Republic Day 2018 Special : 'झोलंबा' ग्रामीण भारत का एक चेहरा!

पण ६९ वर्षांनंतरही देशाच्या अनेक भागात विकासाच्या मुख्य प्रवाहापासून खूप दूर आहेत.

नवी दिल्ली -  आज देश ६९ व्या प्रजासत्ताक दिनाच्या निमित्ताने उत्सव साजरा करत आहे. २६ जानेवारी,१९५०रोजी एका व्यक्ती, एक मत, एक मुल्य, या सिद्धांतानुसार संपूर्ण देशात संविधान तयार केले गेले, तेव्हा स्वतंत्र भारतामध्ये एक नवीन युग अस्तित्वात आले. लोकांचे मूलभूत हक्क ओळखण्यात आले . प्रत्येकाला समानतेचा अधिकार देण्यात आला. भारत सरकारने नियोजनबद्ध पद्धतीने देशाच्या विकासासाठी पाच वर्षांची योजना आखली . त्यापैकी, ग्रामीण भारतातल्या विकासावर ठळकपणे चर्चा केली गेली. पण ६९ वर्षांनंतरही देशाच्या अनेक भागात विकासाच्या मुख्य प्रवाहापासून खूप दूर आहेत.

आतापर्यंत १२ व्या पंचवार्षिक योजनेची अंमलबजावणी देशात झाली आहे. प्रत्येक वेळी जे लोक निवडणुकीत आकर्षक आश्वासने देऊन सरकार बनवतात, जे नेते सरकार बनवितात,त्या नेत्यांनी इतके फसवले  की,इंग्रजांनीही नाही. "विकासाचा " नारा देऊन सरकार बनविणारे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना भाषणांमधील यशापेक्षा कितीतरी, जास्त म्हणजे नेमके काय केले आहे याकडे लक्ष दिले जात नाही. ग्रामीण भारताबद्दल तुम्ही जर बोललात तर परिस्थिती अजूनही गंभीर आहे.

ताज्या अहवालात, ६,४९,४८१ गावे एकूण आकडेवारीनुसार आहे. येथे, देशाच्या सुमारे ७० टक्के लोकसंख्या वास्तव(राहतात) करतात. तथापि, आतापर्यंत तेथे  स्वच्छ पाणी, वीज, देशाच्या अनेक गावांमध्ये रस्ते म्हणून प्राथमिक सुविधा देण्यात आली आहे. .२०१६ मध्ये  स्वातंत्र्य दिनाच्या  दिवशी मा.पंतप्रधान यांनी आपल्या भाषणात उल्लेख केला, "आमचे सरकार रुपये ७०६० कोटी ग्रामीण भारताच्या विकासाचे कारण चालू आर्थिक वर्षात राखून ठेवला आहे."

याबद्दल सर्वात धक्कादायक गोष्ट अशी की हजारो कोटी रुपये वाटप केल्यानंतरही या गावांच्या परिस्थितीत काहीच सुधारणा झाली नाही आणि त्याशिवाय या खेड्यांना इतर गावांना किंवा शहरांशी जोडण्यासाठी एक चांगला रस्ते सुध्या झाले आहे. मागील सरकारमध्ये, जेथे तीन वर्षांत ८० हजार किलोमीटरचा रस्ता बांधण्यात आला, आमच्या सरकारने गेल्या तीन वर्षांत १,०२० हजार किलोमीटरचे नवीन रस्ते बांधले. आमच्या सरकारने १३३ किलोमीटरचे दररोज नवीन रस्ते बांधले जात आहेत.

