साहित्य रंगभूमी प्रतिष्ठानचे प्रमुख विश्वस्त अशोक कुलकर्णी यांचे निधन

पुणे : साहित्य रंगभूमी प्रतिष्ठानचे प्रमुख विश्वस्त अशोक कुलकर्णी (वय ८४) यांचे मंगळवारी निधन झाले. देशभरातल्या सर्वभाषिक प्रायोगिक नाटक मंडळीमध्ये ते ‘अशोककाका’ म्हणून परिचित होते. त्यांच्या पश्चात पत्नी, मुलगी, मुलगा, सून व नातवंडे असा परिवार आहे. त्यांच्यावर पोटाची शस्त्रक्रिया करण्यात आली होती. त्यानंतर प्रकृतीची गुंतागुत वाढत गेली. त्यांना खासगी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते. तिथेच त्यांची प्राणज्योत मालवली.

अशोक कुलकर्णी यांचा जन्म बेळगाव इथे झाला. त्यांचे शालेय व महाविद्यालयीन शिक्षण जन्मगावीच झाले. त्यांनी ‘इंडियन डेमोग्राफिक रिसर्च इन्स्टि़ट्यूट , फायनान्शियल एक्स्प्रेस’ अशा अनेक संस्थांमध्ये महत्त्वाच्या पदावर काम केले. या काळात त्यांच्या मुंबईतील वास्तव्यात त्यांची तत्कालीन प्रयोगशील नाटक आणि सिनेमा करणाऱ्या अनेक कलावंतांशी मैत्री झाली. वालचंद इंडस्ट्रीजमध्ये महत्त्वाच्या पदावर काम करून ते निवृत्त झाले. निवृत्तीनंतरचा काळ हा त्यांनी नाटकाच्या क्षेत्रात व्यतीत करायचे ठरवले. पडद्यामागे उभे राहून त्यांनी गेल्या वीस वर्षांत अतिशय मोलाची कामगिरी निभावली. परफॉरमिंग आर्ट या क्षेत्रात भरीव कामगिरी करणाऱ्या तरुण रंगकर्मींचा सन्मान करणारी विनोद दोषी फेलोशिप त्यांनी सुरू केली. पुढे तेंडुलकर दुबे फेलोशिप आणि मधू गानू फेलोशिप या नावाने फेलोशिप दिल्या. आजवर ७२ जणांना या फेलोशिपने सन्मानित करण्यात आले आहे.

त्यांनी २००८ ते २०२० सलग बारा वर्षे विनोद दोशी नाट्य महोत्सव तथा सारंग नाट्य महोत्सवाचे आयोजन करून पुणे शहराच्या लौकिकात मोलाची भर घातली. साहित्य रंगभूमी प्रतिष्ठानच्यावतीने रंगभूमीच्या इतिहासाचा मागोवा घेणारे ‘सीन्स वी मेड’, तेंडुलकरांच्या लेखन -नाट्य- चित्रपट कारकिर्दीवर अनेक मान्यवरांनी लिहिलेले ‘अजून तेंडुलकर’ अशी अनेक पुस्तके प्रकाशित केली. त्यातल्या ‘प्रायोगिक रंगभूमी- तीन अंक’ या पुस्तकाला नुकताच साहित्य अकादमीचा पुरस्कार मिळाला होता. नाटककारांची प्रयोगशाळा असा ‘रंगभान’ नावाचा दीड वर्षे चालणारा उप्रकम त्यांनी चालवला. त्यांच्या निधनाने कलाक्षेत्राची फार मोठी हानी झाली आहे.