तुम्हाला वास येत नसेल तर दुर्लक्ष करु नका, असू शकतो 'हा' गंभीर आजार

या गोष्टींचा तपास करण्यासाठी, टोकियो विद्यापीठाच्या (University of Tokyo) शास्त्रज्ञांनी एक गंध वितरण उपकरण (Odor Delivery Device) तयार केले आहे, जे मशीन लर्निंग आधारित इलेक्ट्रोएन्सेफॅलोग्राम (Electroencephalogram) चे विश्लेषण करेल आणि मेंदूला वास आणि वासाची प्रक्रिया केव्हा आणि कुठे होते याची माहिती मिळेल.

खराब वास किंवा दुर्गंधी (Odors/Smell) आल्यावर नाक-तोंड मुरडणे स्वाभाविक आहे, पण जर कशाचा वासच येत नसेल तर सावध व्हा. वासच येत नसेल तर याचा अर्थ आरोग्याशी संबंधित काही समस्या आहेत. या गोष्टींचा तपास करण्यासाठी, टोकियो विद्यापीठाच्या (University of Tokyo) शास्त्रज्ञांनी एक गंध वितरण उपकरण (Odor Delivery Device) तयार केले आहे, जे मशीन लर्निंग आधारित इलेक्ट्रोएन्सेफॅलोग्राम (Electroencephalogram) चे विश्लेषण करेल आणि मेंदूला वास आणि वासाची प्रक्रिया केव्हा आणि कुठे होते याची माहिती मिळेल.

या अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, मेंदूतील वासाची माहिती पूर्वीच्या प्रक्रियेपेक्षा वेगळी असते, परंतु जेव्हा वास पुन्हा येतो तेव्हा त्याची प्रक्रिया सुगंधापूर्वीच्या प्रक्रियेपेक्षा जलद होते. अशा परिस्थितीत, वास जाणवला नाही, तर ते कदाचित न्यूरोडीजनरेटिव्ह रोगाचे प्रारंभिक लक्षण असू शकते, हे लक्षात घेऊन सावधगिरी बाळगली पाहिजे. अशाप्रकारे भविष्यातील आजारांबद्दलची समज वाढू शकते आणि त्याच्या निदानासाठी वेळ मिळू शकतो. हे लक्षात घ्यावे की, सकाळी लवकर गरम कॉफीचा सुगंध आपल्याला दिवसाची सुरुवात करण्यास मदत करतो किंवा आपण कोणतीही दुर्गंधी सहन करू शकत नाही. अभ्यासानुसार, या सुगंधांची किंवा दुर्गंधाची प्रक्रिया आपल्या मेंदूमध्ये किती वेगाने होते, हे तुमच्या विचारावर अवलंबून आहे की, तुम्ही त्याला सुगंध किंवा दुर्गंधी मानता. या अभ्यासाचे निष्कर्ष पीएनएएस जर्नलमध्ये प्रकाशित झाले आहेत.

ओडर डिलिव्हरी डिव्हाइस कसे कार्य करते टोकियो विद्यापीठातील संशोधकांच्या टीमने तयार केलेले गंध वितरण यंत्र मेंदूला योग्य वेळी 10 प्रकारचे वास-सुगंध पोहोचवू शकते. अभ्यासातील सहभागींनी नॉन-इनवेसिव्ह स्कॅल्प-रेकॉर्डेड इलेक्ट्रोएन्सेफॅलोग्राम (ईईजी) कॅप्स घातल्या होत्या. यातून मेंदूमध्ये निर्माण होणारे सिग्नल रेकॉर्ड करण्यात आले. संशोधकांनी त्या डेटाचे मशीन लर्निंग आधारित संगणकीकृत विश्लेषण वापरून त्या वासांच्या कोणत्या श्रेणीची प्रक्रिया मेंदूमध्ये प्रथमच केव्हा आणि कुठे केली गेली हे शोधून काढले.

मेंदूला वासाची माहिती अधिक वेगाने मिळते -
टोकियो विद्यापीठाच्या ग्रॅज्युएट स्कूल ऑफ अॅग्रिकल्चरल अँड लाइफ सायन्सचे संशोधक मुगिहिको काटो म्हणाले की, आम्हाला आश्चर्य वाटले की, ईईजी प्रतिसादापेक्षा जास्त वेगाने म्हणजे 100 मिलीसेकंदमध्ये मेंदू सिग्नल पकडू शकतो. मेंदूला वासाची माहिती खूप वेगाने मिळते. त्यांनी सांगितले की त्यांच्या या अभ्यासातून असे दिसून येते की वास किंवा सुगंध वेगवेगळ्या स्तरांवर जाणवतो. हे वाचा - घराचं बेसमेंट असं असायला हवं; बांधताना या 9 गोष्टींची काळजी घेतली की चिंता नाही सुगंधापूर्वी स्मेलची प्रोसेसिंग - अभ्यास प्रकल्पाशी संबंधित असोसिएट प्रोफेसर मासाको ओकामोटो (Associate Professor Masako Okamoto) यांच्या मते, सुगंधापूर्वी वासाची प्रक्रिया होते. त्यांनी नोंदवले की, सहभागींच्या मेंदूमध्ये गंधहीन किंवा सुगंधी पेक्षा 300 मिलीसेकंद आधी रॉटची प्रक्रिया होते. तर फळ आणि फुलांच्या सुगंधाची प्रक्रिया मेंदूमध्ये 500 मिलीसेकंद किंवा त्याहून अधिक वेळाने होते.

तथापि, वासाची तीव्रता देखील यामध्ये भूमिका बजावते. 600-850 मिलिसेकंदानंतर वास किंवा सुगंध (smell or aroma) प्राप्त झाल्यानंतर मेंदूमध्ये भावनिक आणि स्मरणशक्ती प्रक्रिया होते. हे वाचा - Netflix चा पासवर्ड शेअर करणं पडेल महागात; कंपनीकडून नवी घोषणा अभ्यासात काय झाले? भूतकाळात असे मानले जात होते की, दुर्गंधी जाणवणे किंवा वास जाणे ही भीतीदायक एखाद्या जोखमीची चेतावणी असू शकते. संशोधकांनी सांगितले की, मध्यवर्ती मज्जासंस्थेतील प्रत्येक सेन्सर प्रणाली गंध, प्रकाश, आवाज, चव, दाब आणि तापमान या भावनांवर वेगवेगळ्या प्रकारे प्रक्रिया करते. अशा प्रकारे आपल्याला प्रत्येक प्रणालीची संवेदनशीलता कळते. संशोधकांच्या मते, ईईजी इमेजिंगद्वारे, आपल्याला न्यूरोडीजनरेटिव्ह यंत्रणा समजून घेणे सोपे होईल आणि भविष्यात आपण पार्किन्सन्स आणि अल्झायमर सारख्या मानसिक आजारांवर देखील उपचार शोधू शकतो.