श्रावणी शुक्रवार: जिवतीसह करा वरदलक्ष्मी व्रत; जाणून घ्या, महात्म्य, व्रतकथा अन् आरती

Second Shravan Shukrawar Varad Laxmi Vrat: श्रावणातील दुसऱ्या शुक्रवारी वरदलक्ष्मी व्रत करण्याची परंपरा प्रचलित आहे. कसे करावे हे व्रत? देवीची आरती, व्रताचे महत्त्व, व्रतकथा जाणून घ्या....

Second Shravan Shukrawar Varad Laxmi Vrat: श्रावण मास सुरू आहे. या महिन्यातील व्रत-वैकल्ये उत्साहात केली जात आहेत. श्रावणातील प्रत्येक दिवशी विविध प्रकारचे व्रताचरण केले जाते. याला अनेकार्थाने महत्त्व आहे. श्रावण महिन्यातील दुसरा शुक्रवार आहे. या एकाच दिवशी तीन व्रते आली आहेत. कोणती आहेत ती व्रते? वरदलक्ष्मी व्रताचरण कसे करावे? जाणून घेऊया...

१६ ऑगस्ट २०२४ रोजी दुसरा श्रावणी शुक्रवार येत आहे. विशेष म्हणजे या दिवशी तीन प्रकारच्या व्रतांचा शुभ योग जुळून आला आहे. एक म्हणजे या दिवशी पुत्रदा एकादशी आहे. दुसरे म्हणजे वरदलक्ष्मी व्रत आहे आणि तिसरे म्हणजे श्रावणातील दर शुक्रवारी पुजल्या जाणाऱ्या जरा-जिवंतीकेचे म्हणजेच जिवतीचे व्रतपूजन आहे. यापैकी आता वरदलक्ष्मीचे व्रत अतिशय शुभ फलदायी मानले गेले आहे. पुत्रदा एकादशी आणि वरदलक्ष्मी व्रतामुळे श्रीविष्णूंसह लक्ष्मी देवीचीही अपार कृपा लाभू शकते. भरभराट, सुख-समृद्धी, धन-वैभव प्राप्त होऊ शकते, असे सांगितले जाते.

वरदलक्ष्मीचे भाविकांना मोठे आशिर्वचन

वरदलक्ष्मीचे व्रत प्रामुख्याने रोगमुक्ती मिळण्यासाठी केले जाते, अशी मान्यता आहे. सध्याच्या काळात केवळ रोगमुक्तीसाठी असे व्रत आचरले जातेच, असे नाही. तरीही व्रताचरणाच्या परंपरेत खंड पडू नये, यासाठी अनेक ठिकाणी हे व्रत एक कुलाचार म्हणून श्रद्धापूर्वक केले जाते. या व्रतात अनेक भागात देवीची प्रतिकृती तयार केली जाते. देवीला सुंदर साडी नेसवली जाते. अलंकार, दागिने, कमरपट्टा, हार, नथ यांचा शृंगार केला जातो. गणेश व लक्ष्मीची पूजा केल्याने आपल्याला वरद म्हणजे आशीर्वाद प्राप्त होतो. म्हणून हे वरदलक्ष्मी व्रत म्हणून ओळखले जाते. देवादिकांनी आणि ऋषिमुनिंनी 'श्री वरदलक्ष्मी' म्हणून तिची स्तुती केली आहे. वरदलक्ष्मी ही देवता ऐश्वर्याची आहे. वरदलक्ष्मीची मनोभावे भक्ती करणाऱ्या भाविकांच्या घरात धन-धान्य यांची समृद्धी होऊन संतती भाग्यशाली बनेल, असे श्री वरदलक्ष्मी देवीचे वचन आहे.

वरदलक्ष्मी व्रत कसे करावे?

श्रावण महिन्यातील दुसऱ्या शुक्रवारी लक्ष्मी देवीची उपासना मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. सुरुवातीला घराची साफसफाई करावी. शुचिर्भूत होऊन सौभाग्य अलंकार परिधान करून पूजेची तयारी करावी. वरदलक्ष्मी व्रताचा संकल्प करावा. चौरंग मांडून त्यावर कलश ठेवून वरदलक्ष्मीचे आवाहन करावे. देवीची श्रीसूक्तयुक्त पूजा करावी. नैवेद्य दाखवावा. पूजेला आलेल्या स्त्रियांना वाण द्यावे. यानंतर वरदलक्ष्मीची कहाणीचे पठण किंवा श्रवण करावे. या दिवशी संपूर्ण दिवस उपास करावा, असे सांगितले जाते. सुवासिनीची खणा-नारळाने ओटी भरावी.

वरदलक्ष्मी व्रताची व्रतकथा

एकदा कैलासावर शिव-पार्वती सारीपाट खेळत होते. त्यावेळी एक डाव कोणी जिंकला याबद्दल त्या दोघांमध्ये वाद निर्माण झाला. अखेर तिथे उपस्थित असलेल्या चक्रनेमी नावाच्या आपल्या गणाला भगवान शिवशंकरांनी निर्णय विचारला असता त्याने भगवान शिवशंकरांच्या बाजूने निर्णय दिला. त्यावेळी रागावलेल्या पार्वतीमातेने त्या गणाला, तू कुष्ठरोगी होशील, असा शाप दिला. परंतु, शिवाने त्याचा निर्णय योग्य होता, हे पार्वतीच्या लक्षात आणून दिले. तसेच त्याला उ:शाप देण्यास सांगितले. तेव्हा पार्वती देवीने, एका सरोवराच्या काठावर काही देवस्त्रिया वरदलक्ष्मीचे व्रत करीत असतील. त्यांना विचारून चक्रनेमीने ते व्रत केल्यास तो रोगमुक्त होईल, असे सांगितले. त्याप्रमाणे चक्रनेमीने एका सरोवराच्या काठी वरदलक्ष्मीचे व्रत करणाऱ्या देवस्त्रियांना त्या व्रताबद्दलची माहिती विचारून हे व्रत केले. परिणामी तो रोगमुक्त झाला, अशी वरदलक्ष्मी व्रत कथा पुराणात आढळून येते. 

वरदलक्ष्मी पूजनानंतर आवर्जून म्हणा देवी लक्ष्मी आरती

जयदेवी जयदेवी श्रीलक्ष्मीमाते । प्रसन्न होऊनि आतां वर दे आम्हांते।। धृ. ।।

श्रीविष्णुकांते तव विश्वावरि सत्ता । स्थिरचर दौलत देसी लक्ष्मीव्रत करितां ।। १ ।।

जननी तुजऐसी या नाही त्रिभुवनीं । सुरवर वंदिती मस्तक ठेवुनि तव चरणी ।। २ ।।

कृपाप्रसादें तुझिया लाभे सुखशांति । चिंताक्लेशहि जाती नुरते आपत्ती ।। ३ ।।

वैभव ऐश्वर्याचें आणि अपार द्रव्याचें । देसी दान दयाळे सदैव सौख्याचे ।। ४ ।।

यास्तव मिलिंदमाधव आरती ओवाळी । प्रेमें भक्तिभावें लोटांगण घाली ।। ५ ।।

जयदेवी जयदेवी श्रीलक्ष्मीमाते ।।