घरात असताना, बाहेर वावरताना, ऑफिसमध्ये काम करताना लहान सहान गोष्टींचा विसर (forgetness) पडतो. एखाद्या वेळेस काही विसरलं असेल तर गोष्ट वेगळी. पण कामांच्या बाबतीत, घरातल्या वस्तूंच्या बाबतीत विसरभोळेपणा जर सततच होत असेल तर अशा विस्मरणाकडे दुर्लक्ष नको. मायोक्लिनिकच्या मेडिकल न्यूजमध्ये प्रसिध्द झालेल्या एका लेखानुसार कामांच्या घाईगडबडीत एखादी गोष्ट जर आपण विसरलो तर ती फार मोठी गोष्ट नाही. पण जर छोट्या छोट्या गोष्टींचं विस्मरण रोजच होत असेल तर त्याकडे दुर्लक्ष करणं म्हणजे आपण स्वत:हून विस्मरणाच्या (डिमेंशिया) आजाराला आमंत्रण दिल्यासारखं, या आजाराला स्वत: मोठं केल्यासारखं होईल. याबाबत वेळीच सावध होवून उपाय करायला हवेत. आपली स्मरणशक्ती वाढवण्यासाठी (improve memory) छोटे छोटे उपाय सहज करता येतात. या उपायांनी (what to do for improve memory) सतत होणारं विस्मरण कमी होतं आणि स्मरणशक्ती वाढते.
Image: Google
स्मरणशक्ती वाढवण्यासाठी...
1. सतत विस्मरण होणं याचा अर्थ असा की आपल्या मेंदूला पुरेसा रक्त पुरवठा होत नाहीये. त्यामुळे मेंदूला रक्तपुरवठा वाढवण्यासाठी प्रयत्न करणं गरजेचं असतं. शारीरिक हालचाली आणि शारीरिक व्यायाम वाढवला तर संपूर्ण शरीरात रक्त प्रवाह चांगला राहातो. मेंदूला होणारा रक्तपुरवठाही शारीरिक व्यायामामुळे सुधारतो. चालणं, पळणं, एरोबिक्स करणं, सायकल चालवणं, योगसाधना करणं यासारख्या शारीरिक उपक्रमातून मेंदूकडील रक्तपुरवठा वाढून स्मरणशक्ती सुधारते.
2. शरीर सुदृढ राहाण्यासाठी शारीरिक व्यायामाची गरज असते तसेच मेंदू चालण्यासाठी मेंदुलाही व्यायामाची गरज असते. मेंदूवर ताण पडेल, मेंदू वापरात येईल अशा पध्दतीची कामं करणं म्हणजे मेंदुचा व्यायाम करणं. यासाठी कोडी सोडवणं, ब्रेन गेम खेळणं, शब्दकोडी सोडवणं, बुध्दीबळासारखे खेळ खेळणं, वाचन वाढवणं या उपक्रमांचा स्मरणशक्ती वाढण्यास फायदा होतो.
Image: Google
3. एकटे राहाण्यापेक्षा सामाजिक उपक्रमात भाग घ्यायला हवा. यामुळे ओळखी-अनोळखी लोकांशी संवाद होतो, मन उत्साही होतं. नैराश्यासारख्या आजारांचा धोका कमी होतो. मन सतत उत्साही राहिल्यानं त्याचा फायदा स्मरणशक्ती वाढण्यावर होतो.
4. अव्यवस्थितपणाची सवय असल्यास कुठे काय ठेवलं हेच लक्षात राहात नाही. त्यामुळे स्वत:ला व्यवस्थितपणाची, सर्व वस्तू जागच्या जागी ठेवण्याची सवय लावावी. या सवयीमुळेही विस्मरण कमी होते.
Image: Google
5. स्मरणशक्ती वाढवण्यासाठी शांत झोप लागणं, झोप पूर्ण होणं आवश्यक असतं. 7 ते 8 तास झोप घेतल्यास मेंदू ताजातवाना होतो. विस्मरणाची सवय कमी होते. चांगल्या आणि पुरेशा झोपेमुळे स्मरणशक्ती वाढते.
6. पोषणयुक्त आहार घेतल्यास मेंदूची पोषक घटकांची गरज पूर्ण होते. आहारात फळं, सर्व प्रकारच्या भाज्या, धान्यं, डाळी, कडधान्यं, प्रथिनंयुक्त पदार्थांचा समावेश करावा.
7. विस्मरण जास्त होत असल्यास, फार पूर्वीपासून होत असल्यास त्वरित डाॅक्टरांचा सल्ला घेणंही आवश्यक असतं. डाॅक्टरांची मदत घेतल्यास विस्मरण का होतं, ते कसं कमी करावं याबाबतचं तज्ज्ञ मार्गदर्शन मिळतं .