भारताचा चीनला दणका! सौर मॉड्युल्सची आयात घटवली, नवा पर्याय शोधला

आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या आणि देशांतर्गत उत्पादन क्षमतेच्या विकासाला प्राधान्य देण्याचा भारताचा निर्धार अधोरेखित करतो.

नवी दिल्ली: भारताने 2023च्या पहिल्या सहामाहीत चीनमधून सौर मॉड्यूल आयातीत 76 टक्के घट नोंदवली आहे. त्यामुळे सौर उत्पादनात स्वावलंबी होण्याच्या दिशेने भारताची दृढ बदल दर्शवते. वर्ष-दर-वर्ष, चीनमधून भारताची सौर मॉड्यूल आयात 2022 च्या पहिल्या सहामाहीत 9.8 गीगावॉटवरून 2023 मध्ये याच कालावधीत फक्त 2.3 गीगावॉटवर आली, असे ग्लोबल एनर्जी थिंक टँक अंबरच्या अहवालात म्हटले आहे. हे धोरणात्मक बदल, दर लागू करण्याबरोबरच, आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या आणि देशांतर्गत उत्पादन क्षमतेच्या विकासाला प्राधान्य देण्याचा भारताचा निर्धार अधोरेखित करतो.

“2022 नंतर सौर मॉड्यूल आयातीसाठी चीनवरील भारताचे अवलंबित्व समाधानकारक आहे आणि प्रत्यक्षात ते कमी होत आहे,” असे अंबर येथील भारताचे विद्युत धोरण विश्लेषक नशविन रॉड्रिग्स म्हणाले. धोरणात्मक हस्तक्षेपांच्या मदतीने देशांतर्गत उत्पादनाला गती मिळत आहे. भारत सौरउत्पादनात स्वयंपूर्णतेच्या जवळ जात असताना, चिनी मॉड्युल्स आणि पेशींवर अवलंबून राहणे आता अडसर नाही. आता महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे सौरऊर्जा उभारणी राष्ट्रीय विद्युत योजनेच्या अनुषंगाने राहतील याची खात्री करण्यासाठी सक्षम धोरणात्मक वातावरण तयार करणे.

आयात कमी करण्यासाठी आणि स्थानिक उत्पादनाला चालना देण्यासाठी भारताने एप्रिल 2022 पासून सौर मॉड्यूल्सवर 40 टक्के आणि सौर सेलवर 25 टक्के सीमाशुल्क लादण्यास सुरुवात केली होती. आयात अवलंबित्व कमी करण्यासाठी आणि मजबूत देशांतर्गत सौर उत्पादन परिसंस्थेचे पालनपोषण करण्याची देशाची वचनबद्धता देशाच्या शाश्वतता आणि ऊर्जा स्वावलंबनाच्या व्यापक उद्दिष्टांचे उदाहरण देते. जागतिक तापमानवाढ 1.5 अंश सेल्सिअसपर्यंत मर्यादित ठेवण्याच्या राष्ट्रीय योजनेच्या अद्ययावत नॅशनलली डिटरमाइंड कंट्रिब्युशन (NDC) नुसार, भारताने 2030 पर्यंत नॉन-जीवाश्म इंधनावर आधारित संसाधनांमधून 500 GW स्थापित ऊर्जा क्षमता साध्य करण्यासाठी वचनबद्ध केले आहे. सौर हे या महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्टाच्या केंद्रस्थानी आहे.

अहवालात असेही म्हटले आहे की 2023 च्या पहिल्या सहामाहीत चीनच्या सौर पॅनेलच्या निर्यातीत 3 टक्क्यांनी वाढ झाली आणि जगभरात एकूण 114 GW वर पोहोचली. गेल्या वर्षी याच कालावधीत निर्यात केलेल्या 85 GW पेक्षा ही मजबूत वाढ दर्शवते. अंबर येथील डेटा लीड सॅम हॉकिन्स म्हणाले, "सौर वाढ छतावरून जात आहे. जागतिक बाजारपेठेतील जवळपास 80 टक्के वाटा असलेल्या सौर पॅनेल उत्पादन बाजारपेठेतील चीनचे वर्चस्व लक्षणीय जागतिक परिणाम आहेत. निम्म्याहून अधिक या कालावधीत चीनमधून निर्यात केलेले सौर मॉड्यूल्स युरोपसाठी नियत होते, निर्यातीच्या 52.5 टक्के होते.

चीनमधून युरोपला तिची निर्यात वर्षानुवर्षे 47 टक्क्यांनी (21 GW) वाढली, 2023 च्या पहिल्या सहामाहीत ती एकूण 65 GW वर पोहोचली, जी मागील वर्षी याच कालावधीत 44 GW होती. युरोप नंतर, चिनी निर्यातीचा सर्वात मोठा विस्तार आफ्रिका आणि मध्य पूर्व मध्ये झाला. दक्षिण आफ्रिकेतील सौर पॅनेलची आयात ४३८ टक्क्यांनी वाढली आहे. दक्षिण आफ्रिकेने 2023 च्या पहिल्या सहामाहीत चीनमधून सौर पॅनेलच्या आयातीत 438 टक्के (2.7 GW) लक्षणीय वाढ नोंदवली आहे. मागील वर्षीच्या याच कालावधीच्या तुलनेत. या वाढीने आफ्रिकेच्या एकूण 187 टक्के (3.7 GW) वाढीला हातभार लावला, ज्यामुळे तो सर्वात वेगाने वाढणारा प्रदेश बनला. आफ्रिकेनंतर, मध्यपूर्वेने 2023 च्या पहिल्या सहामाहीत पूर्वीच्या तुलनेत 64 टक्के वाढ (2.4 GW) आयात केली.