Kojagiri Purnima 2024: कोजागरीच्या रात्री दिव्यत्त्वाची प्रचिती घेण्यास सज्ज व्हा; कशी ते जाणून घ्या!

Kojagiri Purnima 2024: कोजागरी आणि मसाला दूध हे समीकरण आहेच, पण या रात्री सुंदर, सुखद, आत्मिक अनुभव घ्यायचा असेल तर दिलेला प्रयोग नक्की करून बघा!

>> डॉ पौर्णिमा संदीप काळे, आयुर्वेदाचार्य

आज शरद पौर्णिमा, जिला आपण कोजागरी पौर्णिमा म्हणून ओळखतो. ही पौर्णिमा केवळ गरबा, दांडिया, भोंडला खेळण्यासाठी वा स्नेहभोजनाच्या कार्यक्रमांसाठी नाही, तरती  स्वास्थ्यसिद्धी देणारीदेखील आहे. या रात्रीचे महत्त्व केवळ मसाला दूध पिण्यापुरते मर्यादित न ठेवता आजच्या रात्री एक सुंदर अनुभूती घेण्यास सज्ज व्हा!

आयुर्वेदिक महत्त्व:

शरद ऋतूच्या पौर्णिमेला कोजागरी पौर्णिमा किंवा शरद पौर्णिमा म्हटले जाते. आयुर्वेदानुसार, शरद ऋतूत वात आणि पित्त दोष प्रकुपित होतात. शरद पौर्णिमेच्या दिवशी चंद्राच्या किरणांमध्ये एक विशेष शक्ती असते जी पित्तशामक म्हणून काम करते. त्यादिवशी रात्री चंद्रप्रकाशात दूध ठेवून ते प्यायल्याने शरीरातील वात आणि पित्त दोष कमी होतात, शरीराला थंडावा मिळतो, आणि आरोग्य सुदृढ होते.

कोजागरीच्या रात्रीच्या हवामानात थंडावा आणि चंद्राच्या किरणांत नैसर्गिक उर्जा असते, ज्याचा शीतल आणि पौष्टिक परिणाम शरीरावर होतो. या दिवशी चंद्राला कलेश्वर रूप दिले जाते, ज्यामुळे त्वचा, डोळे आणि शरीरातील पित्तदोषाचे शमन होते.

अध्यात्मिक महत्त्व:

कोजागरी पौर्णिमा अध्यात्मिक दृष्टिकोनातूनही महत्त्वाची आहे. "को जागर्ति?" म्हणजे 'कोण जागृत आहे?' या प्रश्नाच्या उत्तरात या दिवसाचा गूढार्थ दडलेला आहे. ही रात्र जागरणाची रात्र म्हणून ओळखली जाते कारण देवी लक्ष्मी या दिवशी जागृत असलेल्या भक्तांना धन, संपत्ती, आणि समृद्धी प्रदान करते, असे मानले जाते. त्यामुळे, भक्तजन या रात्री जागून, मंत्रजप, ध्यान, आणि देवपूजा करतात.

या रात्रीचे अध्यात्मिक महत्त्व असे आहे की चंद्राच्या कलेने मनाला स्थिरता आणि शांतता प्राप्त होते. चंद्राला मनाचा अधिष्ठाता मानले जाते, आणि या रात्री ध्यान केल्यास मन:शांती, सुख, आणि समाधानाची प्राप्ती होते.

स्वास्थ्यसिद्धी (Health Manifestation):

कोजागरी पौर्णिमेच्या दिवशी आपले शरीर आणि मन अत्यंत संवेदनशील असते. या दिवशी सकारात्मक विचार करून आपण आपले आरोग्य, मानसिक स्वास्थ्य, आणि आत्मिक उन्नतीसाठी सकारात्मक धारणांची (manifestations) निर्मिती करू शकतो. या रात्री निसर्गात असलेल्या उर्जेचा उपयोग करून आरोग्य आणि मनाच्या शुद्धीची प्रक्रिया सुरू करता येते.

ध्यान किंवा प्राणायाम यांसारख्या साधनांनी शरीरातील दोष शमवता येतात. या रात्री सकारात्मक आरोग्यविषयक संकल्पना करून आपण आपल्या शरीरातील अनुकूल परिणामांची निर्मिती करू शकतो. मनातल्या तणावाला दूर करून, आरोग्यविषयक ध्येयांचा उच्चार करताना, पौर्णिमेची शक्ती आपल्याला साहाय्य करते.

Full Moon Meditation:

कोजागरी पौर्णिमेच्या रात्री चंद्रप्रकाशात ध्यान करणे अत्यंत फलदायी मानले जाते. या ध्यानामध्ये चंद्राच्या प्रकाशाचा अनुभव घेतल्यामुळे मन शांत होते, नकारात्मक विचार दूर होतात, आणि मन एकाग्र होते. चंद्राच्या किरणांचा मनावर आणि शरीरावर शीतल आणि शांत परिणाम होतो. ही प्रक्रिया भावनिक शांती आणि आध्यात्मिक प्रगतीसाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

ध्यानासाठी योग्य आसन घेऊन, चंद्राकडे बघत श्वासांवर लक्ष केंद्रित करणे आणि मनात शांतीचे संकल्पना रुजवणे महत्त्वाचे असते. या प्रक्रियेत आपण चंद्राच्या शांत उर्जेचा लाभ घेतो. चंद्रप्रकाशात ध्यान केल्याने मनातील अस्थिरता दूर होते आणि आंतरिक शांतीची अनुभूती होते.

कोजागरी पौर्णिमा ही केवळ एक धार्मिक उत्सव नाही, तर आयुर्वेदिक, अध्यात्मिक आणि आरोग्यविषयक दृष्टिकोनातून एक महत्त्वाचा दिवस आहे. या दिवशी केलेली साधना, आरोग्यधारणांची प्रकटता (manifestations), आणि ध्यान ही आपल्याला मानसिक आणि शारीरिक आरोग्य सुधारण्यासाठी प्रभावी ठरते. चंद्राच्या किरणांमध्ये नैसर्गिक उर्जा असते जी आपले मन आणि शरीर ताजेतवाने करते.