अवकाश तंत्रज्ञानातील ‘सुपर’ घडामोडी
By admin | Published: March 27, 2016 12:43 AM2016-03-27T00:43:15+5:302016-03-27T00:43:15+5:30
विविध तंत्रज्ञान क्षेत्रात जग भरारी घेत असताना, अवकाश तंत्रज्ञान (Space Technology) तरी मागे कशी राहणार? अवकाश तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातदेखील सध्या एकदम ‘सुपर’ घडामोडी घडत
अवकाश तंत्रज्ञानातील ‘सुपर’ घडामोडी
Next
- प्रसाद ताम्हनकर
विविध तंत्रज्ञान क्षेत्रात जग भरारी घेत असताना, अवकाश तंत्रज्ञान (Space Technology) तरी मागे कशी राहणार? अवकाश तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातदेखील सध्या एकदम ‘सुपर’ घडामोडी घडत आहेत. सुपरसॉनिक विमानांपासून
ते भारताच्या स्वत:च्या GPS प्रणालीपर्यंत अनेक नवनव्या कल्पना प्रत्यक्षात उतरत आहेत.
सुपरसॉनिक प्रवासी विमाने
अविश्वसनीय अशा वेगाने प्रवास करणाऱ्या आणि कमी आवाज निर्माण करणाऱ्या प्रवासी सुपरसॉनिक विमानांच्या बांधणीसाठी नासाने नुकतीच मंजुरी दिली. २०१७च्या वित्त वर्षापासून या ‘एक्स सिरीज’ विमानांच्या तयारीला सुरुवात होईल. सुरक्षेला सर्वोच्च प्राधान्य, पर्यावरणाची सुरक्षा आणि कमीतकमी आवाज निर्मितीच्या उद्दिष्टांसह या मोहिमेची सुरुवात होत आहे. लॉकहिड मार्टिन कंपनीला यासाठी २ कोटी डॉलर्सचे पहिले कंत्राट देण्यात आले आहे. ही कंपनी विमानांचे डिझाइन, बांधणी आणि इतर सर्व टेस्टसाठी नेमण्यात आलेली आहे.
भारताची GPS प्रणाली
नुकतेच भारताने आपल्या स्वत:च्या IRNSS-1E ह्या नेव्हीगेशन सॅटेलाईटचे श्रीहरीकोटा येथील अंतरीक्ष केंद्र्रावरून यशस्वी प्रक्षेपण केले. या यशस्वी प्रक्षेपणामुळे भारत आता स्वत:ची ‘satellite navigation systems’ असलेल्या देशांच्या यादीत जाऊन बसण्याच्या अगदी जवळ पोचला आहे. इस्रोच्या माहितीनुसार, लवकरच अजून एक ‘navigation satellite’ अवकाशात सोडून ह्या सिस्टिमच्या पूर्णत्वासाठी गरज असलेल्या एकूण सात navigation satelliteच्या अवकाश स्थापनेची प्रक्रिया पूर्ण केली जाईल. ह्या जोडीलाच स्टॅण्ड बाय म्हणून अजून दोन navigation satellite हे जमिनीवरती कार्यरत असतीलच. पहिल्या पाच सॅटेलाईट्सकडून यशस्वी संदेशांचे प्रसारण होत असल्याची माहितीदेखील ह्या वेळी देण्यात आली.
उपग्रह प्रक्षेपणासाठी भारताचे सहकार्य
अमेरिकेतील एका आघाडीच्या अंतराळ कंपनीने नुकतेच त्यांच्या ‘Communication Satellite’चे प्रक्षेपण करण्यासाठी भारतीय कंपनी ‘Antrix Corporation’ बरोबर चर्चेस सुरुवात केली आहे. या उपग्रहाच्या प्रक्षेपणासाठी भारताच्या उपग्रहवाहक (heavy rocket Geosynchronous Satellite Launch Vehicle (GSLV) ची मदत घेण्यासंदर्भात ही चर्चा सुरू आहे. नुकतीच ह्यासंदर्भात लोकसभेत एका प्रश्नावर दिलेल्या उत्तरात ही माहिती देण्यात आली. Antrix हा भारताच्याच अवकाश संशोधन संस्थेचा (Indian Space Research Organisation (Isro)) विभाग आहे. या उपग्रहवाहकाच्या मदतीसाठी अमेरिकेबरोबरच फ्रान्स, कॅनडा, कोरिया आणि टर्कीसारखे देशदेखील उत्सुक आहेत. भारताकडे उपग्रह प्रक्षेपणासाठी GSLV-Mark II आणि Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV) असे दोन उपग्रहप्रक्षेपक उपलब्ध आहेत.
