवळपास 200 चाइनीज फिशिंग बोटीतून 600,000 टन (पूर्णत: दुप्पट रक्कम महाराष्ट्र समुद्री मासे लँडिंग 2.8 लाख टन) टूना, मार्लिन,स्क्विड, मॅकरेल्स आणि शार्क, कछुए आणि डॉल्फिन यांसारख्या सुरक्षित समुद्री प्रजातींचा अवैध व्यापार असेही दावा केले जात आहे. ही केवळ चीनीच नव्हे तर श्रीलंका, मॉरीशियन आणि इतर देशांच्या ध्वजवाहक जहाजांदेखील अवैध मासेमारी करत असतात. मात्र, पर्ससिन नेट मासेमारी धारकांना कायद्याचा बडगा दाखवून खोल समुद्र मासेमारीला मत्स्यव्यवसाय खाते प्रोत्साहन देत नाही असा आरोप त्यांनी केला.,
7 जून रोजी चक्रीवादळ वायू अलर्ट वाजला होता तेंव्हा कोस्ट गार्डने चाइनीज मासेमारी बोटी मासेमारी करतांना शोधल्या. ईईझेडमधील फूयुआन यू नंबर 0053 ते 0062 या 10 चिनी फिशिंग बोटीत हजारो टन मासे ठेवण्याची क्षमता आहे. याच कंपनीकडून 200 अशा फिशिंगची मासे धरून भारतीय ईईझेडच्या आसपास फिशिंग गोठलेले मासे वाहतूक करण्यासाठी 10 चिनी जहाजे मासेमारी कोस्टगार्डने संकटग्रस्त कॉलवर प्रतिक्रिया दिली, अशी माहिती गणेश नखवा यांनी दिली. या चिनी बोट मालकांच्या बनावट पासपोर्टबाबत देखील कोस्टगार्डने पासपोर्ट एजन्सीला सतर्क केले असल्याची माहिती त्यांनी दिली.
पर्ससेईन मच्छीमारांनी जीओआयबरोबर दीर्घकाळ चाललेली लढाई जिंकली आहे. प्रादेशिक पाण्याच्या 12 नॉटिकल मैलाच्या पलीकडे चीनच्या शोधात गजरांची घंटा आहे. या चीनी बोटी अवैधरित्या ईईझेडमध्ये मर्यादित माशांच्या साठाचा गैरवापर करत होती. फक्त मत्स्यपात्र समुदायाकडेच नव्हे तर 6 अब्ज अमेरिकन डॉलर्सच्या हानीसाठी देखील नुकसान होईल अशी माहिती त्यांनी दिली. 500,000 किलोवाट एलईडी लाइट्ससह या बेड़ेला सुसज्ज करण्यात आले आहेतट्रॉलिंग बेल्टमध्ये गिल नेट्स, बॉटम ट्रॉल्व्हसारख्या इतर बेकायदेशीर बेकायदेशीर गियर देखील आहेतनेट, डॉल्फिन आकर्षित करणारे उपकरण इत्यादी. बहुतेक सर्व कर्मचाऱ्यांना मात्र, दरमहा केवळ 200 डॉलर्स दिले जातात. याबाबत पासपोर्ट भारतीय व्यापारी मच्छीमारांनी अधिकाऱ्यांना सतर्क केले आहे, अशी माहिती नखवा यांनी दिली. मत्स्यपालन आयोगाने जगभरात या जहाजात बंदी घातली असून अनेक एजन्सींकडून तपासणी केली जाते असेही ते म्हणाले.
मत्सव्यवसाय आयुक्तयाप्रकरणी राज्याचे मत्स्यव्यवसाय आयुक्त अरुण विंधळे यांच्याशी संपर्क साधला असता, रत्नागिरीच्या समुद्रात 10 चिनी बोटी आल्या असल्याचे ट्रेकिंगमध्ये आमच्या खात्याच्या अधिकाऱ्यांना टेहळणी करतांना आढळून आले. या बोटी आपल्या हद्दीत कशा आल्या?याबाबत चौकशी केली असता, वायू वादळात बचावासाठी आणि आश्रयासाठी या चिनी बोटी रत्नागिरी येथे आल्याची माहिती या बोटींच्या खलाशांनी दिली. मात्र, त्यांचा उद्देश काय होता? त्या आपल्या हद्दीत का आल्या याबाबत चौकशी करण्यासाठी आम्ही भारत सरकारकडे तक्रार केली आहे. कोस्ट गार्ड याबाबत अधिक सखोल तपास करत आहेत, अशी माहिती विंधळे यांनी दिली.