इस्रो पुढील वर्षी जगातील सर्वात शक्तिशाली उपग्रह प्रक्षेपित करणार; जाणून घ्या काय आहे NISAR मिशन?

अमेरिकेची अंतराळ संस्था 'नासा'च्या सहकार्याने इस्रो सर्वात शक्तिशाली उपग्रह प्रक्षेपित करणार आहे.

भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था इस्त्रो पुढील वर्षी जगातील सर्वात शक्तिशाली उपग्रह प्रक्षेपित करणार आहे. हा उपग्रह अमेरिकन अंतराळ संस्था नासा यांच्या सहकार्याने विकसित करण्यात आला आहे. NISAR उपग्रह हा जगातील एकमेव उपग्रह असेल. हा उपग्रह जगातील कोणत्याही क्षेत्रात उद्भवणाऱ्या आपत्तींची माहिती देऊ शकेल. नासा आणि इस्रोने मिळून त्याचे रडार अँटेना रिफ्लेक्टर तयार केले आहेत. 

निसार हा एक प्रकारचा निरीक्षण उपग्रह आहे. भूकंप, भूस्खलन, जंगलातील आग, पाऊस, चक्रीवादळ, चक्रीवादळ, पाऊस, वीज पडणे, ज्वालामुखीचा उद्रेक, टेक्टोनिक प्लेट्सची हालचाल आदी जगातील कोणत्याही क्षेत्रात उद्भवणाऱ्या नैसर्गिक आपत्तींचा शोध घेण्यासाठी हा उपग्रह सज्ज आहे. हा उपग्रह अशा आपत्तींबाबत आधीच अलर्ट करणार आहे.

Air India चा मोठा निर्णय; हिंदू आणि शीखांना फ्लाइटमध्ये ‘हलाल’ जेवण दिले जाणार नाही

लवकरच उपग्रहाचा रडार अँटेना रिफ्लेक्टर बेंगळुरू येथील इस्रोच्या सुविधेतील रडार प्रणालीशी पुन्हा जोडला जाणार आहे. हा उपग्रह २०२५ च्या सुरुवातीला प्रक्षेपित केला जाऊ शकतो. याची तारीख अजूनही ठरलेली नाही. हे २०२५ च्या सुरुवातीला लाँच केले जाईल. NISAR उपग्रह ३ ते ५ वर्षे कार्यरत राहण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे. २०१४ मध्ये इस्रो आणि नासा यांच्यात झालेल्या करारानंतर त्याचे काम सुरू झाले. हा उपग्रह दोन वेगवेगळ्या रडारने सुसज्ज आहे, त्यापैकी एक इस्रोने विकसित केलेला एस-बँड रडार आहे आणि दुसरा नासाने विकसित केलेला एल-बँड रडार आहे.

अहमदाबादमधील स्पेस ॲप्लिकेशन सेंटरमध्ये या उपग्रहाचा एस बँड तयार करण्यात आला आहे. या उपग्रहासाठी स्पेसक्राफ्ट बस आणि जीएसएलव्ही प्रक्षेपण यंत्रणाही देण्यात आली आहे. NASA ने आपली स्पेसक्राफ्ट बस आणि L-बँड तसेच GPS, उच्च क्षमता सॉलिड डेटा रेकॉर्डर आणि पेलोड डेटा सबसिस्टम यांसारखी महत्त्वाची उपकरणे बसवली आहेत. इस्रोने १९७९ पासून ३० हून अधिक पृथ्वी निरीक्षण उपग्रह प्रक्षेपित केले आहेत.

निसार उपग्रह फक्त नैसर्गिक आपत्तींची माहिती देणार नाही तर चीन आणि पाकिस्तानच्या भारताच्या सीमांवर लक्ष ठेवण्यासाठी देखील उपयुक्त ठरू शकते. निसारचे रडार २४० किमीपर्यंतच्या क्षेत्राची स्पष्ट फोटो घेण्यास सक्षम असेल. ते एकदा त्याच ठिकाणचा फोटो घेईल आणि १२ दिवसांनी त्याच ठिकाणचा फोटो घेईल. माहितीनुसार, इस्रोने या प्रकल्पावर एकूण ७८८ कोटी रुपये खर्च केले आहेत. या उपग्रहाचे वजन सुमारे २,८०० किलो आहे.