पानसहासाठी

त�

��ळजाभवानीला चांदीचा मुखवटा
देऊळगावराजे : आलेगाव (ता. दौंड) परिसरातील धुमाळवस्ती येथील तुळजाभवानी मातेला भाविकांकडून सव्वा लाख रुपये किमतीचा चांदीचा मुखवटा अर्पण केला आहे.
आलेगावचे कुलदैवत म्हणून आई तुळजाभवानी या देवीच्या मूतीर्ची स्थापना लोकवर्गणीतून करण्यात आली. या देवीमातेला चांदीचा मुखवटा असावा आणि देवीच्या छबिना मिरवणुकीसाठी पालखी असावी, या इच्छेनुसार ग्रामस्थांनी चांदीचा मुखवटा बसवला आहे. दरवर्षी नवरात्रोत्सवाची परंपरा या देवीच्या मंदिरात साजरी केली जाते. मंदिराचे पुजारी राजेंद्र गुणावरे तसेच शिवाजी ढमढरे, प्रल्हाद इंगवले, बाळासाहेब इंगवले, मंगल भोसले हे देवीचे भक्त नवरात्रोत्सवात सहभागी होऊन देवीची आराधना करतात. देवीच्या चांदीच्या मुखवट्याची पालखी मिरवणूक काढून धुमाळवस्ती, आलेगाव, कदमवस्ती या ठिकाणी ग्रामप्रदक्षिणा घालण्यात आली. ग्रामस्थांच्या वतीने पालखी मिरवणुकीचे स्वागत करण्यात आले. या वेळी गावातील ढोल लेझीम पथकाच्या गजराने अवघा परिसर दुमदुमला होता. (वार्ताहर)

वीटभ˜्या, रोपवाटिका आता
गौण खनिज विभागाच्या रडारवर
सुषमा नेहरकर-शिंदे, पुणे
तहसिलदारांना आदेश वर्षाला बुडतोय ८ कोटींचा महसूल.
जिल्‘ात गौण खनिजाचा एक-एक रुपया वसूल करण्याचा चंग महसूल विभागाने बांधला असून, प्रथमच विटभ˜्या आणि रोपवाटीकांसाठी वापरल्या जाणा?र्या मातीवर रॉयल्टी वसूल करण्यात येणार आहे. यासाठी जिल्‘ातील अनधिकृत वीटभ˜्यांचे सर्वेक्षण करण्याचे आदेश सर्व तहसिलदारांना देण्यात आले आहेत.
राज्य शासनाने यंदा प्रथमच सर्व जिल्हाधिकार्‍यांना महसूल वसूलीच्या उद्दिष्टात दुप्पट वाढ केली आहे. पुणे जिल्‘ात गतवर्षी १७५ कोटी रुपये महसूल वसूल करण्याचे उद्दिष्ट दिले होते. यंदा यामध्ये वाढ करुन तब्बल २७४ कोटी रुपये वसूल करण्यास सांगितले आहे. जिल्‘ात सर्वाधिक महसूल हा गौण खनिज आणि करमणूक कर विभागाकडून गोळा होतो. यामुळेच जिल्हाधिकारी सौरभ राव यांनी या दोन्ही विभागाकडे खास लक्ष दिले असून, एक-एक रुपया वसूल करण्यासाठी विविध उपाययोजना राबविण्यास सुरुवात केली आहे.
गौण खनिज विभागात आतापयंर्त प्रामुख्याने वाळू लिलाव आणि दगड खाण उत्खनन यामधूनच महसूल गोळा केला जात होता. परंतु गौण खनिजाचे इतर अनेक स्रोत दुर्लक्षित होते. यामध्ये देखील सुमारे ५0 ते ६0 टक्क्यांपयंर्त गळती होती. या सर्व गोष्टींना आळा घालण्यासाठी व वाळू माफियांच्या मुसक्या आवळण्यासाठी विविध उपाययोजना सुरू केल्या आहेत.
................................
चौकट
आता वीटभ˜्यांसाठी वापरण्यात येणार्‍या मातीवरही रॉयल्टी वसूल करण्याचा निर्णय गौण खनिज विभागाने घेतला आहे. यात शासन आदेशानुसार कुंभार व वडार समाजाला सुमारे २00 ब्रास मातीपयंर्त रॉयल्टी माफ आहे. परंतु जिल्‘ात सध्या या समाजाशिवाय अनेक व्यक्ती व्यवसाय म्हणून वीटभ˜ी चालवतात, पण रॉयल्टी भरत नाहीत. याचप्रमाणे जिल्‘ात सुमारे २५0 ते ३00 रोपवाटिका असून, येथे मोठ?ा प्रमाणात माती वापरली जाते. याकरिता एक ब्रास मातीसाठी २,७00 रुपये रॉयल्टी भरावी लागते. परंतु वीटभ˜ी, रोपवाटिकांकडून रॉयल्टी घेण्याचे प्रमाण खूपच अत्यल्प आहे. जिल्‘ात वीटभ˜ी आणि रोपवाटीकांकडून वर्षांला सरासरी ७ ते ८ कोटी रुपये महसूल वसूल होईल, अशी अपेक्षा आहे. त्यामुळे सर्व वीटभ˜्या, रोपवाटीका गौण खनिज विभागाच्या रडारवर आल्या आहेत.