उत्पन्न कमी अन् खर्च जास्त; कोरोनाने शिकविले ‘कॉस्टकटिंग’ ( डमी 904)

पुणे : सध्याच्या कोरोना काळात मध्यमवर्गीयांचे जगणे दिवसेंदिवस कठीण होत आहे. कुटुंबातील कर्त्या पुरुषावर कोसळलेली बेरोजगारीची कुऱ्हाड... पगारात झालेली कपात... सातत्याने वाढती महागाई... पेट्रोलचे गगनाला भिडलेले दर.., या कारणांमुळे बहुतांश मध्यमवर्गीय कुटुंबांवर मासिक खर्चात कपात करण्याची वेळ आली आहे. अगदी जीवनाश्यक वस्तूंबाबतच्या काटकसरीपासून कटिंगपर्यंत अनेकांनी कॉस्टकटिंगचा मार्ग पत्करला आहे.

मध्यमवर्गीय कुटुंबातील गृहिणींचे मासिक अंदाजपत्रक कोलमडले आहे. कुटुंबात पाच ते सहा माणसे; मात्र कमावणारे केवळ दोघेचं. यातच एकाची नोकरी गेलेली तर, दुसऱ्याच्या पगारात अद्यापही कपात सुरू आहे. पैसा कमी आणि खर्च जास्त असल्यामुळे याचा ताळमेळ बसवणे गृहिणींना अवघड जात आहे. मुलांच्या शाळेचे शुल्क, ऑनलाइन शिक्षणाचा वाढता खर्च, यामुळे आधीच कुटुंब मेटाकुटीला आली आहेत. त्यामुळे बहुतांश कुटुंबांनी खर्चाबाबत आता हात आखडते घेण्यास सुरुवात केली आहे. अगदी दूध, भाज्या, किराणामालपासून ते कटिंग, मॉल खरेदी, हॉटेलवर होणारी उधळपट्टीपर्यंत कुटुंबांनी खर्चात कपात केली असल्याचे गृहिणींकडून सांगितले जात आहे.

-----------------------

मासिक अंदाजपत्रकाला जवळपास ५ हजारांची कात्री

दर महिन्याला कुटुंबातील माणसांप्रमाणे घरात किती सामान लागते, याची यादी करण्याबरोबरच मुलांच्या शाळेचा खर्च, औषधपाणी या सर्व गोष्टी गृहीत धरून एक विशिष्ट रक्कम बाजूला ठेवली जाते. एका कुटुंबातील पाच व्यक्तींनुसार गृहिणींचे मासिक अंदाजपत्रक हे १५ ते २० हजारांच्या आसपास असते. यात व्यक्तींनुसार कमी अधिक फरक पडू शकतो; पण कोरोना काळात या अंदाजपत्रकामध्ये जवळपास पाच हजार रुपयांपर्यंत कपात करण्याची वेळ आली आहे. खर्च कमी कसा करता येईल याचा विचार कुटुंबांकडून केला जात आहे.

-----------------------------

कुठे केले ‘कॉस्टकटिंग’?

* दोन भाज्यांऐवजी एकच भाजी

* एकत्रितपणे सामान भरण्याऐवजी गरजेनुसार सामान आणण्यावर भर

* शॉपिंग आणि हॉटेलिंग

* दाढी आणि कटिंग

* ब्युटीपार्लर

* कामवाली बाई

-------------------------

हॉटेलिंग किंवा एखादा नवीन पदार्थ करून पाहायचा असल्यास लागणाऱ्या किरकोळ गोष्टींवर अनावश्यक खर्च केला जायचा. पण या गोष्टी कमी केल्यामुळे किमान १००० ते १५०० रुपयांची बचत झाली. आम्ही ते पैसे औषधपाण्यासाठी आता वेगळे ठेवतो. यातच मुलांचा चित्रपटगृहांमध्ये जाऊन किमान १५०० रुपये खर्च व्हायचा; पण चित्रपटगृह बंद झाल्याने तो खर्च वाचला आहे. सध्यातरी बचत करण्याशिवाय गत्यंतर नाही.

- गौरी हडके, गृहिणी

------------------------------

गेल्या वर्षी नवऱ्याची नोकरी गेली आणि कुटुंबावर कुऱ्हाड कोसळली. आम्ही दोघे कमवत असलो तरी माझा पगार घर चालवायला पुरेसा नव्हता. त्यामुळे घर खर्च कसा भागवायचा असा प्रश्न पडला. यातच सासऱ्यांना कोरोना झाला. त्यांच्या औषधपाण्यासाठी बचत केलेली रक्कम खर्च करावी लागली. तेव्हा मग आम्ही सर्वांनी एकत्र बसून काय करता येईल याचा विचार केला. अंदाजपत्रकातून अनावश्यक गोष्टींवरचा खर्च कमी केला. मुलाचे केस घरीच कापू लागलो. धुणी-भांड्याला असलेली बाई काढून टाकली, सगळे मिळून काम करण्याचे ठरले.

- स्मिता महाडिक, नोकरदार

---------------------------------