संक्रमित मातेकडून गर्भालासुद्धा हाेते काेराेनाची बाधा

सुमेध वाघमारे/निशांत वानखेडे

नागपूर : संक्रमित मातेपासून गर्भाला काेणताही संसर्ग हाेऊ शकत नाही, कारण त्यांना जाेडणारा ‘प्लॅसेंटा’ संसर्ग राेखण्यासाठी मजबूत भिंत म्हणून काम करताे. मात्र काेराेनाने हा विश्वास चुकीचा ठरविला. काेराेना संक्रमित मातेकडून तिच्या अर्भकालाही बाधा हाेते. भारतीय संशाेधकांच्या अभ्यासातून हे तथ्य समाेर आले आहे. गंभीर लक्षणे असलेल्या मातांकडून जन्मलेल्यांपैकी ६ टक्के मुले काेराेना पाॅझिटिव्ह आढळून आली.

डाॅ. राहुल गजभिये यांनी सांगितले, काेराेनाची पहिली लाट आल्यानंतर गर्भवती महिलांवरील प्रभावासाठी एप्रिल २०२० पासून अभ्यास सुरू करण्यात आला. राज्यातील १८ वैद्यकीय महाविद्यालये व नायर हाॅस्पिटल अशा १९ सेंटरमध्ये संक्रमित गराेदर महिलांची नाेंदणी करण्यात आली. दुसरी लाट आल्यानंतर जुलै २०२१ पर्यंत ६,५०० गर्भवती महिलांची यादरम्यान नाेंद करण्यात आली व त्यांच्यावर व बालकांवर काेराेनामुळे झालेल्या विविध प्रकारच्या प्रभावांचा अभ्यास करण्यात आला.

यादरम्यान मातेच्या संक्रमणाचे तिच्या गर्भावर आणि बाळावर काही परिणाम हाेतात का, याचाही अभ्यास करण्यात येत आहे. एप्रिल २०२० ते जुलै २०२१ या काळात ५२४ बालकांचा अभ्यास करण्यात आला. यातील ६ टक्के बाळांमध्ये जन्मत:च काेराेनाची लक्षणे आढळून आली. विशेष म्हणजे यातील बहुतेक मुले गंभीर लक्षणे असलेल्या मातांकडून जन्मलेली हाेती. ५२४ पैकी १३ बालकांचा मृत्यू झाला हाेता, ज्यापैकी ९ टक्के बाळांना काेराेनाचे संक्रमण झाले हाेते. धक्कादायक म्हणजे गर्भात असताना मातेच्या प्लॅसेंटामध्येसुद्धा काेराेना विषाणूचे संक्रमण आढळून आल्याचे डाॅ. गजभिये यांनी स्पष्ट केले. त्यामुळे प्लॅसेंटामधूनही काेराेनाचे संक्रमण हाेऊ शकते, पण ही बाधा गर्भधारणेनंतर अल्पावधीत (अर्ली स्टेज) म्हणजे प्लॅसेंटा मजबूत हाेण्याआधीच गर्भाला संक्रमण हाेण्याची शक्यता अधिक असल्याचेही डाॅ. राहुल गजभिये यांनी स्पष्ट केले.

२०२० मध्ये नागपूर विभागात १९९९ स्टीलबर्थ

काेराेनाच्या पहिल्या व दुसऱ्या लाटेदरम्यान गर्भातच बाळ दगावल्याचे प्रमाण वाढल्याचे दिसून आले हाेते. २०१९ मध्ये १६०९ तर २०२० मध्ये १९९९ बाळांनी जन्मत:च (स्टीलबर्थ) प्राण गमावला. यात नागपूर सर्वाधिक ५६७, चंद्रपूरला ४४१ तर गडचिराेलीत ३९७ बाळ दगावले हाेते. मातेकडून काेराेनाचे संक्रमण झाल्याचा अंदाज हाेता, पण आता एनआयआरआरएचच्या निष्कर्षामुळे हा अंदाज खरा ठरला आहे.

इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च अंतर्गत राष्ट्रीय प्रजनन स्वास्थ्य संशाेधन संस्था(एनआयआरआरएच) आणि नायर हॉस्पिटल मुंबईने जर्नल ऑफ ट्रॉपिकल पेडिऍट्रिक्समध्ये प्रसिद्ध झालेल्या संशोधनातून हे निष्कर्ष समाेर आले आहेत. एनआयआरआरएचच्या माजी संचालिका डाॅ. स्मिता महाले यांच्या आयसीएमआर-एनआयआरआरएच, मुंबई, महाराष्ट्र वैद्यकीय शिक्षण व औषधी द्रव्ये विभाग, टोपीवाला नॅशनल मेडिकल कॉलेज व नायर रुग्णालय मुंबई यांच्या संयुक्त विद्यमाने प्रेग-काेविड रजिट्री’ ची स्थापना एप्रिल २०२० मध्ये झाली. प्रेग -काेविड रजिस्ट्रीचे प्रमुख संशोधक डाॅ. राहुल गजभिये असून डाॅ. राकेश वाघमारे हे १८ गव्हर्नमेंट मेडिकल कॉलेजेस आणि डाॅ. नीरज महाजन या नायर रुग्णलाय मुंबईच्या स्टडी साईट्सचे प्रमुख संशोधक आहेत. नवजात बालकांवरील परिणामाचा अभ्यास नायर रुग्णालयात डाॅ. सुषमा मलिक, डाॅ. सुचित्रा सुर्वे, आणि डाॅ. राहुल गजभिये यांच्या टीमने नुकताच प्रसिद्ध केला.