भारत-इस्रायलमधील संबंध दृढतेच्या दिशेने

नरेंद्र मोदी यांचा तीन दिवसांचा इस्रायल दौरा ४ जुलै रोजी सुरू होत असून, गेल्या ७0 वर्षांत त्या देशाला भेट देणारे ते पहिलेच पंतप्रधान

लोकमत न्यूज नेटवर्क
मुंबई : नरेंद्र मोदी यांचा तीन दिवसांचा इस्रायल दौरा ४ जुलै रोजी सुरू होत असून, गेल्या ७0 वर्षांत त्या देशाला भेट देणारे ते पहिलेच पंतप्रधान आहेत. त्यामुळे इस्रायलमधील माध्यमे आणि लोकांमध्ये या दौऱ्याबद्दल जोरदार चर्चा सुरू आहे. दोन्ही देशांतील संबंध या दौऱ्यामुळे अधिक दृढ होतील, असे मत इस्रायली आणि भारतीय माध्यमांनी व्यक्त केले आहे. इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेत्यानाहू यांनीही नरेंद्र मोदी यांच्या भेटीबाबत आपण उत्सुक असल्याचे म्हटले आहे. यापूर्वी या दोघांची विविध आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठांवर भेट झालेली आहे.
दोन्ही देशांतील संबंध आज इतक्या वेगाने सुधारत असले तरी हा वेग गेल्या ७० वर्षांमध्ये कायम नव्हता. १९४७ साली पॅलेस्टाइनचे विभाजन करण्याविरोधात भारताने संयुक्त राष्ट्रामध्ये मत दिले होते. इस्रायलच्या यूएनमधील प्रवेशासही भारताने १९४९ साली विरोध केला होता. १९५० साली भारताने इस्रायलला कायदेशीर मान्यता दिली. याबाबत बोलताना भारताचे पहिले पंतप्रधान पं. जवाहरलाल नेहरू म्हणाले होते, ही मान्यता आम्ही यापूर्वीच देऊ शकलो असतो, पण मध्यपूर्वेतील आमच्या अरब मित्रांना न दुखावण्याची आमची इच्छा होती. १९५३ साली इस्रायलला मुंबईत वाणिज्य दूतावास उघडण्याची परवानगी मिळाली. १९५० ते १९९० या काळात भारत आणि इस्रायल यांचे संबंध अनौपचारिक स्वरूपाचे राहिले. अर्थात या काळामध्ये विविध आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठांवर दोन्ही देशांचे नेते भेटत होतेच. १९९२ साली दोन्ही देशांनी मुत्सद्दी पातळीवरचे संबंध प्रस्थापित केले. पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या कार्यकाळामध्ये इस्रायलचे पंतप्रधान अरायल शेरॉन भारतात आले, त्यानंतर हे संबंध अधिक वाढीस लागले. आता पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या भेटीने ते सर्वाधिक चांगल्या स्थितीत आहेत, असे म्हणावे लागेल.


पंतप्रधान भेटणार मोशेला

२६/११ रोजी झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यामध्ये सुखरूप बचावलेला मुलगा मोशे यालाही पंतप्रधान नरेंद्र मोदी इस्रायल दौऱ्यामध्ये भेटणार आहेत. खाबाद हाउसवर झालेल्या हल्ल्यामध्ये मोशेचे आई-बाबा मारले गेले होते.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी मोशेच्या भेटीला येणार असल्याचे कळताच त्याचे आजी-आजोबा आनंदून गेले आहेत. ‘ज्या वेळेस भारतीय राजदूतांनी पंतप्रधान मोदी आमच्या भेटीला येणार असल्याचे सांगितले तेव्हा माझा माझ्या कानांवर विश्वासच बसला नाही.
भारत आजही आमचे दु:ख वाटून घेण्यास प्रयत्नशील असल्याचे पाहून आम्हाला फारच आनंद झाला’ अशा शब्दांमध्ये मोशेचे आजोबा राबी शिमोन रोसेनबर्ग यांनी आपल्या भावना व्यक्त केल्या.

द्विपक्षीय संबंध

१९९२ : दोन्ही देशांमध्ये मुत्सद्दी पातळीवर संबंध प्रस्थापित
१९९७ : इस्रायलचे राष्ट्रपती एझर वाइझमन यांची भारताला भेट
२000 : उपपंतप्रधान लालकृष्ण अडवाणी आणि परराष्ट्रमंत्री जसवंत सिंह यांची इस्रायलला भेट
२00३ : इस्रायलचे पंतप्रधान अरायल शेरॉन यांची भारतास भेट
२00६ : कृषिमंत्री शरद पवार, कपिल सिब्बल, कमलनाथ यांची इस्रायल भेट
२0१२ : परराष्ट्रमंत्री एस. एम. कृष्णा यांची इस्रायलला भेट
२0१४ : पंतप्रधान नरेंद्र मोदी व बेंजमिन नेत्यानाहू यांची न्यूयॉर्कमध्ये भेट.

२0१४ : टिष्ट्वटरवर नरेंद्र मोदी यांनी हिब्रूमधून हनुक्का या ज्यू सणाच्या शुभेच्छा दिल्या. त्याला नेत्यानाहूंचा हिंदीतून प्रतिसाद
२0१४ : गृहमंत्री राजनाथ सिंह यांची इस्रायलला भेट
२0१५ : इस्रायलचे परराष्ट्रमंत्री मोशे यालोन यांची भारत भेट
२0१५ : राष्ट्रपती प्रणव मुखर्जी यांची पॅलेस्टाइन व इस्रायलला भेट. इस्रायलला जाणारे व तेथील संसदेत भाषण करणारे पहिले भारतीय राष्ट्रपती
२0१६ : परराष्ट्रमंत्री सुषमा स्वराज यांची इस्रायलला भेट. नेत्यानाहू यांच्याशी चर्चा केली.
२0१६ : इस्रायलचे राष्ट्राध्यक्ष रियुविन रिवलिन यांची भारताला भेट. मुंबईत खाबाद हाउसलाही दिली भेट.