इस्रोने आकाशात खास बलून, तो हवामानाची माहिती देणार; काम कसं करणार?

इस्रोने उत्तर भारतातील पहिला हवामान बलून प्रक्षेपित केला. ३५ किलोमीटर उंचीवर स्थापित केलेला हा बलून १०० किलोमीटरच्या परिघात हवामानाचा अंदाज देईल.

अलिगड मुस्लिम विद्यापीठाने गुरुवारी मोठं काम केलं. भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था इस्त्रोने विद्यापीठाच्या भूगोल विभागात उत्तर भारतातील पहिला हवामान बलून सोडला, जो भूगोल विभागाच्या छतावरून सोडण्यात आला आहे. यामुळे आता हवामानाची माहिती मिळणार आहे. 

३५ किलोमीटर उंचीवर स्थापित केलेला हा बलून १०० किलोमीटरच्या परिघातील हवामानाचा अंदाज देईल. विशेष बाब म्हणजे संध्याकाळी ५ वाजेपर्यंत बलून ३२ किमी वर उडून गेला होता. डेटाही पाठवायला सुरुवात केली. एएमयूचे कुलगुरू प्रा. नईमा खातून यांनी ही विद्यापीठासाठी मोठी उपलब्धी असल्याचे म्हटले आहे.

"MSP ची हमी, पेन्शन, कर्जमाफी...",  शेतकरी पुन्हा रस्त्यावर उतरणार, SKM ची घोषणा

दिल्ली एनसीआर हे हवामान विभागासाठी महत्त्वाचे क्षेत्र आहे. हिवाळ्यात या भागात बहुतांश धुके राहते. दिवाळीतही एनसीआरमध्ये वायू प्रदूषणाचा धोका वाढतो.

आकाशात हवाई वाहतूक कमी आहे. दिल्लीप्रमाणे येथे विमाने फारशी उडत नाहीत. या कारणास्तव, बलूनमध्ये बसवलेल्या सेन्सर्सना डेटा गोळा करण्यात कोणतीही अडचण येणार नाही.

यामुळेच इस्रोने एएमयूची निवड केली आहे. यासाठी दोन्हीमध्ये करार झाला आहे. इस्रोने सहा महिन्यांपूर्वी सेन्सर्स, अँटेना, हेलियम गॅस भरलेले सिलिंडर, रिसीव्हर, सुपर कॉम्प्युटर आदी वस्तू पाठवल्या होत्या.

भूगोल विभागाचे प्रा. अतिक अहमद म्हणाले की, गुरुवारी दुपारी तीन वाजता बलून यशस्वीपणे सोडण्यात आले. लॉन्च करताना त्याचा व्यास दोन ते तीन मीटर असेल. वर गेल्यावर त्याचा व्यास १० मीटर होईल. त्यासाठी एअर ट्रॅफिक कंट्रोलने दोन ते तीन वाजेची वेळ दिली होती.

बलून असं काम करणार

सेन्सर युक्त बलूनमध्ये रेडिओसँड मीटर, आर्द्रता मीटर, थर्मामीटर आणि विंडस्पीड मीटरसह जीपीएस बसवण्यात येणार आहेत. हा फुगा उपग्रहाशी जोडला जाईल. रेडिओ साउंड मीटर जीपीएस बलूनचे स्थान दर्शविण्याचे काम करेल, तर डावीकडील मध्यभागी तापमान, हवेचा दाब इत्यादींची माहिती मिळेल.

तापमान, आर्द्रता, वाऱ्याचा वेग आणि दाब मोजला जाईल. ही सर्व माहिती ट्रान्समीटरद्वारे विभागाच्या छतावर बसवलेल्या रिसीव्हरपर्यंत जाईल. ही सर्व माहिती कॉम्पुटरच्या स्क्रिनवर दिसेल.