गगनबावडा तालुक्यातील डोंगररांगांना विदेशी वनस्पतींचा विळखा

या विदेशी वनस्पतींना पूरक पशुपक्षी व सूक्ष्मजीव आपल्याकडे नाहीत. या वनस्पती परदेशातील असून या झाडांवर पक्षी घरटे बांधत नाहीत. त्यांचा पाला, फळे खात नाहीत. या वृक्ष, वनस्पतींची पानझड झाल्यावर या वनस्पतींच्या खाली साधे गवतही उगवत नाही. झाडाचा पाला जामिनीवर साचून राहतो तो कुजतदेखील नाही. सध्या तर रानमोडी या परकीय झुडपाने विळखा घालण्यास सुरुवात केली आहे. त्याचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी त्याचे उच्चाटन करण्याचे गरज आहे. परिणामी, डोंगरपठारांवर असणारे प्राणी मोठ्या प्रमाणात डोंगरातून शिवाराकडे स्थलांतर करतात. गिरिपुष्पसारख्या वनस्पतीमुळे स्थानिक असणाऱ्या वनस्पती त्यांच्याशी स्पर्धा करू शकत नाहीत. विदेशी वनस्पती शेजारी असणारी स्थानिक झाडे मृत होत आहेत. या वनस्पतीच्या फुलांच्या वासामुळे अनेक सरपटणारे प्राणी वस्तीत, शिवारात घुसत आहेत. या वनस्पतींच्या फुलांचा वास इतका उग्र असतो की पशुपक्षी फिरकत नाहीत. भविष्यात वृक्षलागवड करताना वन विभागाने सामाजिक वनविभागाने अभ्यास करून येथील जैवविविधतेला पूरक असणाऱ्या वड, पिंपळ, कडूलिंब, चिंच, आंबा, उंबर, बाभूळ या फळे-फुले येणाऱ्या वनस्पतींची लागवड करावी; जेणेकरून येथे सजीवसृष्टी समृद्ध होणार आहे.

अनेक डोंगरपठारांवर विदेशी झाडांची लागवड केल्यामुळे जैवविविधतेत मोठा थोका निर्माण झाला आहे. या विदेशी वनस्पतींवर पशुपक्षी बसत नाहीत, घरटे बांधत नाहीत. आपल्या भागातील जैवविविधता देशी झाडांची लागवड करणे गरजेचे आहे. शोभेसाठी जंगले वाढविणे गरजेचे नाही; तर त्यांचा वापर जैवविविधता टिकविण्यासाठी झाला पाहिजे.

निसर्गप्रेमी : अमर मारुतीराव जत्राटे ( बालिंगे )