चंद्रपूर जिल्ह्यातील घुग्गुस; पृथ्वीवरील नरकाचाच अनुभव

Nagpur News एनर्जी अँड रिसर्च इन्स्टिट्यूट (टेरी)च्या २०१८-१९च्या अहवालानुसार चंद्रपूरजवळील घुग्गुस हे ‘महाराष्ट्रातील सर्वांत प्रदूषित ठिकाण’ असल्याचे आढळून आले आहे.

ठळक मुद्देप्रदूषणामुळे स्थानिक अनेक आजारांच्या विळख्यात सरकारचे अक्षम्य दुर्लक्ष

आशिष राॅय

नागपूर : एनर्जी अँड रिसर्च इन्स्टिट्यूट (टेरी)च्या २०१८-१९च्या अहवालानुसार चंद्रपूरजवळील घुग्गुस हे ‘महाराष्ट्रातील सर्वांत प्रदूषित ठिकाण’ असल्याचे आढळून आले आहे. येथील वातावरणात धुलीकणांची (आरएसपीएम) पातळी केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाद्वारे निर्धारीत मर्यादेच्या तिपटीवर पाेहोचली असून वायू प्रदूषणामुळे लाेक माशांसारखे मरत आहेत. अशी गंभीर परिस्थिती असताना उपाययोजनांबाबत सरकार उदासीन आहे आणि जिल्हाधिकारी आणि महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळ (एमपीसीबी)चे अधिकारी गाढ झोपेत आहेत.

टेरीच्या अहवालानुसार २०१८-१९मध्ये धुलीकणांचा स्तर १७५ म्युग्रॅम् / घनमीटर एवढे हाेते. २०१७ - १८ साली ते २९८ म्युग्रॅम / घनमीटरपर्यंत वाढले हाेते. आरएसपीएमच्या उच्चपातळीमुळे घुग्गुसचे रहिवासी हृदयविकाराच्या धक्क्याने मरत आहेत. बहुतेकांना किडनी, स्तन, फुफ्फुस, हृदय, डोळे आणि त्वचेच्या आजारांनी ग्रासले असल्याचे घुग्गुसचे डॉ. प्रदीप यादव यांनी सांगितले.

आम आदमी पक्षाचे (आप) नेते अमित बोरकर यांनी सांगितले, घुग्गुसमध्ये स्पंज आयर्न, सिमेंट आणि कोळशाचा घातक संयोग आहे. लॉयड्स मेटलचा स्पंज आयर्न प्लँट, एसीसीचा सिमेंट प्लँट आणि डब्ल्यूसीएलच्या कोळशाच्या खाणी शहराजवळ आहेत. स्पंज आयर्न प्लँट्स हे सर्वांत प्रदूषित उद्योगांपैकी एक असून, अनेक देश आणि भारतीय राज्यांनी त्यांच्यावर निर्बंध लादले आहेत. घुग्गुसमध्ये मात्र हे उद्याेग हवेत मुक्तपणे विष टाकत आहेत.

पर्यावरण कार्यकर्ते विनेश कलवाल यांनी सांगितले, लॉयड्स प्लँटमधून लोहाचे बारीक कण हवेत उत्सर्जित हाेतात व मानवी फुफ्फुसात स्थिरावत रक्तप्रवाहात प्रवेश करतात. घुग्गुसमधील प्रत्येक तिसऱ्या घरात कर्करोगाचा रुग्ण असून, लवकरच प्रत्येक घरात एक रुग्ण असेल. कलवाल म्हणाले, स्थानिकांनी चंद्रपूरचे जिल्हाधिकारी आणि एमपीसीबीकडे वारंवार तक्रारी केल्या आहेत; पण, त्याचा काही उपयोग झाला नाही. सरकारी अधिकारी आणि स्थानिक राजकारणी उद्योगपतींशी हातमिळवणी करून लाेकांच्या आराेग्याशी खेळत आहेत. दरम्यान, कलवाल आणि आपच्या कार्यकर्त्यांच्या सक्रियतेने लॉयड्सला १००० काेटींची विस्तार योजना थांबविण्यास भाग पाडले.

ग्रीन प्लॅनेट सोसायटीचे अध्यक्ष व पर्यावरणतज्ज्ञ सुरेश चोपणे यांनी घुग्गुसच्या उद्योगांनी प्रदूषण नियंत्रणाची योग्य उपकरणे बसवली नसल्याचा आरोप केला आहे. घुग्गुससाठी वायू प्रदूषण नियंत्रण आराखडा सरकारने त्वरित तयार करायला हवा. एमपीसीबीचे प्रादेशिक अधिकारी ए. एम. करे यांनी लॉयड्स प्लँटची पाहणी करण्यासाठी सोमवारी एका अधिकाऱ्याला पाठवून आवश्यक ती कारवाई करण्याचा ‘शब्द’ दिला.