पितृपक्ष: एकाच दिवशी प्रदोष शिवरात्री शुभ संयोग; कसे करावे व्रत? पाहा, महात्म्य अन् मान्यता

Pradosh And Shivratri Vrat in Pitru Paksha 2024: सोम प्रदोष आणि शिवरात्री एकाच दिवशी येणे शुभ मानले जाते. शिवव्रत केल्याने पुण्यफल प्राप्ती होऊ शकते, असे सांगितले जाते. जाणून घ्या...

Pradosh And Shivratri Vrat in Pitru Paksha 2024: ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिंपुष्टिवर्द्धनम्। उर्वारुकमिव बन्धानान्मृत्योर्मुक्षीय माऽमृतात्।। मराठी वर्षातील वैशिष्ट्यपूर्ण मानला गेलेला चातुर्मास सुरू असून, त्यात विशेष मान्यता असलेला पितृपक्ष सुरू आहे. पितृपक्षाची सांगता होत आहे. तत्पूर्वीचे काही दिवस महत्त्वाचे असल्याचे सांगितले जाते. पितृपक्षात प्रदोष व्रत आणि शिवरात्री एकाच दिवशी आले आहेत. हा शुभ संयोग मानला जात आहे. तसेच यानंतर चतुर्दशीचे श्राद्ध आणि सर्वपित्री अमावास्या असणार आहे. या दिवशी सूर्यग्रहण आहे. प्रदोष आणि शिवरात्री एका दिवशी आल्याने या दिवशी शिवव्रत कसे करावे? जाणून घ्या...

पितृपक्षात सोमवार, ३० सप्टेंबर २०२४ रोजी सोम प्रदोष आहे. तसेच या दिवशी शिवरात्री आहे. प्रत्येक मराठी महिन्यात शिवरात्रिचे मासिक व्रत आचरले जाते. भाद्रपद महिन्यातील वद्य त्रयोदशी रविवार, २९ सप्टेंबर २०२४ रोजी सायंकाळी ०४ वाजून ४६ मिनिटांनी सुरू होत आहे. तर, भाद्रपद वद्य त्रयोदशी तिथीची समाप्ती सोमवार, ३० सप्टेंबर २०२४ रोजी सायंकाळी ०७ वाजून ०५ मिनिटांनी होत आहे. पंचागानुसार, सूर्योदयाची तिथी मानण्याची प्राचीन परंपरा असल्यामुळे तसेच सोम प्रदोष व्रत प्रदोष काळी करावायचे असल्याने सोमवार, ३० सप्टेंबर २०२४ रोजी सोम प्रदोष व्रत आणि याच दिवशी रात्री निशिथकाली शिवरात्री करावी, असे सांगितले जात आहे.

प्रदोष आणि शिवरात्रि या महादेवांना समर्पित

प्रदोष आणि शिवरात्रि एकाच दिवशी येणे शुभ संयोग मानला जात आहे. प्रदोष आणि शिवरात्रि या महादेवांना समर्पित असून, या दिवशी केलेले महादेवांचे पूजन पुण्य फलदायी तसेच शुभ लाभदायी मानले गेले आहे. प्रदोष आणि शिवरात्रि एकाच दिवशी आल्याने या काळातील शिवपूजनाला अनन्य साधारण महत्त्व प्राप्त झाल्याचे सांगितले जात आहे. प्रदोष व्रत प्रत्येक महिन्याच्या दोन्ही पक्षांत म्हणजेच शुद्ध आणि वद्य त्रयोदशी तिथीला पाळले जाते. हे व्रत भगवान शिवाला समर्पित आहे. प्रदोष व्रत तिथी सोमवारी येते तेव्हा त्याला सोम प्रदोष व्रत म्हणतात. 

प्रदोष आणि शिवरात्रि शिवपूजन व्रत पूजा विधी

प्रदोष व्रतामध्ये त्या दिवसाच्या प्रदोष काळात म्हणजेच तिन्हीसांजेला किंवा दिवेलागणीच्या वेळेला महादेव शिवाची पूजा केली जाते. महादेवांचे पूजन झाल्यानंतर शिव पंचाक्षर मंत्र 'ॐ नमः शिवाय'चा यथाशक्ती जप करणे लाभदायक मानला जाते. शिवरात्रिच्या दिवशी सकाळी शिवमंदिरात जाऊन महादेवांचे दर्शन घ्यावे. शक्य असल्यास रुद्राभिषेक किंवा जलाभिषेक करावा. अनेक भाविक या दिवशी संपूर्ण दिवस उपास करतात. महादेवांची षोडषोपचार पद्धतीने पूजा करावी. बेलपत्र, फुले अर्पण करावीत. धूप, दीप, नैवेद्य दाखवून आरती करावी. मनोभावे प्रसाद ग्रहण करावा. यानंतर महादेवांचे नामस्मरण, स्तोत्र पठण करावे, असे सांगितले जात आहे. शक्य असल्यास या दोन्ही व्रतपूजनात १०८ बिल्वपत्रे महादेवांना अर्पण करावीत. 

सोम प्रदोष व्रतावेळी चंद्र देवाच्या मंत्राचा जप

नवग्रहात चंद्र हा सर्वांत वेगाने गोचर करणार ग्रह मानला जातो. सोम प्रदोष व्रताच्या दिवशी चंद्र देवाशी निगडीत वस्तू अर्पण कराव्यात. तसेच चंद्र देवाशी निगडीत वस्तूंचे यथाशक्ती दान करावे. चंद्र देवाचा गायत्री मंत्र, प्रभावी मंत्र, नवग्रहातील स्तोत्रातील मंत्र यांचा यथाशक्ती जप करावा. असे केल्याने चंद्र देवाची कृपा आपल्यावर होऊन कुंडलीतील स्थान आणि प्रभाव मजबूत होण्यास मदत होऊ शकते, असे सांगितले जाते. - सदर माहिती सामान्य गृहीतके आणि मान्यतांवर आधारित असून, यासंदर्भात तज्ज्ञ व्यक्तींचा सल्ला घेणे उपयुक्त ठरू शकेल, असे सांगितले जात आहे.