एम्सच्या डाॅक्टरांनी नवे काय केले?

निशांत वानखेडे

नागपूर : सलाईन गार्गल (चूळ भरणे/गुळणी) द्वारे काेराेना संक्रमणाची तपासणी करण्याचे तंत्र विकसित करणाऱ्या राष्ट्रीय पर्यावरण अभियांत्रिकी संसाेधन संस्था (नीरी) च्या संशाेधनावर अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्था (एम्स), नवी दिल्लीने घेतलेल्या आक्षेपामुळे नवीन वादाला ताेंड फाेडले आहे. एम्सच्या डाॅक्टरांनी गुळणीद्वारे काेराेना तपासणी करण्याचे तंत्र आपण विकसित केल्याचा दावा करीत भारतीय आयुर्विज्ञान अनुसंधान परिषद (आयसीएमआर) ने दुर्लक्ष केल्यामुळे या संशाेधनाचे श्रेय नीरीला दिले गेल्याचा आराेप एम्सच्या निवासी डाॅक्टरांनी केला आहे. मात्र एम्सने नवीन काय केले, असा सवाल करीत जुन्याच संशाेधनावर काम करून श्रेय घेण्यासाठी खटाटाेप चालविला असल्याचा आराेप नीरीच्या संशाेधकांनी केला आहे.

या पद्धतीचे संशाेधन करणाऱ्या नीरीच्या वैज्ञानिकांच्या मते एम्सने सुरू केलेल्या कामात नवीन काही नव्हते. सलाईन गार्गलद्वारे विविध आजारांची तपासणी करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर काही वर्षांपासून कार्य केले जात आहे आणि याबाबत विविध सायन्स जर्नलमध्ये प्रबंध प्रकाशितही झाले आहेत. याच आधारावर दिल्लीच्या एम्सने त्याच संशाेधनावर काम केले. याउलट नीरीने महिनाभरापूर्वी यावर काम सुरू करून तंत्र विकसित करण्यात यश मिळविले व त्याचा उपयाेगही सुरू करणे शक्य झाल्याचे सांगितले.

एम्सचा दावा

- सर्वात आधी एम्सने सलाईन गार्गलचे नमुने घेण्यास सुरुवात केली.

- ५० काेराेना संक्रमित रुग्णांचे नाेजल स्वॅब आणि गार्गलचे नमुने गाेळा करून आरटीपीसीआर तपासणी केली गेली.

- दाेन्ही प्रकारांनी केल्या गेलेल्या नमुन्यांचे निष्कर्ष एकसारखे हाेते.

- गेल्या वर्षी इंडियन जर्नल ऑफ मेडिकल रिसर्चमध्ये हे संशाेधन प्रकाशित झाले हाेते.

- आयसीएमआरने या संशाेधनाकडे लक्ष दिले नाही, त्यामुळे संशाेधनाचे श्रेय नीरीला गेले.

नीरीचा दावा

- काेराेना तपासणीमध्ये आरएनए वेगळा करणे हा महत्त्वाचा भाग आहे व त्यासाठी आरएनए एक्स्ट्रॅक्शन किटची गरज पडते. नीरीने एक ‘बफर साेल्यूशन’ तयार करून ही गरजच संपविली.

- गार्गलचे नमुने साेल्यूशनमध्ये मिसळून अर्धा तास रूम टेम्परेचरमध्ये ठेवल्यानंतर ९० अंश डिग्रीमध्ये तापविल्यास नमुन्यातील आरएनए सहज वेगळा केला जाताे व त्यानंतर तीन तासात रुग्णाच्या काेराेना चाचणीचा निकाल काढणे शक्य हाेते.

- नागपूर शहरात या पद्धतीचा उपयाेग करून तपासणीही सुरू करण्यात आली आहे.

- लवकरात लवकर लाेकांच्या उपयाेगात यावे म्हणून नीरीने पेटंट घेण्याकडे लक्ष दिले नाही.

- एम्सने संशाेधन केले तर वर्षभरापासून काम का सुरू केले नाही? केवळ क्रेडिट घेण्यासाठी खटाटाेप चालला आहे.