स्वयंपाकासाठी विविध प्रकारचे तेल वापरले जाते. जर आपण भारताबद्दल बोललो, तर मोहरीचे तेल आणि रिफाइंड तेल येथे सर्वाधिक वापरले जाते. या दोन्ही तेलांची स्वतःची वेगळी चव आणि फायदे आणि तोटे आहेत. पूर्वी मोहरीचे तेल जास्त वापरले जात असले तरी गेल्या काही दशकांत रिफाइंड तेलाचा वापरही झपाट्याने वाढला आहे. (Cooking Oil) तेलाशिवाय स्वयंपाक करणे अशक्य आहे. स्वयंपाकाच्या तेलाबद्दलही अनेक समज आहेत. काहीजण म्हणतात की विशिष्ट तेलं आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकतात आणि तुम्हाला निरोगी बनवू शकतात, तर काही अभ्यासात असा दावा केला आहे की काही तेले हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत. (What's the healthiest cooking oil?)
आरोग्यासाठी कोणते तेल फायदेशीर आहे, मोहरीचे तेल की रिफाइंड तेल? वास्तविक हा एक सामान्य प्रश्न आहे ज्याबद्दल अनेकांना जाणून घ्यायचे आहे. आजकाल लोक वाढत्या आजारांबद्दल आणि लठ्ठपणाबद्दल सतर्क झाले आहेत आणि ते वापरत असलेले तेल त्यांच्या आरोग्यासाठी चांगले आहे की नाही हे त्यांना जाणून घ्यायचे आहे. (Mustard oil vs Refined oil)
रिफाइंड तेल आणि मोहोरीच्या तेलात काय फरक असतो?
रिफाइंड तेल हे चांगले कच्चे तेल आहे आणि ते वनस्पती किंवा भाजीपाल्यापासून रासायनिक रीतीने प्रक्रिया मिळते तर मोहरीचे तेल मोहरी कुटून मिळवले जाते. फॅट सिक्रेटनुसार, 100 ग्रॅम मोहरीच्या तेलात आणि रिफाइंडमध्ये ऊर्जा 884 किलो कॅलरी असते आणि चरबी 100 ग्रॅम असते. मोहरीच्या तेलात सॅच्युरेटेड फॅट 14.4 ग्रॅम आणि रिफाइंड 11.582 ग्रॅम असते तर मोनोअनसॅच्युरेटेड फॅट 23.3 ग्रॅम आणि 59.187 ग्रॅम असते. जर आपण पॉलीअनसॅच्युरेटेड फॅटबद्दल बोललो तर मोहरीच्या तेलात 57.9 ग्रॅम आणि रिफाइंड 21.23 ग्रॅम असते.
कितीही आवरलं तरी फ्रीज अस्वच्छ, खराब दिसतो? २० सेकंदात पाहा फ्रीज नीटनेटका ठेवण्याची सोपी ट्रिक
मोहरीचे तेल आपल्या अँटी-मायक्रोबियल गुणधर्मांमुळे शरीरात हानिकारक जीवाणूंच्या वाढीस प्रतिबंध करते. NCBI वर प्रकाशित केलेल्या संशोधनात असा निष्कर्ष काढला आहे की इतर अँटी-मायक्रोबियल तेलांच्या तुलनेत मोहरीचे तेल रोगजनक बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करण्यासाठी सर्वात प्रभावी आहे.
एनसीबीआयने केलेल्या अभ्यासात असा निष्कर्ष काढला आहे की मोहरीच्या तेलात असलेले मोनोअनसॅच्युरेटेड फॅटी ऍसिड ट्रायग्लिसराइडचे प्रमाण कमी करून रक्तातील साखर नियंत्रित करू शकते आणि हृदयरोगांपासून संरक्षण करू शकतात. त्वचा आणि केसांच्या आरोग्यास प्रोत्साहन देते. मोहरीचे तेल त्वचा आणि केसांसाठी चांगले आहे कारण ते त्वचेच्या ऊतींना मजबूत करते.
पाणी प्यायल्यानं शरीराला नक्की काय फायदा होतो? दिवसभरातून किती पाणी प्यायला हवं?
मोहरीच्या तेलाने मसाज केल्याने त्वचा सुधारते, असा निष्कर्ष एनसीबीआयने केलेल्या अभ्यासातून समोर आला आहे. एनसीबीआयच्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की मोहरीच्या दाण्यांमध्ये एलिल आयसोथियोसायनेट असते, ज्यामुळे विशिष्ट प्रकारच्या कर्करोगाची वाढ कमी होऊ शकते. यामुळे शरीरातील कर्करोगाच्या पेशींची वाढ रोखता येते.
अभ्यासानुसार, मोहरीच्या तेलामध्ये दाहक-विरोधी गुणधर्म असतात, ज्यामुळे संधिवातच्या लक्षणांपासून आराम मिळू शकतो. त्यात ओमेगा -3 फॅटी ऍसिड देखील असतात, जे शरीराला ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी करण्यास आणि जळजळ कमी करण्यास मदत करतात.
साहजिकच अनेक संशोधनांमध्ये मोहरीच्या तेलाचे अनेक मोठे आरोग्य फायदे सांगितले गेले आहेत. रिफाइंड तेलापेक्षा ते अधिक फायदेशीर मानले जाते. मात्र, अनेकांना मोहरीच्या तेलाची चव आवडत नाही. त्यामुळे तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार कोणतं तेल खायचं हे ठरवू शकता.