मोदी आणि शहांची झोप उडवू शकणारा हाच 'तो' फोटो...

कर्नाटकचे मुख्यमंत्री कुमारस्वामी यांच्या शपथविधीला भाजपाविरोधातील पक्षनेत्यांची उपस्थिती एक वेगळा संदेश देणारी आहे. २०१९च्या लोकसभा निवडणुकीपर्यंत ही एकता टिकली तर भाजपासाठी बहुसंख्य जागी लढत सोपी नसणार आहे.

ज्यांचे नाव घेतले तरी अनेक राजकारण्यांची झोप उडते त्या पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, भाजपाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष अमित शहा यांची झोप उडवण्याची शक्यता एका फोटोमुळे निर्माण झाली आहे. हा फोटो त्याच बंगळुरुमधील आहेत, जेथून आलेल्या विजयाच्या बातमीनंतर शहांचे दिल्लीच्या राष्ट्रीय कार्यालयात फुलांच्या वर्षावात स्वागत झाले. कर्नाटकमध्ये जनता दल सेक्युलर आणि काँग्रेस यांच्या आघाडी सरकारच्या शपथविधी सोहळ्यात देशभरातील भाजपाविरोधकांची एकजूट झाली आहे. एच. डी. कुमारस्वामी यांच्या शपथविधीसाठी आलेल्या विविध पक्षांच्या नेत्यांच्या प्रभावाखालील राज्यांमधून चारशेपेक्षाही जास्त खासदार निवडून येतात. त्यामुळे किमान तेवढ्या जागी भाजपाला कडवी झुंज द्यावी लागणार आहे. त्यामुळे स्वाभाविकच आता पुन्हा शहांना त्यांची रणनिती नव्याने आखावी लागणार आहे.

कर्नाटक भारतीय जनता पार्टीसाठी समीकरण बिघडवणारे राज्य ठरु लागले आहे. विधानसभा निव़डणुकीत सर्वस्व पणाला लावल्यानंतरही बहुमताचा आकडा गाठता आला नाही. त्यानंतर राज्यपालांच्या मदतीने स्थापन केलेले सरकार अडीच दिवसांचेच ठरले. तेथे भाजपाला सत्तेपासून रोखण्यासाठी जे समीकरण जुळवले गेले ते आता विरोधी पक्षांच्या एकतेसाठी प्रेरक ठरु लागले आहे. खरेतर याची खरी सुरुवात उत्तरप्रदेशातील गोरखपूर आणि फुलपूर या दोन लोकसभा मतदारसंघांमधील पोटनिवडणुकांपासून झाली. तेथे २२ वर्षांचे शत्रूत्व विसरत बसपाच्या मायावतींनी समाजवादी पार्टीला पाठिंबा दिला. भाजपाच्या दोन्ही जागा हिसकावून घेण्यात अखिलेश यादवना यश मिळाले. आपण एकत्र आलो तर भाजपाला रोखणे शक्य आहे हे भाजपाविरोधकांच्या लक्षात येऊ लागले. पण तरीही कर्नाटकात काँग्रेस आणि जनता दल धर्मनिरपेक्ष वेगवेगळे लढले. त्यांची एकत्रित मते भाजपापेक्षा २० टक्क्यांनी जास्त तर आमदारांची संख्याही १३ ने जास्त आहेत. त्यामुळे एकत्र लढण्याची गरज अस्तित्वासाठी आवश्यक असल्याचे ओळखून दोन्ही पक्ष एकत्र आले. त्यात बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनीही महत्वाची भूमिका बजवाल्याचे बोलले जाते. त्यांनी सोनिया गांधींच्या कानावर अशा युतीची गरज घातली. त्यातूनच काँग्रेसने जनता दल धर्मनिरपेक्षला बिनशर्त पाठिंबा दिला. विरोधकांच्या एकतेचा हाच प्रयोग घडवण्यासाठीच कर्नाटकातील आपल्या शपथविधीला मुख्यमंत्री कुमारस्वामी यांनी देशभरातील भाजपा विरोधकांना निमंत्रण दिले. त्यातूनच किमान १५ पक्षांचे नेते एकाच व्यासपीठावर एकत्र आले. त्यांचे आपापल्या प्रभावाखालील राज्यात पुढीलप्रमाणे बळ आहे.

