बहुतेक घरांमध्ये स्वयंपाक करताना स्टिलची भांडी वापरली जातात. सहज उपलब्ध होणारी आणि स्वच्छ करण्यास सोपी असल्यामुळे स्टिलच्या भांड्याचा सर्वाधिक वापर केला जातो. त्यामुळे अनेकवेळा आपल्याला आपल्या आरोग्याशी तडजोड करावी लागते. (Kitchen tips and tricks) लोखंडी, अॅल्युमिनियमच्या भांड्यात शिजवू नये असं अनेकदा सांगितलं जातं. पण स्लिटच्या भांड्यांबद्दल फारसं बोललं जात नाही. (Cooking tips and tricks)
जर तुम्ही धातूच्या स्वयंपाक करत असाल तर त्यावर प्रतिक्रिया होण्याची शक्यता खूप जास्त आहे, परंतु स्टिलची भांडी अत्यंत सुरक्षित मानली जातात. काही पदार्थ आहेत जे स्टिलच्या भांड्यात शिजवू नये. केवळ धातूच्या प्रतिक्रियेमुळेच नाही तर स्टिलच्या भांड्यांमध्ये या गोष्टी शिजवल्या तर आरोग्याचं आणि भांड्यांचही नुकसान होऊ शकतं. (How do I know if utensil is microwave safe?)
१) शिजायला जास्त वेळ लागणारे पदार्थ
तुम्ही लोखंडी कढईमध्ये तासनतास काहीही शिजवू शकता, पण हे स्टिलच्या भांड्यात करता येईल का? याचं उत्तर नाही आहे. स्टिलच्या भांड्यांमध्ये त्याचा खालचा भाग अतिशय पातळ असतो आणि त्यामुळे भांडे खराब तर होतेच पण अन्न जळण्यासही अधिक वाव असतो. (How To Cook With Stainless Steel Cookware) यासोबतच, जर फॅट त्याच्या स्मोक पॉईंट वाढले तर त्यात असलेले ट्रायग्लिसराइड्स तुटायला लागतात आणि ते फ्री फॅटी अॅसिड बनतात. ते पाण्यात विरघळत नाहीत आणि पचायलाही सोपे नाहीत आणि शरीरासाठीही चांगले नाहीत. (Steel utensils tips and tricks)
२) जास्त एसिडिक पदार्थ
टोमॅटोचे सार बनवताना तुम्ही कोणते भांडे वापरता? कोणताही धातू अत्यंत आम्लयुक्त पदार्थांवर प्रतिक्रिया देतो. म्हणून स्टेनलेस स्टिलमध्ये अशी भांडी जास्त काळ राहू देऊ नका आणि जर तुम्ही त्यात अन्न शिजवले असेल तर तुम्ही ते दुसऱ्या भांड्यात ठेवायला हवे.
३) मायक्रोव्हेवची गरज भासणारे पदार्थ
स्टेनलेस स्टिल कधीही मायक्रोवेव्हमध्ये ठेवू नये आणि जर तुम्हाला मायक्रोवेव्हची आवश्यकता असेल आणि असे काही पदार्थ शिजवण्याचा प्रयत्न करत असाल तर ते स्टिलच्या भांड्यांमध्ये शिजवू नका. बर्‍याच वेळा आपण आळशीपणे स्टिलची भांडी मायक्रोवेव्हमध्ये ठेवतो आणि ही चूक बहुतेक लोकांकडून होते. 30 सेकंद देखील खूप हानिकारक आहे. यामुळे अन्न खराब होण्याची शक्यता असते आणि तब्येतीसाठीही नुकसानकारक ठरतं.
४) पास्ता किंवा असा कोणताही पदार्थ जास्त पाण्यासह मीठ मिसळायचं असेल
जेव्हाही आपण पास्ता वगैरे बनवतो तेव्हा पाण्यात मीठ घालून थोडावेळ ठेवावं लागतं. हे स्टेनलेस स्टीलच्या भांड्यांमध्ये करू नये. कारण यातील बहुतेक मीठ भांड्याच्या तळाशी पडते. हे स्टेनलेस स्टीलच्या पॅनमध्ये मीठ आणि खारट पाण्याचे कण सोडते. थंड पाण्याच्या बाबतीत जास्तवेळा पाहायला मिळतं. तुम्ही कोमट किंवा गरम पाणी वापरत असाल तर ठीक आहे
५) तेलाचा कमी वापर असलेले
तुम्ही कमी तेलात संपूर्ण जेवण शिजवण्याचा विचार करत असाल, तर त्यासाठी खूप सराव करावा लागेल. त्याच वेळी, तुम्ही स्टीलमध्ये अशी कोणतीही डिश शिजविणे टाळले पाहिजे ज्यामध्ये तेल जास्त वेळ गरम करावे लागेल. येथे देखील स्मोक पॉइंटची स्थिती असेल आणि पॅन खूप गरम होईल. हे लोह किंवा अॅल्युमिनियममध्ये केले जाऊ शकते, परंतु स्टिलचा वापर यासासाठी करू नये
६) कुकींग स्प्रे
कोणतीही वस्तू ज्यात कुकींग स्प्रे चा वापर केला जातो. ती स्टेनलेस स्टिलच्या भांड्यात ठेवू नये. स्वयंपाकाच्या फवारण्या छान दिसतात आणि कमी तेल वापरतात, पण त्यात तेल तव्याच्या तळाशी चिकटते. त्यात अनेक रसायने असतात. जी तब्येतीसाठी हानीकारक ठरू शकतात.