हृदयावर परिणाम करणारी कोणतीही स्थिती हृदयविकारास कारणीभूत ठरू शकते. हृदयविकाराचे अनेक प्रकार आहेत. ते हृदय आणि रक्तवाहिन्यांवर अनेक प्रकारे परिणाम करतात. डब्ल्यूएचओच्या मते, यूएसमध्ये प्रत्येक 4 पैकी 1 मृत्यू हा हृदयविकारामुळे होतो. (Heart Attack) जागतिक आकडेवारी आणि अहवालांनुसार, तंबाखूचे सेवन, खाण्यापिण्याच्या अयोग्य सवयी आणि अल्कोहोलचे सेवन कमी करून निरोगी जीवनशैलीचे पालन केल्यास हृदयविकाराचा धोका टाळता येऊ शकतो. (Heart disease prevention)
हृदयविकार किती प्राणघातक आहे हे सर्वांनाच माहीत आहे. आपण अनेकदा त्याच्या मूळ कारणांकडे दुर्लक्ष करतो. जेव्हा रोग गंभीर टप्प्यात पोहोचतो तेव्हा या सर्व गोष्टी आपल्या लक्षात येतात. या टप्प्यावर प्रतिबंधात्मक उपाय करणं गरजेचं असतं. डॉ. राजपाल सिंग (इंटरव्हेंशनल कार्डिओलॉजीचे संचालक, फोर्टिस ला फेम हॉस्पिटल, बंगळुरू) यांनी नव भारत टाईम्सशी बोलताना याबाबत अधिक माहिती दिली आहे.
हृदयविकारांशी संबंधित जोखीम टाळण्यासाठी ते तज्ज्ञांना निरोगी आहाराचे पालन, नियमित व्यायाम, चांगली झोप आणि नियमित आरोग्य तपासणी करणं सुचवतात. चला तर मग जाणून घेऊया डॉक्टरांनी सांगितलेले सोपे उपाय जे तुम्हाला हृदयविकारापासून वाचवण्यासाठी प्रभावी ठरू शकतात.
रोज ४० मिनिटं व्यायाम करा
डॉ सिंह यांच्या मते, प्रत्येक व्यक्तीने दररोज 40 मिनिटे व्यायाम केला पाहिजे. आठवड्यातून 5 वेळा व्यायाम केल्याने तुमचा हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आजारांचा धोका 30 टक्क्यांपर्यंत कमी होऊ शकतो. वजन नियंत्रणात ठेवणं हा रक्तातील साखर, रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी सुधारण्याचा हा एक चांगला मार्ग आहे. व्यायामामुळे तुमचे लैंगिक जीवन सुधारण्यासही मदत होते.
आनंदी राहा
आनंदी राहणे हा हृदयविकाराचा धोका कमी करण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे. हसण्याने शरीरात एंडोर्फिन हार्मोन्स बाहेर पडतात ज्यामुळे तुमचा रक्तदाब कमी होण्यास आणि रक्ताभिसरण सुधारण्यास मदत होते.
चांगली झोप घ्या
चांगली झोप घेतल्याने मानसिक आणि हृदयाचे आरोग्य सुधारते. प्रत्येक व्यक्तीने 7-8 तासांची झोप घ्यायलाच हवी. ज्यामुळे आजारांपासून लांब राहण्यास आणि लहान मोठ्या आजारातून रिकव्हर होण्यास मदत होते.
धुम्रपान, मद्यपान
डब्ल्यूएचओने दिलेल्या आकडेवारीनुसार, धूम्रपान आणि मद्यपानामुळे हृदयविकाराची सर्वाधिक प्रकरणे वाढत आहेत. ही आकडेवारी पाहता, डॉ. सिंग स्पष्ट करतात की धूम्रपान आणि ड्रग्जमुळे अचानक हृदयविकाराचा धोका 50 टक्क्यांनी वाढतो. इतकंच नाही तर या वाईट सवयी उच्च रक्तदाब, हार्ट फेल्युअर यांसारख्या इतर आजारांचा धोका वाढवण्यासही कारणीभूत आहेत. कमी प्रमाणात अल्कोहोल कार्डिओ-संरक्षणात्मक आहे, परंतु जास्त प्रमाणात मद्यसेवन हृदयासाठी हानिकारक मानले जाते.
मॉडरेशनमध्ये खाऊ नका
अन्नपदार्थांमध्ये तेलाचा वापर कमी करून ते योग्य प्रमाणात सेवन करावे. दर महिन्याला ऑलिव्ह, कॅनोला आणि फ्लेक्ससीड्स यांसारख्या सॅच्युरेटेड फॅट्सने समृद्ध असलेले अर्धा लिटर तेल वापरण्याची शिफारस तज्ज्ञ करतात. त्यांच्या मते, याशिवाय प्रौढांनी हिरव्या भाज्या, काजू, प्रथिने यांचे नियमित सेवन करावे.
रेग्यूलर चेकअप करत राहा
शारीरिक चाचण्या, संपूर्ण रक्त गणना, कोलेस्ट्रॉल पातळी, मूत्रपिंड, यकृत आणि थायरॉईड तसेच रक्तातील साखरेची पातळी आणि ईसीजी नियमितपणे करणे आवश्यक आहे. प्रोफाइल आणि लक्षणांवर आधारित कार्डिओलॉजिस्टकडून चाचणी घेण्याचे देखील डॉक्टरांनी सुचवले आहे.