भारतातील पहिल्या तरंगत्या सुक्या गोदीचे यशस्वी जलावतरण

समुद्रात फिरणाऱ्या जहाजांच्या पाण्याखालील तळाच्या दुरूस्ती व देखभालींसाठी सुक्या गोदीची गरज असते.

रत्नागिरी : भारतातील पहिली स्टीलची तरंगती सुकी गोदी (फ्लोटिंग ड्राय डॉक) कोकणात, तीही जयगड खाडीकिनारी काताळे येथे बांधण्यात ज्येष्ठ मरिनर दिलीप भाटकर आणि त्यांचे सहकारी यांना यश आले. त्यासाठी गेली चार वर्षे असंख्य समस्यांना सामोरे जात त्यांनी खडतर प्रयत्न केले आहेत. या ‘फ्लोटिंग ड्राय डॉक’चे मंगळवारी जयगड खाडीमध्ये यशस्वी जलावतरण करण्यात आले.समुद्रात फिरणाऱ्या जहाजांच्या पाण्याखालील तळाच्या दुरूस्ती व देखभालींसाठी सुक्या गोदीची गरज असते. अशा दुरूस्ती कामासाठी मुंबई बंदरात केवळ एक ब्रिटिशकालीन सुकी गोदी उपलब्ध आहे. भारतात आजवर निवडक फ्लोटिंग ड्राय डॉक्स परदेशातून आणलेल्या आहेत. त्यामुळे ही निकड लक्षात घेऊन कॅप्टन दिलीप भाटकर यांनी काताळे शिपयार्ड प्रा. लि. या कंपनीसाठी ‘मरीन सिंडिकेट प्रा. लि.’ या कंपनीच्या माध्यमातून सुक्या गोदीच्या बांधणीचा ध्यास घेतला. यासाठी २०१२ सालापासून अथक प्रयत्न सुरू झाले. लांजा तालुक्यातील शिपोशीचे सुपुत्र ज्येष्ठ उद्योजक दिलीप बार्इंग यांना सोबत घेऊन हा प्रकल्प काताळे येथे सुरू झाला. याला साथ लाभली स्थानिक तंत्रज्ञ व व्यावसायिक स्त्री - पुरूष मंडळींची! जयगड खाडीतील स्वत:च्या बंदर प्रकल्पावर ‘मरीन सिंडिकेट’ने हा प्रकल्प सुरू केला. विशेष कोणत्याही सुखसुविधा नसतानाही तब्बल चार वर्षे या सर्वांनी अथक परिश्रम घेतले आणि अनंत समस्यांना न डगमगता सामोरे जात यश खेचून आणले.
‘फ्लोटिंग ड्राय डॉक’साठी आवश्यक असलेल्या सर्व स्टील प्लेट्सची निवड एस्सार, जिंदल आदी फाँड्रीमध्येच करण्यात आली होती. रत्नागिरी आणि गुहागर तालुक्यातील स्थानिक वेल्डर्स आणि फिटर्स बांधकामाच्या ठिकाणीच आय. आर. एस.ची गुणवत्ता परीक्षा उत्तीर्ण झाले आणि त्यांनी बांधकाम पूर्ण केले. हे काम पूर्ण झाल्यांनतर आय. आर. एस.च्या वतीने सर्व्हेक्षण करण्यात आले आणि मगच जलावतरणाला परवानगी मिळाली. या सर्व परीक्षणावेळी कॅ. दिलीप भाटकर स्वत: उपस्थित होते.
जलावतरणावेळी कॅ. दिलीप भाटकर, प्रादेशिक बंदर अधिकारी संजय उगलमुगले तसेच बंदर निरीक्षक महानोर, बंदर विभागाचे अन्य कर्मचारी, काताळे शिपयार्ड, मरीन सिंडिकेटचा सारा परिवार, प्रशांत लिमये, गजानन पाटील, सुरेंद्र भाटकर, धरमसी चौहान, केसरीनाथ बोरकर, सुनीता बोरकर, भाटकर यांची पत्नी दीप्ती भाटकर आदी उपस्थित होते. या निर्मितीत मरीन सिंडिकेट परिवारातील दर्शन भाटकर, साजीद तांबू, इंद्रनील भाटकर, महेंद्र पाटील, शेखर शिंदे, सागर मयेकर, रामदास पंडित, संजय पालकर, संतोष बारस्कर, रोहित भोवड, ओंकार भाटकर, अनंत पवार, रवींद्र सागवेकर, संज्योक्ती पवार, गौरी सावंत, गीता विलणकर, ऋणा मायनाक, अशोक घाटे, प्रफुल्ल मगर यांचे परिश्रम सार्थकी लागले. (प्रतिनिधी)

या ‘फ्लोटिंग ड्राय डॉक’चे संपूर्ण बांधकाम इंडियन रजिस्ट्रार आॅफ शिपिंग या भारतीय जहाजाच्या उच्च ‘क्लासिफिकेयनच्या अ‍ॅथॉरिटी’ नियमावलीनुसार करण्यात आलेले आहे. डिझाईन व रचना गोवा येथील नेव्हल आर्किटेक्ट राजेश बेळगावकर यांच्या कंपनीने केले आहे.

‘फ्लोटिंग ड्राय डॉक’ ८० मीटर लांब, २४ मीटर रूंद आणि ९.२ मीटर उंच अशा आकारमानाची तसेच १२५० टन वजनाची आहे. १८०० टन वजनाचे व ५ मीटर ड्राफ्ट असलेले जहाज तळाच्या दुरूस्तीसाठी या ड्राय डॉकवर उचलले जाणार आहे.

हे अजस्त्र ड्राय डॉक पाण्यात उतरण्यासाठी उधाणाच्या भरतीची गरज असते. त्यामुळे पौर्णिमेनंतरच्या उधाणाच्या भरतीला म्हणजेच २४ रोजी दुपारी १२ वाजून ३५ मिनीटांनी जयगड खाडीत या ड्राय डॉकचे जलावतरण करण्यात आले.
अजुन या फ्लोटिंग डॉकची पाण्यात असताना विविध तपासण्या तसेच तांत्रिक बाबींची पुर्तता करण्यात येणार आहे. सुमारे दोन महिन्यानंतर याच खाडीत १० मीटर खोल पाण्यात एका जागी स्थिर ठेवण्यात येणार आहे. त्यानंतर पाण्याखाली बसविण्यात आल्यावर दुरूस्तीसाठी येणारे जहाज यावर येऊन स्थिर होईल व त्या जहाजाला घेऊन हे ड्राय डॉक पाण्याबाहेर उचलण्यात येईल.