भुकेपोटी चोरी

 

 

डोबिवलीतलं टिळक टॉकीज.. सुटीमध्ये ग्रँट रोडमधली सगळी थिएटर्स.. चाळीच्या मालकानं आणलेल्या व्हीसीआरवर रात्रभर जागून अधाशासारखे बघितलेले पाप की दुनिया, प्यार एक मंदिर सारखे सिनेमे..

सिनेमांचं व्यसन तसं लहानपणापासूनच लागलेलं आणि सिनेमांची भूक भागवण्यासाठी माध्यमंही सतत बदलत गेलेली. 

व्हीसीआरनंतर आले केबल चॅनेल.. रोज दुपारी आणि रात्री केबलवाला कोणता सिनेमा लावणार याचा सस्पेन्स असायचा. स्थानिक जाहिरातींमध्ये जवळपास अर्धा स्क्रीन जरी झाकला जात असला तरी त्याची पर्वा नसायची. साधारण त्याच काळात डीडीवर दर रविवारी दुपारी राष्ट्रीय पुरस्कारप्राप्त सिनेमे बघण्याची सवय लागली. कोणत्याही भाषेतला सिनेमा असला तरी सबटायटल्समुळे आशय कळतो, याची पहिल्यांदा जाणीव याच सिनेमांनी दिली. वृत्तपत्रीय समीक्षा वाचून सिनेमांची गोडी आणि सिनेमा तंत्रची जाणीव वाढायला लागली. दक्षिण मुंबईतल्या थिएटर्समध्ये जाऊन टायटॅनिक सारखे सिनेमे बघणंही सुरू झालं. टीव्हीवर मूव्ही चॅनेल्स आल्यावरसुद्धा चांगल्या, दर्जेदार सिनेमांचा आस्वाद घेण्यासाठी मोठा पडदाच हवाहवासा वाटत राहिला. सिनेमा लायब्ररी लावून जागतिक सिनेमे पाहण्याचा प्रयत्नही झाला. पण लायब्ररीच्या माणसाची आणि माझी चुकामूक व्हायला लागली आणि मग तेही मागे पडलं. 

माझं सिनेमाचं जग आणखी व्यापक झालं ते माझी बायको आणि पाँडिचेरीमुळे.. जागतिक सिनेमांची माहिती माङयापेक्षा माङया बायकोला कितीतरी जास्त. त्यामुळे पॉडिचेरीचं डीव्हीडी मार्केट आम्ही अक्षरश: लुटलं. केवळ शंभर रुपयात एका डीव्हीडीत तीस गाजलेले फ्रेंच सिनेमे ही तर मेजवानीच होती. हा सिनेमांचा खजिना नंतर बरेच महिने पुरला. 

त्याच दरम्यान टोरण्टबद्दल ऐकायला येत होतं. रात्रभर सिनेमा डाउनलोडला लावून ठेवायचा हा उद्योग मला कधी जमला नाही, पण सुदैवाने हा प्रपंच करणारे अनेक मित्र मिळाले. पेनड्राइव्ह 

आणि हार्डडिस्कमुळे हे सिनेमे स्वत:कडे घेऊन साठवणं हेसुद्धा तसं सोपं होतं. टोरण्टच्या अडचणी ब:याच होत्या. नव्याको:या प्रकाशित झालेल्या पुस्तकाची कॉपी विकणारी मुलं तुम्ही सिग्नलवर बघितली असतील. ती पुस्तकं डुप्लिकेट असतात हे आपल्याला माहीत असतं. टोरण्ट हा त्यातलाच प्रकार. अस्सल नाही तर ब:याचदा नक्कल, पिक्चर क्वालिटी चांगली असेलच याची खात्री नाही, सब टायटल्स फाइल गूगलवर शोधायची, डाउनलोड करायची. मित्रंकडून घेतलेले सिनेमे साठवून ठेवण्यासाठी हार्डड्राइव्ह खरेदी करायचे, आणि ते खराब होणार नाहीत याची काळजी घ्यायची. सगळा चोरीचा मामला असल्यामुळे तक्र ारही करू शकत नाही, आणि आपण पायरसीला हातभार लावतोय याची जाणीव टोचत असतेच.

मग पुन्हा मोर्चा वळला मूव्ही चॅनेलकडे. इंग्लिश मूव्ही चॅनेल्सनी त्याबाबतीत बरीच मेहनत घेतली. आपल्याकडे रिलीज न झालेले सिनेमेसुद्धा त्यांनी दाखवायला सुरुवात केली, पण तरीही ज्या प्रमाणात वल्र्ड सिनेमा पोचायला हवा होता तेवढा पोचलेला नाही. 

मुंबई, पुणो, गोवा वगैरे फिल्म फेस्टिव्हल्स गाठणं प्रत्येकवेळी शक्य होतंच असं नाही. 

यामुळेच नेटफ्लिक्ससारख्या ऑनलाइन स्ट्रिमिंग सव्र्हिसेसची सोय माङयासारख्या वेडय़ांसाठी केवढी तरी उपकारक आहे. लॅपटॉप किंवा मोबाइल, दोन्हीपैकी कशावरही आता मी माङया सोयीने सिनेमे बघू शकतो आणि महत्त्वाचं म्हणजे विक्रमी यश मिळवलेल्या टीव्ही सिरीज बघण्याचं भाग्य या सव्र्हिसेसमुळे मिळेल, ते वेगळंच. 

..काहीही डाउनलोड करायची गरज नाही, आणि कसलीही अपराधी भावना नाही. 

- याचा आनंद काय असतो, ते - नाइलाजापोटी का असेना - पायरसी केलेल्यांनाच कळू शकेल.

 

ऑनलाइन स्ट्रिमिंग सव्र्हिसेस नामक घरपोच चंगळीचा खजिना खुला करणा:या सेवांबद्दलचा गणोश मतकरी यांचा लेख गेल्या रविवारी प्रसिद्ध झाला.

मनोरंजनाच्या दुनियेचे फासे पलटवणा:या या नव्या खिडक्या उघडत असताना, जुने सिनेमे डाउनलोड करण्यासाठी रात्ररात्र टोरण्ट्सवर पडीक असलेल्या जातीच्या ‘पायरेट’ना त्या जुन्या दिवसांची (आणि रात्रींची, ओसंडून वाहणा:या हार्डडिस्कची, ‘माला’च्या देवाण-घेवाणीसाठी वापरायच्या पेन ड्राइव्हजची) आठवण येणं तसं स्वाभाविकच!

..त्यातलीच ही एक आठवण!

 

(लेखक आयबीएन-लोकमत या वृत्तवाहिनीत वृत्तसंपादक आणि चित्रपट समीक्षक आहेत)