४ जानेवारी २०१८ रोजी संसदेच्या अधिवेशनात लोकसभेत एक अहवाल सादर करताना केंद्रीय रस्ते वाहतूक मंत्री मा.श्री.नितीन गडकरी म्हणाले की, ग्रामसडक योजनेतून १ लाख ७८ हजार गावांना जोडण्याचे काम २०१९ पर्यंत पूर्ण केले जाईल. आतापर्यंत १ लाख ६४ हजार गावांना जोडण्याचे काम पूर्ण झाले आहे.वर्ष २०१२-१३ मध्ये प्रधान मंत्री ग्राम सडक योजनेखाली वर्ष २०१३-१४ मध्ये ६६ किमी, २०१३-१४ मध्ये ६९  किमीचे रस्ते तयार करण्यात आले होते, मोदी सरकार स्थापनेनंतर सन २०१४-१५ मध्ये १०४, सन २०१५-१६ मध्ये १००  आणि २०१६-१७ या वर्षात आपल्या काळात, आमच्या सरकारने १३३ किमीहून नवीन रस्त्यांची निर्मिती दररोज केली आहे.

हे माहिती वाचून कदाचित आपण असा विश्वास करू शकले की सरकार लवकर विकास करत आहे, परंतु जमिनीवर विकास लांबपर्यंत दिसत नाही. उदाहरणार्थ,केंद्रीय मंत्री मा.श्री.नितीन गडकरी विदर्भातील एका लहानशा गावाबद्दल माहिती सांगतो. यापूर्वी "झोलंबा"(केदारखेड)हे नाव कदाचित तुमच्याकडून ऐकले नसेल. प्रत्यक्षात हे महाराष्ट्रातील विदर्भात हे एक लहानसे गाव आहे. नागपूर पासुन १२७ किमी. व अमरावतीपासून ७६ किमी अंतरावर व तालुका वरुड तालुकात आहे. हे असे गाव आहे जे देश आणि जगासाठी उत्कृष्ट दर्जाची संत्रे पुरवते, ज्याला आपण नागपूर ऑरेंज म्हणून ओळखतो.

केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी आणि महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस विदर्भाशी संबंधित आहेत. विशेष गोष्ट ही आहे की विदर्भातील हे गाव अजूनही मूलभूत समस्यांसाठी लढत आहे. तुम्हाला सांगु इच्छीतो,या गावात गावकऱ्यांची संख्या ११०० हून अधिक आहे जर गावाची लोकसंख्या किमान ५०० असेल तर रस्ता प्रधान मंत्री ग्रामीण रस्ते योजनेच्या नियमानुसार तयार केला जातो.

आश्चर्याची गोष्ट अशी की या प्रकरणात स्थानिक प्रशासनाकडून माहीती मागण्यात आली, तेव्हा त्यांनी योग्य प्रतिसाद दिला नाही. त्याच वेळी, मा.गट विकास अधिकारी यांनी कबूल केले की रस्ता पूर्वी बांधण्यात आला आहे. परंतु सध्याची परिस्थिती अशी आहे की, तेथे विकासाची प्रगती पहिला जाऊ शकत नाही आणि तो रस्ता सुध्दा झाला नाही.जी माहिती मा.गटविकास अधिकारी यांनी दिली होती.

तथापि, या संदर्भात खासदार मा.श्री. रामदास तड़स यांच्याशी चर्चा केली असता, त्यांनी या प्रकरणात दखल देण्याचे आश्वासन दिले होते . गेल्या काही वर्षांत, 'विकास' च्या नावावर गावकर्यांना केवळ आश्वासन मिळाले आहे. आता माहित पडेल  की जेव्हा प्रशासन ग्रामीण भागाबद्दल संवेदनशील होईल, आणि झोपीतून जाग आल्यावर  विकासासाठी काम करेल. सध्या, या खेड्यातून, आम्ही तुम्हाला उर्वरित गावांची स्थिती सांगण्याचा प्रयत्न केला आहे. तरीही आमच्या पुरातन वास्तूमध्ये काही गती गमावल्याचे पुरावे अजूनही आहेत, विशेषत: त्या ठिकाणी जेथे गांधीजींच्या वक्तव्यानुसार भारताची आत्मा अजूनही गावांमध्ये राहते.