व्यायाम संस्था, सार्वजनिक मंडळांच्या चाैका-चाैकात पाऊलखुणा

सांगली : संस्थान किंवा शहर किंवा गाव म्हणून सांगलीचा जन्म १८०१ सालचा. मूळ मिरज संस्थानच्या २२ कर्यातीपैकी सांगली ही एक कर्यात. थाेरले चिंतामणराव पटवर्धन यांनी वसविलेल्या सहा गल्ल्यांच्या सांगलीचा गेल्या सव्वादाेनशे वर्षात ऐसपैस विस्तार झाला. या वाटचालीचे साक्षीदार बनलेल्या, गाव म्हणून सांगलीचा लाैकिक वाढविणाऱ्या विविध व्यायाम संस्था, सार्वजनिक मंडळांच्या नामरुपी बिरुदावल्या सांगलीतील चाैक अभिमानाने मिरवताहेत.

रणझुंजार चाैक, विश्वविजय चाैक, अजय चाैक, प्रशीक चाैक, विसावा चाैक, विश्वविजय चाैक, झाशी चाैक, विवेकानंद चाैक, आझाद चाैक ही काही उदाहरणे आहेत.

सांगलीच्या गावभागातील हांडे-पाटील तालमीचा एकेकाळी माेठा दबदबा. सार्वजनिक गणेशाेत्सव सुरू झाल्यानंतर दरवर्षी तालमीत गणपती बसवायचा शिरस्ता. दरम्यान, गावातील चाैका-चाैकात बसणाऱ्या सार्वजनिक गणेश मंडळांमधील उत्साही वातावरण पाहून काेटगाेंड हांडे-पाटील यांच्यासह पहेलवानांंनी आपणही तालमीसमाेरील चाैकात मंडळ स्थापन करून गणपती बसवूया अशी चर्चा सुरू केली. यावर मंडळाचे नाव काय असावे. यावरून खल सुरू झाला. नाव सुचेना.. यावेळी तालमीच्या कट्ट्यावर बसलेले काेटगाेंड यांचे वडील म्हणाले ‘रणझुंजार’ नाव ठेवा. साऱ्यांनाच नाव पसंत पडले. चाैकात गणपती बसला. आणि चाैकालाही ‘रणझुंजार’ नाव पडले ते कायमचेच.

सांगलीच्या गावभागातील ४ नंबर शाळेजवळ अजय चाैक नावाची पाटी दिसते. येथील सामाजिक कार्यकर्ते अजय काेळी यांचे ऐन उमेदीत अपघाती निधन झाले. त्यांच्या मित्रांनी त्यांच्या स्मृती जागवत मंडळाची स्थापना केली. या मंडळाच्या नावावरून या चाैकाचे अजय चाैक असे नामकरण झाले.

सांगलीच्या बसस्थानकासमाेरील शास्त्री चाैक सर्वांच्या परिचयाचा. या चाैकात तत्कालीन नगरपरिषदेने उद्यान तयार करून त्यास लालबहादूर शास्त्री यांचे नाव दिले. दरम्यान, परिसरातील तरुण कार्यकर्त्यांनी चाैकात एक सार्वजनिक मंडळ स्थापन करण्याचे ठरविले. चाैकाचे आणि आपल्या मंडळाचेही शास्त्री चाैक मित्रमंडळ असे नामकरण केले. येथून पुढे हरिपूर रस्त्यावर प्रशिक चाैक दिसताे. ‘प्रज्ञाशील तरुण’ या संकल्पनेतून साकारलेल्या मंडळाचे संक्षिप्त नाव म्हणजे ‘प्रशीक चाैक’

सांगलीच्या खणभागातील आझाद व्यायाम मंडळाचा एकेकाळी माेठा लाैकीक हाेता. माजी नगराध्यक्ष रामभाऊ घाेडके यांच्या मार्गदर्शनाखालील या मंडळाच्या खेळाडूंनी विविध क्रीडा स्पर्धांच्या माध्यमातून राज्यभर लाैकिक मिळविला. या मंडळाच्या नावावरून स्टेशन राेडवरील आझाद चाैक ओळखला जाताे.

गावभागात विश्वविजय मित्र मंडळाच्या नावावरून विश्वविजय चाैक, विविध सामाजिक कार्यात अग्रेसर असलेल्या विसावा मंडळाच्या नावावरून विसावा चाैक, विवेकानंद सार्वजनिक मंडळाच्या नावावरून विवेकानंद चाैक, त्रिमूर्ती सांस्कृतिक सामाजिक मंडळाच्या नावावरून त्रिमुर्ती चाैक, गणपती पेठेतील झाशी चाैक गणेशाेत्सव मंडळाच्या नावावरून झाशी चाैक, नरवीर तानाजी गणेशाेत्सव मंडळाच्या नावावरून तानाजी चाैक, गवळी गल्लीतील सरकारी तालमीजवळ गजेंद्र सामाजिक सांस्कृतिक मंडळाच्या नावावरून गजेंद्र चाैक ओळखला जाताे.

सांगलीच्या सामाजिक, सांस्कृतिक क्षेत्रात याेगदान देणाऱ्या संस्था, संघटनांचीही काही प्रातिनिधिक उदाहरणे. सांगलीतील चाैका-चाैकात ती अभिमानाने नामरुपाने जपली जात आहेत.