रंग बदलणारा शामेलियन सरडा नागपुरात

नागपूर : ‘गिरगीट की तरह रंग बदलते हाे तुम,’ असे एखाद्याला आपण म्हणताे. असा हा रंग बदलण्यात माहीर असलेला गिरगीट अर्थात शामेलियन नावाचा दुर्मीळ सरडा नागपुरात पाहायला मिळाला. गाेधनी परिसरातून रेस्क्यू करून वन विभागाच्या स्वाधीन करण्यात आला.

सरडा प्रजातीत माेडणारा शामेलियन हा ओबडधाेबड दिसणारा प्राणी ज्युरासिक पार्कच्या डायनासाेरशी साधर्म्य साधणारा आहे. बुधवारी नागरिकांना ताे गाेधनी भागातील रस्त्यावर दिसून आला. सामान्यत: सरडा पाहिल्यावर कुणाला आश्चर्य वाटणार नाही; पण शामेलियनच्या रूपामुळे ताे भीतीदायकही वाटताे. त्यामुळे नागरिकांनी सर्पमित्र शुभम पराळे यांना माहिती दिली. शुभमने घटनास्थळी जाऊन या सरड्याला रेस्क्यू केले. गुरुवारी त्याला वन विभागाच्या स्वाधीन करण्यात आले.

शामेलियनची वैशिष्ट्ये

शामेलियन हा अतिशय शांत व बिनविषारी जीव आहे. भारतभर सरड्याच्या प्रजाती आढळतात. शेतात, परसबागेत, रस्त्यावर, झाडांवर ताे सहज दिसताे; पण शामेलियन त्यांच्यापेक्षा वेगळा आहे. शामेलियन मुख्यत्वे आफ्रिका, दक्षिण युराेप, दक्षिण आशिया व श्रीलंकेत आढळताे; मात्र ताे भारतात आढळणाऱ्या इतर प्रजातीपेक्षा वेगळा आहे. त्याच्या दिसण्यापासून ते असण्यापर्यंत. खडबडीत शरीर, चपट्या केल्यासारख्या बगला, एकावर एक तीन शारस्त्राण घातल्यासारखं डाेकं, कडबाेळ्यासारखी वळलेली शेपूट, शरीराला न शाेभणारे लुकडे पाय असे त्याचे रूप. ताे सहसा झाडावरच राहताे. तहान लागल्यावर पानावर पडलेले दवबिंदू पिताे; मात्र सरड्याची मादी जमीन उकरून त्यात अंडी घालते. शामेलियनची जीभ म्हणजे त्याचे शस्त्र. आठ ते नऊ इंच लांब गुलाबीसर जिभ आपल्या चिकट टोकाने भक्षाला खेचून घेते. किडे माकोडे, भुंगे, फ़ुलपाखरं, मोठे मुंगळे हे त्याचे खाद्य. डाेळेही वैशिष्ट्यपूर्ण असतात. ते शंकुप्रमाणे स्वतंत्र वेगवेगळ्या दिशांना फिरू शकतात. रंग बदलणे ही त्याची माेठी क्षमता. शत्रूपासून बचाव करण्यासाठी त्याला मिळालेली ही देगणी. शरिरातल्या रंगपेशी शक्यतो सभाेवतालच्या रंगानुरूप हुबेहूब रंग धारण करण्याची क्षमता त्यांच्यात असते.