मनपा सिटी बसेस चालवतेय की जनतेला छळतेय?

नागपूर महानगरपालिका (मनपा) ज्या पद्धतीने सिटी बसेसचे संचालन करते आहे, ते पाहता मनपा सिटी बसेस चालवते आहे की जनतेला छळते आहे,....

शहरात ३०८ बसेस; पण त्यापैकी ९५ जागेवरच उभ्या : डिम्टस कंडक्टर पुरवायला अनुत्सुक
सोपान पांढरीपांडे नागपूर
नागपूर महानगरपालिका (मनपा) ज्या पद्धतीने सिटी बसेसचे संचालन करते आहे, ते पाहता मनपा सिटी बसेस चालवते आहे की जनतेला छळते आहे, असा लाखमोलाचा प्रश्न उभा झाला आहे.याचे कारण म्हणजे शहर बस चालविण्याचे कंत्राट मिळालेल्या तीन कंत्राटदारांकडे सध्या एकूण ३०८ बसेस रस्त्यावर धावायला तयार आहेत, परंतु मनपाच्या हलगर्जीपणामुळे त्यापैकी तब्बल ९५ बसेस जागेवरच उभ्या आहेत. मनपाची प्रतिनिधी असलेली दिल्ली इंटीग्रेटेड मल्टीमोडल ट्रान्सपोर्ट सिस्टिम (डिम्टस) ही कंपनी आवश्यक तेवढे कंडक्टर्स उपलब्ध करण्यासाठी अनुत्सुक आहे, म्हणून या बसेस उभ्या आहेत.

सिटी बसेसचे कंत्राटदार
गेल्या डिसेंबरमध्ये मनपाने सिटी बसेस चालविण्याचे कंत्राट तीन कंपन्यांना दिले आहे. त्यामध्ये हंसा सिटी बस नागपूर प्रा. लि., नागपूर, ट्रॅव्हल टाईम कार रेन्टल प्रा. लि. पुणे व आरके सिटी बस नागपूर प्रा. लि. दिल्ली यांचा समावेश आहे. मनपाने जवाहरलाल नेहरू अर्बन रिन्युअल मिशन (जेएनयूआरएम) अंतर्गत एकूण २४० बसेस घेतल्या होत्या. त्यापैकी २३७ बसेस मनपाने या तीन कंपन्यांना चालविण्यासाठी दिल्या आहेत. याशिवाय या तीनही कंपन्यांना स्वत:च्या प्रत्येकी ६५ बसेस खरेदी करून सिटी बस म्हणून चालवायच्या आहेत. ही व्यवस्था पूर्ण झाल्यावर शहरात एकूण ४३२ सिटी बसेस उपलब्ध होणार आहेत. या कंत्राटदारांना मनपाकडून मोठ्या बससाठी ४९, मिडी बससाठी ४५ व मिनी बससाठी ३५ प्रति किलोमीटर भाडे मिळणार आहे.

डिम्टसची जबाबदारी
सिटी बस सेवेतून तिकीट विक्रीतून मिळणारा महसूल गोळा करण्यासाठी मनपाने स्वत:ची प्रतिनिधी म्हणून डिम्टस या कंपनीची नेमणूक केली आहे. या कराराअंतर्गत डिम्टसला या सर्व बसेससाठी ९२० तिकीट मशिन्स व कंडक्टर पुरवायचे आहेत. ड्रायव्हर याच सिटी बसच्या कंत्राटदाराचा राहील आणि इथेच खरी गोम आहे. कंडक्टरला पगार द्यावा लागतो म्हणून डिम्टस ते पुरवायला उत्सुक नाही व त्यासाठी मनपा कुठलीही कारवाई करीत नाही.
आज तारखेला हंसा सिटी बसजवळ एकूण १०५ बसेस आहेत. त्यातील केवळ७० रस्त्यावर धावत आहेत व हंसाच्या तब्बल ३५ बसेस उभ्या आहेत. अशाच प्रकारे आरके ट्रॅव्हल्सच्या ९८ पैकी फक्त ६० बसेस रस्त्यावर आहेत तर ३८ बसेस उभ्या आहेत व ट्रॅव्हल टाईमच्या १०५ पैकी ८३ बसेस सिटी बस म्हणून चालत आहेत व २२ बसेस उभ्या आहेत.
डिम्टसकडून आम्हाला आवश्यक तेवढे कंडक्टर्स व मशीन उपलब्ध होत नाहीत म्हणून आमच्या बसेस उभ्या आहेत असे या कंपन्यांचे म्हणणे आहे.
याबाबत मनपाचे परिवहन व्यवस्थापक, शिवाजीराव जपताप यांना विचारले असता ‘‘मेट्रो रेल्वे व बसच्या एकत्रित तिकिटासाठी लागणाऱ्या ‘कॉमन मोबिलिटी कार्ड’ स्वीकारणाऱ्या मशिन्स आम्हाला घ्यायच्या आहेत त्यासाठी आम्ही वाट पाहतो आहे’’ असे अजब उत्तर मिळाले.
डिम्टसचे सीईओ अमित हितकारी यांनी दिल्लीहून सांगितले की डिम्टस जवळ बसेसच्या संख्येपेक्षा जास्त तिकीट मशिन्स व कंडक्टर उपलब्ध आहेत.
परंतु मेट्रो रेल्वेला धावायला अजून दोन वर्षे आहेत तोपर्यंत तुम्ही नागरिकांना सिटी बसपासून दूर ठेवणार का? जर मशिन्स व कंडक्टर्सचा तुटवडा नसेल तर बसेस जागेवर उभ्या कां? या दोनही प्रश्नांची उत्तरे जगताप आणि हितकारी यांच्याजवळ नव्हती.