उपस्थित नेते                                पक्ष                                          कार्यक्षेत्र           लोकसभा मतदारसंघ

1. सोनिया गांधी, राहुल गांधी            काँग्रेस                                        देशभर        
2. एच.डी. देवेगौडा                          जनता दल (धर्मनिरपेक्ष)             कर्नाटक              ०२८        
3. ममता बॅनर्जी                                तृणमूल काँग्रेस                           बंगाल                 0४२
4. मायावती                                      बसपा                                        उत्तरप्रदेश          0७८
5. अखिलेश यादव                            समाजवादी पार्टी                        उत्तरप्रदेश
6. शरद पवार                                   राष्ट्रवादी काँग्रेस                         महाराष्ट्र              0४८
7. सीताराम येचुरी                             मार्क्सवादी कम्युनिस्ट                केरळ, त्रिपुरा      0२२
8. डी. राजा                                       कम्युनिस्ट                                केरळ, त्रिपुरा        
9. तेजस्वी यादव                                राष्ट्रीय जनता दल                     बिहार                   ०३३    
10. शरद यादव                                   जनता दल                                बिहार
11. कनिमोझी                                     द्रमुक                                       तमिळनाडू           ०३२
12. चंद्राबाबू नायडू                             तेलुगू देशम                              आंध्रप्रदेश             ०३४
13. अरविंद केजरीवाल                       आप                                         दिल्ली                   ००६
14. कुन्हालीकुट्टी                                 मुस्लीम लीग                            केरळ    
15. उमर अब्दुल्ला                              नॅशनल कॉन्फरन्स                   जम्मू-काश्मिर       ००६    

                                                                                                                                    ३२९
काँग्रेस कार्यक्षेत्रातील अन्य राज्य
पंजाब (१०),     पदुचेरी (०१), राजस्थान (१८), मध्यप्रदेश (२०), इतर                              ०७०
एकूण                                                                                                                    ३९९

काँग्रेस आणि अन्य भाजपा विरोधक यांची जर खरोखरच युती झाली आणि त्या युतीने २०१४ च्या निवडणुका एकत्रितपणे लढवल्या तर भाजपाला किमान ४०० जागांवर कडव्या लढतीला तोंड द्यावे लागण्याची शक्यता आहे. तसेच उरलेल्या १४५ जागांपैकी इशान्येतील राज्ये, ओडिशा, अंदमान निकोबार, लक्षद्विप अशा राज्यांमधील स्थितीही त्यावेळच्या राजकीय स्थितीवर अवलंबून असेल. त्यामुळे भाजपासाठी मिशन २०१९ वाटत होते तेवढेसे सोपे राहिलेले नाही, असे म्हटले जाते.
अर्थात याचा अर्थ असा नाही की बंगळुरुला एकत्र आले म्हणजे हे सर्व पक्ष एकवटलेच. तसे होणे सोपे नाही. डावे आणि ममता बॅनर्जी एकत्र येणे अशक्यच आहे. कारण बंगालात दोघेही प्रमुख प्रतिस्पर्धी आहेत. तसेच दिल्लीत आप आणि काँग्रेसचे.  महाराष्ट्रात शिवसेना भाजपासोबत गेली तर राष्ट्रवादी आणि काँग्रेस एकत्र येऊनही लढत सोपी नसणार. आंध्रात तेलुगु देशम विरोधात जाणार असेल तर भाजपा वाएसआर काँग्रेसच्या जगनमोहन रेड्डींना अभय देऊन सोबत घेऊ शकेल. तसेच तेलंगणात चंद्रशेखर रावना पटवण्याचा प्रयत्न केला जाऊ शकतो. अर्थात तेथे तेवढे सोपे नसेल. तामिळनाडूचे स्टालिन आणि कनिमोळी द्रमुकतर्फे आले असले तरी भाजपा अण्णा द्रमुकला सोबत घेऊ शकते. अर्थात स्टरलाइट गोळीबारातील बारा बळींमुळे परिस्थिती अवघड आहे. बरेच काही मध्यप्रदेश, राजस्थानच्या निकालांवरही अवलंबून आहे. 
अर्थात असे असले तरीही बंगळुरुतील भाजपाविरोधकांचा ग्रुप फोटो भाजपा श्रेष्ठींची झोप उडवण्यास पुरेसा असल्याचे म्हटले जाते ते काही अगदीच चुकीचे नाही.