बदलता आहार आणि जीवनशैलीमुळे लोक कमी वयात हृदयविकाराचा झटका, रक्तदाब, मधुमेह, थायरॉईड अशा अनेक आजारांनी ग्रस्त आहेत. यापैकी एक आजार म्हणजे स्टोची समस्या. आपल्या शरीरात अनेक ठिकाणी खडे होऊ शकतात जसे की किडनी, पित्ताशय आणि मूत्राशय इ. मूत्राशयाच्या पिशवीत खडे येण्याच्या समस्येला ब्लॅडर स्टोन म्हणतात. यामुळे मूत्राशयाच्या भिंतीमध्ये अस्वस्थता येते, ज्यामुळे लघवीच्या प्रवाहात अडथळा येतो. या त्रासदायक आजाराला लांब ठेवण्यासाठी मूत्राशयात दगड होण्याची कारणे, लक्षणे आणि प्रतिबंध करण्याच्या पद्धती माहीत करून घ्यायला हवेत. (Bladder stones causes symptoms treatment and prevention)
युरोलॉजिस्ट डॉ. मयंक गुप्ता यांनी एक वेबसाईडशी बोलताना सांगितले की,''काहीवेळा विविध कारणांमुळे लघवीत खनिजे आणि क्षारांचे प्रमाण जास्त असते. परिणामी, मूत्रमार्गात दगड तयार होतात. मूत्रमार्गात दगड कोणालाही कधीही आणि कुठेही होऊ शकतात. डॉक्टर म्हणतात की काही प्रकरणांमध्ये मूत्रमार्गात खडे स्थिर राहतात. त्याच वेळी, काही प्रकरणांमध्ये, खडे मूत्रमार्गात फिरतात, ज्यामुळे शरीरात वेगवेगळी लक्षणे दिसतात. लघवीच्या थैलीतील दगडांना मूत्राशय कॅल्क्युली असेही म्हणतात. ही समस्या महिलांपेक्षा पुरुषांमध्ये जास्त आढळते. शरीरातील पोषण आणि डिहायड्रेशन ही समस्या अधिक होऊ शकते.''
कारणं (kidney stone causes)
काही शारीरिक आजार, इन्फेक्शन आणि शरीरात पोषणाची कमतरता यांमुळे लघवीच्या पिशवीत खड्यांची समस्या उद्भवू शकते. चला जाणून घेऊया लघवीच्या पिशवीत दगड येण्याची कारणे काय आहेत?
संक्रमण
मूत्रमार्गात संसर्ग पसरल्यामुळे, लघवीच्या थैलीत स्टोन्स येऊ शकतात. खरं तर, संसर्गामुळे मूत्रमार्गात सूज येते. त्यामुळे स्टोन्स होण्याची शक्यता वाढते. याशिवाय शरीरातील पोषण आणि डिहायड्रेशनमुळे लघवीच्या थैलीतही खडे येऊ शकतात.
न्यूरोजेनिक ब्लॅडर
काहीवेळा एखादी व्यक्ती मज्जासंस्था, मेंदू किंवा पाठीच्या कण्यातील काही समस्या किंवा दुखापतीमुळे त्याच्या मूत्राशयावरील नियंत्रण गमावते. अशा स्थितीत लघवी थांबू शकते. त्यामुळे व्यक्तीच्या लघवीच्या थैलीत दगडांची समस्या असू शकते.
लक्षणं (kidney stone symptoms)
ओटीपोटात वेदना.
अंडकोषात वेदना
पाठ किंवा हिप्स दुखणे
वेदनांसह अस्वस्थता.
व्यायाम करताना वेदना होतात.
लघवी करताना वेदना जाणवतात.
वारंवार मूत्रविसर्जन.
लघवी करण्याची इच्छा असूनही लघवी करण्यास असमर्थता.
मधूनमधून लघवी होणे.
मूत्रामध्ये फेस
लघवीच्या पिशवीत स्टोनची लक्षणे दिसल्यास त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधावा. विशेषत: तुमच्या लघवीत रक्त येत असेल, असामान्य पद्धतीने लघवी होत असेल किंवा तुम्हाला सतत ओटीपोटात दुखत असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. जर तुम्हाला मूत्रमार्गात दगडांची लक्षणे दिसली तर ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा. सुरुवातीला, डॉक्टर तुमच्याकडून तुमचा वैद्यकीय इतिहास जाणून घेण्याचा प्रयत्न करतील. याशिवाय, जर डॉक्टरांना मूत्राशयात दगड असल्याची शंका आली तर ते काही चाचण्या सुचवू शकतात.
रक्त तपासणी
मूत्र चाचणी
रेडिओलॉजिकल इमेजिंग चाचणी
सिस्टोस्कोपी
जास्त पाणी प्यायल्याने लघवीच्या थैलीतील स्टोन बाहेर येऊ शकतात. परंतु अनेक प्रकरणांमध्ये, मूत्राशय पूर्णपणे रिकामे करण्यात समस्या येते. या प्रकरणात, दगड बाहेर येऊ शकत नाही. ज्यानंतर डॉक्टर तुम्हाला खालील प्रकारे उपचार करण्याचा सल्ला देऊ शकतात. जर मूत्राशयातील दगड घरगुती पद्धती आणि औषधांनी बरे झाले नाहीत तर डॉक्टर शस्त्रक्रियेचा अवलंब करू शकतात. शस्त्रक्रियेचे अनेक प्रकार आहेत. जसे- ट्रान्सयुरेथ्रल सिस्टोलिथोलॅपक्सी, सिस्टोस्टोमी या शस्त्रक्रियांद्वारे, मूत्राच्या पिशवीतून दगड काढला जातो, त्यानंतर डॉक्टर उपचार करतात.
मुत्राशयाच्या स्टोनपासून बचावाचे उपाय
अधिकाधिक पाणी प्या
संतुलित आहार घ्या
रूटीन चेकअप करत राहा
तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची समस्या वाटत असेल तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका
नियमित व्यायाम करा
जास्त साखर खाणं टाळा
धूम्रपान आणि अल्कोहोलचं सेवन करू नका.