गुजरातेत पटेलांचे आरक्षण आंदोलन चिघळले

ओबीसी कोट्यात आरक्षण द्या, अन्यथा २०१७ च्या निवडणुकीत गुजरातेत कमळ फुलणार नाही, असे जाहीर आव्हान देत आरक्षणाच्या मागणीसाठी रस्त्यावर उतरलेल्या गुजरातमधील पटेल

अहमदाबाद : ओबीसी कोट्यात आरक्षण द्या, अन्यथा २०१७ च्या निवडणुकीत गुजरातेत कमळ फुलणार नाही, असे जाहीर आव्हान देत आरक्षणाच्या मागणीसाठी रस्त्यावर उतरलेल्या गुजरातमधील पटेल समुदायाची मंगळवारची अहमदाबादेतील भव्य रॅली विविध कारणांनी गाजली. रॅलीला हिंसेचे गालबोट लागले, तसेच पटेल-पटेल असे दोन गटही पडले. रॅलीनंतर प्रत्यक्ष रॅलीस्थळी आणि शहरात अनेक ठिकाणी संघर्ष उडाला. स्थितीवर नियंत्रण मिळविण्यासाठी पोलिसांना लाठीमारासह अश्रुधुराचे नळकांडे फोडावे लागले. याच दरम्यान रॅलीचे नेतृत्व करणारे पटेल समुदायाचे युवा नेते हार्दिक पटेल यांना पोलिसांनी रात्री उशिरा अटक केली. मात्र आंदोलन चिघळण्याची शक्यता बघताच काही तासांत त्यांची सुटका करण्यात आली.
आरक्षणाच्या मागणीसाठी हार्दिक पटेल यांच्या नेतृत्वाखाली ‘पाटीदार अनामत आंदोलन समिती’ने मंगळवारी येथील जीएमडीसी मैदानावर ‘महाक्रांती रॅली’चे आयोजन केले. या रॅलीला पटेल समुदायाचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळाला. रॅलीमुळे शहर जणू थांबले होते. मुख्यमंत्री आनंदीबेन पटेल स्वत: निवेदन घेण्यास येत नाहीत तोपर्यंत उपोषणास बसण्याचे हार्दिक यांनी यावेळी जाहीर केले. मात्र पोलिसांच्या पूर्वपरवानगीशिवाय उपोषणाला बसण्याच्या आरोपाखाली पोलिसांनी रात्री उशिरा हार्दिक यांना अटक केली. तत्पूर्वी मैदानावर हार्दिक यांच्या समर्थकांनी पोलिसांवर दगडफेक केली. पटेल यांच्या अटकेनंतर आंदोलन अधिकच चिघळले. आंदोलनकर्त्यांनी रात्री उशिरा गृहमंत्री रजनी पटेल यांच्या घरावर दगडफेक केली. अनेक बसगाड्यांवरही दगडफेक केली. यानंतर आंदोलन आणखी चिघळण्याची चिन्हे दिसताच हार्दिक यांची सुटका करण्यात आली.
रॅलीनंतर अहमदाबादेतही विविध ठिकाणी संघर्ष उडाला. स्कूटर आणि बाईकवरून आलेल्या पटेल समुदायाच्या लोकांनी ‘बंद’चा प्रयत्न केला. दलित समुदायाच्या स्थानिक नागरिकांनी याला जोरदार विरोध केला. यामुळे दोन्ही समुदायांत संघर्ष उडाला. वदाज, वस्त्रपूर, निकोल व पालदी भागांत दोन्ही समुदाय समोरासमोर उभे ठाकले. यावर नियंत्रण मिळविण्यासाठी पोलिसांना अश्रुधुराचे नळकांडे फोडत लाठीमार करावा लागला. यानंतर संघर्षाला तोंड फुटले. याशिवाय पटेल समुदायातच दोन गट पडल्याने संभ्रम उडाला. लालजी पटेल यांच्या नेतृत्वाखालील सरदार पटेल ग्रुपने (एसपीजी) हार्दिक पटेल यांच्या उपोषणाला बसण्याच्या निर्णयाला विरोध करीत आंदोलनापासून स्वत:ला वेगळे केले. एसपीजी हा पटेल समुदायाचा राज्यातील मोठा व प्रभावशाली गट आहे. (वृत्तसंस्था)

...तर पुन्हा कमळ उमलणार नाही
रॅलीला संबोधित करताना पटेल समुदायाचे युवा नेते हार्दिक पटेल यांनी राज्यातील भाजपा सरकारला स्पष्ट शब्दात इशारा दिला. तुम्ही आम्हाला आमचा अधिकार देत नसाल, तर आम्ही तो हिसकावून घेऊ. जो कुणी पटेल समुदायाच्या हिताचे बोलेल, तोच पटेल समुदायावर सत्ता गाजवेल, असे ते म्हणाले. १९८५ मध्ये आम्ही गुजरातेतून काँग्रेसला हद्दपार केले होते. आज भाजप सत्तेवर आहे. आमच्या मागण्या मान्य न झाल्यास येणाऱ्या निवडणुकांमध्ये कमळही उमलणार नाही. तुम्ही आमच्या हिताचे बोलाल तरच आम्ही चिखलात कमळ फुलवू, असा गर्भित इशाराही त्यांनी दिला. आमचे आंदोलन कुठल्याही राजकीय पक्षाने प्रायोजित केलेले नाही.

मागणी फेटाळली
दरम्यान गुजरातेतील पटेल समुदायाला ओबीसी कोट्यात आरक्षण देण्याची शक्यता राज्याच्या मुख्यमंत्री आनंदीबेन पटेल यांनी स्पष्टपणे फेटाळून लावली आहे. अन्य मागास वर्ग(ओबीसी), अनुसूचित जाती-जमाती (एससी-एसटी) प्रवर्गांसाठी सर्वोच्च न्यायालयाने आरक्षणाची मर्यादा ठरवून दिलेली असल्याने पटेल समुदायास आरक्षण देणे अशक्य असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले आहे.

कोण आहेत हार्दिक पटेल?
गुजरातेतील आनंदीबेन पटेल सरकारसाठी नाकात दम आणणारे आणि पटेल समुदायासाठी मैदानात मांड ठोकून उभा राहणारे हार्दिक पटेल हे २२ वर्षांचे युवा नेते आहेत. गेल्या दोनच महिन्यांत त्यांनी मिळवलेल्या प्रचंड जनपाठिंब्याने सगळेच अवाक् आहेत. बी.कॉम. पदवीधर असलेले हार्दिक पित्याच्या व्यवसायात हातभार लावायचे. गेल्या जुलैत त्यांनी आरक्षण आंदोलन उभारले आणि शाळा कॉलेजातील दाखल्यापासून नोकऱ्यांमधील आरक्षणाच्या मागणीसाठी गुजरातचा संपूर्ण पटेल समुदाय त्यांच्या पाठीशी उभा झाला. पटेल समुदाय ही भाजपची मोठी व्होट बँक असल्याने या आंदोलनाने सर्वांचेच लक्ष वेधले.