ते भारताच्या स्वत:च्या GPS प्रणालीपर्यंत अनेक नवनव्या कल्पना प्रत्यक्षात उतरत आहेत.
सुपरसॉनिक प्रवासी विमाने
अविश्वसनीय अशा वेगाने प्रवास करणाऱ्या आणि कमी आवाज निर्माण करणाऱ्या प्रवासी सुपरसॉनिक विमानांच्या बांधणीसाठी नासाने नुकतीच मंजुरी दिली. २०१७च्या वित्त वर्षापासून या ‘एक्स सिरीज’ विमानांच्या तयारीला सुरुवात होईल. सुरक्षेला सर्वोच्च प्राधान्य, पर्यावरणाची सुरक्षा आणि कमीतकमी आवाज निर्मितीच्या उद्दिष्टांसह या मोहिमेची सुरुवात होत आहे. लॉकहिड मार्टिन कंपनीला यासाठी २ कोटी डॉलर्सचे पहिले कंत्राट देण्यात आले आहे. ही कंपनी विमानांचे डिझाइन, बांधणी आणि इतर सर्व टेस्टसाठी नेमण्यात आलेली आहे.
भारताची GPS प्रणाली
नुकतेच भारताने आपल्या स्वत:च्या IRNSS-1E ह्या नेव्हीगेशन सॅटेलाईटचे श्रीहरीकोटा येथील अंतरीक्ष केंद्र्रावरून यशस्वी प्रक्षेपण केले. या यशस्वी प्रक्षेपणामुळे भारत आता स्वत:ची ‘satellite navigation systems’ असलेल्या देशांच्या यादीत जाऊन बसण्याच्या अगदी जवळ पोचला आहे. इस्रोच्या माहितीनुसार, लवकरच अजून एक ‘navigation satellite’ अवकाशात सोडून ह्या सिस्टिमच्या पूर्णत्वासाठी गरज असलेल्या एकूण सात navigation satelliteच्या अवकाश स्थापनेची प्रक्रिया पूर्ण केली जाईल. ह्या जोडीलाच स्टॅण्ड बाय म्हणून अजून दोन navigation satellite हे जमिनीवरती कार्यरत असतीलच. पहिल्या पाच सॅटेलाईट्सकडून यशस्वी संदेशांचे प्रसारण होत असल्याची माहितीदेखील ह्या वेळी देण्यात आली.
उपग्रह प्रक्षेपणासाठी भारताचे सहकार्य
अमेरिकेतील एका आघाडीच्या अंतराळ कंपनीने नुकतेच त्यांच्या ‘Communication Satellite’चे प्रक्षेपण करण्यासाठी भारतीय कंपनी ‘Antrix Corporation’ बरोबर चर्चेस सुरुवात केली आहे. या उपग्रहाच्या प्रक्षेपणासाठी भारताच्या उपग्रहवाहक (heavy rocket Geosynchronous Satellite Launch Vehicle (GSLV) ची मदत घेण्यासंदर्भात ही चर्चा सुरू आहे. नुकतीच ह्यासंदर्भात लोकसभेत एका प्रश्नावर दिलेल्या उत्तरात ही माहिती देण्यात आली. Antrix हा भारताच्याच अवकाश संशोधन संस्थेचा (Indian Space Research Organisation (Isro)) विभाग आहे. या उपग्रहवाहकाच्या मदतीसाठी अमेरिकेबरोबरच फ्रान्स, कॅनडा, कोरिया आणि टर्कीसारखे देशदेखील उत्सुक आहेत. भारताकडे उपग्रह प्रक्षेपणासाठी GSLV-Mark II आणि Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV) असे दोन उपग्रहप्रक्षेपक उपलब्ध आहेत.
