कोरोनाच्या पहिल्या लाटेच्या तुलनेत या लाटेत अधिक संकटांचा सामना करावा लागत आहे. कोरोना व्हायरसच्या संक्रमणामुळे रुग्णसंख्येत दिवसेंदिवस कमालीची वाढ झालेली पाहायला मिळत आहे. याशिवाय ब्लॅक फंगस संक्रमण म्हणजेच म्यूकोरमायकोसिसचा धोकासुद्धा वाढत आहे. अशा स्थितीत तज्ज्ञांनी अधिक सावध राहण्याचा सल्ला दिला आहे. अचानक ब्लॅक फंगस संक्रमणाच्या केसेसमध्ये वाढ का झाली? कोरोनातून बरं झाल्यानंतर किती दिवसांपर्यंत ब्लॅक फंगसचा धोका असतो. याबाबत लोकांच्या मनात अनेक प्रश्न आहेत. अशा काही प्रश्नांची उत्तर आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत.
पोस्ट कोविडमधून बरं व्हायरल किती वेळ लागतो? काय आहेत लक्षणं
दिल्लीस्थित एम्सचे संचालक डॉ. रणदीप गुलेरिया म्हणतात, "सामान्य लक्षण म्हणजे श्वास घ्यायला त्रास होणं, सॅच्यूरेशन व्यवस्थित असूनही दम लागणं." खोकला कित्येक आठवड्यांपर्यंत येऊ शकतो. थकवा, अशक्तपणा, सांधेदुखी इ. आणखी एक लक्षणं आहेत. यामुळे एकाग्रता कमी होऊ शकते. आपण आपलं काम व्यवस्थित करू शकत नाही. असे काही लोक आहेत, ज्यांचे अवयव प्रभावित झाले आहेत, फुफ्फुस कमकुवत झाले आहेत किंवा हृदय अशक्त झाले आहे, त्यांना दीर्घ उपचारांची आवश्यकता आहे. परंतु ते सहसा आहार आणि व्यायामाद्वारे बरे होतात. 4 ते 12 आठवड्यांत पोस्ट कोविडमध्ये 98 टक्के लोक बरे होतात. ''
कोरोना व्हायरसच्या संक्रमणात वृद्धांची काय स्थिती आहे?
डॉ, गुलेरिया यांनी सांगितले की, भारतातच नाही तर जगभरात कोरोना व्हायरस वृद्धांना प्रभावित करत आहे. कारण त्यांच्या रोगप्रतिकारकशक्तीत कमतरता आढळते. वय जास्त असल्यानं या आजारांचा सामना करावा लागतो. कोरोना प्रत्येकाला व्यापून टाकतो परंतु जगभरात 80 टक्के प्रकरणांमध्ये लक्षणे दिसत नाहीत, विशेषत: तरुणांमध्ये. परंतु हा साधीचा आजार वृद्धांसाठी धोकादायक आहे. याचा वृद्धांवर जास्त परिणाम होत आहे. म्हणूनच सर्व सरकारने मार्गदर्शक सूचना पाळल्या पाहिजेत.
दुसऱ्या लाटेत ब्लॅक फंगसच्या प्रकरणांमध्ये वाढ का झाली?
डॉ. रणदीप गुलेरिया म्हणतात, ''दुसऱ्या लाटेमध्ये म्युकोरमायकोसिसची प्रकरणे जास्त प्रमाणात समोर येत आहेत, परंतु पहिल्या लाटेमध्येही याची काही प्रकरणे नोंदवली गेली. म्युकोरमायकोसिस ही एक बुरशी आहे जी सहसा मातीमध्ये राहते आणि तेथेच वाढते आणि कधीकधी अगदी खराब अन्न आणि पेयांवर देखील येते. जेव्हा ही बुरशी एखाद्या निरोगी व्यक्तीच्या नाकात किंवा तोंडात प्रवेश करते, तेव्हा शरीराची प्रतिकारशक्ती नष्ट करते.''
परंतु कोविड कालावधीत तीन गोष्टी घडल्या ज्यामुळे या बुरशीने त्याचा परिणाम दर्शविण्यास सुरुवात केली. एक म्हणजे कोविडपासून कमी प्रतिकारशक्ती, दुसरे म्हणजे मधुमेहाच्या रूग्णातील साखरेची पातळी, नंतर तेथे बुरशीचे प्रमाण जास्त वाढते आणि तिसरे म्हणजे स्टिरॉइड्सचा वापर. जर एखाद्याने स्टिरॉइड्सचा उच्च डोस घेतल्यास सौम्य लक्षणं सुरूवातीला दिसून येतात. नंतर बुरशीचा संसर्ग वाढत जातो.
कोरोनातून बरं झाल्यानंतर किती दिवसांपर्यंत या आजाराचा धोका असतो?
डॉ. रणदीप गुलेरिया म्हणतात, "ज्या लोकांना मधुमेह नाही, स्टिरॉइड्स वापरलेले नाहीत, त्यांना धोका नाही." आतापर्यंत, भारत किंवा इतर देशांकडून जे काही डेटा आले आहेत, असे आढळले आहे की 95-98 टक्के लोकांना स्टिरॉइड देण्यात आले आहे, त्यांना मधुमेह आहे किंवा ज्यांची प्रतिकारशक्ती कमी आहे. जे कर्करोगामुळे केमोथेरपी घेत आहेत किंवा प्रत्यारोपणामुळे औषधे घेत आहेत त्यांच्याप्रमाणे रोगप्रतिकार शक्ती देखील कमी आहे. जर तुम्ही निरोगी असाल तर तुम्हाला या आजाराचा संसर्ग होणार नाही. ज्या लोकांनी स्टिरॉइड्स घेणे बंद केले आहे आणि मधुमेह नाही आहे, अशी लक्षणे नसल्यास घाबरून जाण्याची गरज नाही, दोन-तीन आठवड्यांनंतर आपण बरे व्हाल. ''
बचावासाठी काय करायचं?
'ज्यांची साखरेची पातळी वाढली आहे त्यांनी नियंत्रणात ठेवा. तथापि, कोविड काळात आपली साख नियंत्रण ठेवणे फार महत्वाचे आहे, कारण यामुळे बुरशीचे संसर्ग होण्याची शक्यता वाढते. स्टिरॉइड्स घेत असाल, डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच हे घ्या. जास्त प्रमाणात डोस घेऊ नका, पाच किंवा 10 दिवसांपेक्षा जास्त वेळ घेऊ नका. त्यातून बुरशीचे संक्रमण देखील वाढू शकते. '