शेळी-मेंढी, जनावरांसह शेतीपूरक लघुउद्योग आले घाट्यात

या आठवडी बाजारांच्या मुहूर्तावर ग्रामीण भागात अनेक कामांचे नियोजन केले जाते. मात्र सध्या सुरू असलेल्या कोरोनामुळे बाजार बंद पडले आहेत. अत्यावश्यक असलेला भाजीपाला उपलब्ध होत असला तरी लहान-मोठ्या उद्योजकांनी तयार केलेल्या वस्तू, शेळ्या-मेंढ्या, जनावरांची खरेदी-विक्री थांबली आहे. यामुळे ग्रामीण अर्थकारणावर मोठा परिणाम दिसत आहे.

कोरोनामुळे दुसऱ्या लाटेत ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा कणा समजल्या जाणाऱ्या आठवडी बाजार बंदीमुळे अर्थव्यवस्था विस्कळीत झाली आहे. यात भाजीपाला, पशुधन या प्रमुख घटकांसह काही घटकांच्या माध्यमातून दररोज कोट्यवधी रुपयांची देवाण-घेवाण ठप्प झाली आहे.

अनेक गावांप्रमाणे शहरातही मोजक्या ठिकाणी असा बाजार भरतो. विशिष्ट प्रकारच्या वस्तूंसाठी आजही काही ठिकाणचे बाजार प्रसिद्ध आहेत. त्यामुळे शेकडो किलोमीटर अंतरावरून विक्रेते व ग्राहक अशा बाजारांना हजेरी लावत होते. धान्यबाजार, भाजीबाजार, जनांवरांचा बाजार अशा बाजारांच्या सुविधा व शिस्तीसाठी स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या माध्यमातूूूून देखरेख ठेवली जाते.

कोट :::::::::::::::::::

सध्या बाजार पद्धतीत आधुनिकतेमुळे मोठे बदल घडले आहेत. राज्यभरात बाजार समितीच्या माध्यमातून आधुनिकता आली. यानंतर बझार, शहरातील मॉल व सध्या सुरू असलेली ऑनलाईन बाजार पद्धती रूढ होत असली तरीही ग्रामीण भागात बाजारांची क्रेझ व होणारी उलाढाल आजही कायम आहे.

- देवीदास ढोपे

सरपंच, पुरंदावडे

पारंपरिक बाजारांना कोरोनाची खीळ

‘बाजार’ हा शब्द पर्शियन भाषेतील मूळ संस्कृत शब्द ‘हट्ट’, यावरून ‘हाट’म्हणजे बाजार असा मराठी भाषेत हा शब्द आला. ‘बाजारहाट’ असाही शब्द वापरला जातो. बाजारांना जुनी परंपरा आहे. शिवकालात रायगडावरील बाजर प्रसिद्ध होता. शिवाय महाराष्ट्रातही अनेक बाजार आपली वैशिष्ट्ये टिकवून आहेत. रोजंदारीवरील मजुरांना बाजारादिवशी मजुरी मिळते. या दिवशी पंचक्रोशीतील निरनिराळ्या गावांचे लोक एकत्र येत असल्याने सामाजिक स्वरूपाच्या देवाणघेवाणींचे अनेक व्यवहार पार पडतात. आठवड्याच्या बाजारात पंचक्रोशीच्या आर्थिक जीवनाचे, तेथील उत्पादन प्रकारांचे व आर्थिक उलाढालींचे प्रतिबिंब उमटलेले असते. अशा पारंपरिक बाजारांना कोरोना महामारीने खीळ घातली आहे.