आपल्या शरीरासाठी कॅल्शियम फार आवश्यक असते. मजबूत हाडे आणि दात तयार करण्यासाठी कॅल्शियम गरजेचे असते. शरीराला कॅल्शियम मिळण्यासाठी आपला आहार पोषक असावा लागतो. पण आहारातून शरीराची कॅल्शियमची गरज पूर्ण झाली नाही तर मात्र आपल्याला गोळी घेऊन ही गरज पूर्ण करावी लागते. स्नायूंचे आकुंचन आणि प्रसरण करण्यास कॅल्शियमची मदत होते तसेच हृदय व रक्तवाहिन्यांचे कार्य नीट चालण्यासाठीही कॅल्शियमची आवश्यकता असते. कॅल्शियमसाठी दूध, दही आणि चीज हे काही लोकप्रिय स्त्रोत आहेत. पण यातून मिळणारे कॅल्शियम पुरेसे नसेल तर कॅल्शियम सप्लिमेंट घ्यावे लागते. त्याच्या योग्य वेळेबद्दल विचार करत असाल, तर तुम्हाला काही गोष्टी माहिती असणे आवश्यक आहे (Best Time to take calcium supplement).
कॅल्शियमची गरज का आहे?
पोषणतज्ज्ञ समरीन सानिया यांच्या मते, हे सर्वात महत्वाचे पोषक तत्वांपैकी एक आहे. यामुळे फक्त तुमची हाडे आणि दात मजबूत होतात असे नाही, तर इतरही अनेक गोष्टींसाठी ते फायदेशीर असते.
१. स्नायूंच्या योग्य आकुंचन प्रसरणासाठी ते आवश्यक असते. ज्यामुळे हृदयाच्या आणि स्केलेटल स्नायूंच्या सुरळीत हालचालीसाठी आवश्यक असते.
२. कॅल्शियम मज्जातंतूंमधील इलेक्ट्रिक सिग्नल प्रसारित करण्यात मदत करते, ज्यामुळे मेंदू शरीराच्या इतर भागांशी प्रभावीपणे संवाद साधू शकतो.
३. हे रक्त गोठवण्याची महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते, जखम झाल्यावर जास्त रक्तस्त्राव टाळण्यास मदत करते.
४. रक्तवाहिन्यांचे कार्य नियंत्रित करते, ज्यामुळे रक्तदाब नियमन आणि एकूण हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्यावर परिणाम होतो.
शरीराला कॅल्शियम योग्य प्रमाणात मिळणे आवश्यक असते. यूएस नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थच्या म्हणण्यानुसार, १९ वर्ष व त्या पुढील वयोगटाच्या महिलांना एका दिवसात हजार मिलीग्रॅम कॅल्शियमची आवश्यकता असते. डेअरी प्रॉडक्ट हा कॅल्शियमचा सर्वात उत्तम स्त्रोत आहे. म्हणून गाय, बकरी किंवा फोर्टिफाइड वनस्पती-आधारित दूध जसे बदाम किंवा सोया दूध प्यावे. जर तुम्हाला दुधाच्या पलीकडे जायचे असेल तर फोर्टिफाइड ज्यूस आणि नाश्त्यात तृणधान्ये, ब्रोकोली सारख्या भाज्या खाणे उपयुक्त ठरते. ज्यांना आहारातून पुरेसे कॅल्शियम मिळत नाही किंवा काही आरोग्य समस्या असतात अशा लोकांना कॅल्शियम सप्लिमेंट्सची गरज असते.
१) रजोनिवृत्तीनंतरच्या स्त्रिया, ज्यांना इस्ट्रोजेन कमी झाल्याचा अनुभव येतो, ज्यामुळे हाडांची झीज वाढते आणि ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका संभवतो.
२) काही लोकांना दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थांची अलर्जी असते. पण हे पदार्थच कॅल्शियमचा प्राथमिक स्त्रोत आहेत, म्हणून त्यांना सप्लिमेंट घेण्याची गरज असते.
३) शुद्ध शाकाहारी लोक
४) वृद्ध व्यक्ती
५) गर्भवती किंवा स्तनपान करणाऱ्या महिला
कॅल्शियम सप्लिमेंट्स घेण्याची सर्वोत्तम वेळ
कॅल्शियम सप्लिमेंट्स घेण्याची वेळ नेहमीच महत्त्वाची नसते. द अमेरिकन जर्नल ऑफ क्लिनिकल न्यूट्रिशनमध्ये प्रकाशित 2001 च्या अभ्यासादरम्यान, संशोधकांना सकाळी ९ आणि रात्री ९ वाजता घेतलेल्या कॅल्शियम सप्लिमेंट्समुळे हाडांच्या निर्मितीच्या पातळीमध्ये कोणतेही महत्त्वपूर्ण बदल आढळले नाहीत.पण कॅल्शियमच्या सेवनाचा तुमच्या जेवणाच्या वेळेशी संबंध असतो. जेव्हा अन्न पोटात असते, तेव्हा ते ऍसिड सोडते जे यापैकी बहुतेक कॅल्शियम सप्लिमेंट्सला विरघळून रक्तात शोषून घेण्यासाठी आवश्यक असते. त्यामुळे कॅल्शियम अन्नासोबत घेतल्यास उपयुक्त ठरत असल्याचे न्यू यॉर्क स्टेट डिपार्टमेंट ऑफ हेल्थनुसार सांगाण्यात येते. पण याला कॅल्शियम सायट्रेट हा अपवाद आहे. ते जेवणाआधी किंवा नंतर कधीही सेवन केले जाऊ शकते कारण ते तोडण्यासाठी ऍसिडची आवश्यकता नसते.