बर्फगोला ठरतोय आजारांना कारणीभूत ;  सॅक्रिन मिश्रीत रंग आरोग्यासाठी घातक

. बर्फ गोला व सरबतासाठी वापरण्यात येणारे रंगही दर्जाहीन आणि पाणीही अशुद्ध असल्याने गॅस्ट्रो आणि कावीळच्या साथीचा प्रादुर्भाव वाढण्याची भिती निर्माण झाली आहे.

ठळक मुद्देकाला खट्टा, आॅरेंज, रेड, चॉकलेटी, हिरवा, पिवळया रंगाच्या आकर्षक दिसणाऱ्या या बाटलीतील साखरीन मिश्रीत रंग आरोग्यासाठी घातक ठरत आहे. जिल्हाभरात खेडयापाडयांसह शहरांमध्ये शेकडो बर्फ गोले विक्रेता असून त्यापैकी किती जण स्वच्छतेकडे लक्ष देतात याचा अंदाज घेणे अवघड आहे.बर्फ गोला खाण्याआधी नागरिकांनी बर्फ कोठे तयार होतो, त्यासाठी कुठले पाणी वापरतात याची शहानिशा करणे गरजेचे आहे. 

वाशिम :   तापत्या उन्हात लोकांना रस्त्याच्या कडेला लागलेल्या गाडीवरचा बर्फ गोला खाण्याचा मोह आवरत नाही. उन्हाचा पारा चढत असल्याने फळांचा रस, लिंबू सरबतच्या गाड्यांवर नागरिकांची गर्दी वाढत आहे. बर्फ गोला व सरबतासाठी वापरण्यात येणारे रंग कोणत्या दर्जाचे असतात, यावर आरोग्याचा प्रश्न अवलंबून आहे. रंगही दर्जाहीन आणि पाणीही अशुद्ध असल्याने गॅस्ट्रो आणि कावीळच्या साथीचा प्रादुर्भाव वाढण्याची भिती निर्माण झाली आहे. काला खट्टा, आॅरेंज, रेड, चॉकलेटी, हिरवा, पिवळया रंगाच्या आकर्षक दिसणाऱ्या या बाटलीतील साखरीन मिश्रीत रंग आरोग्यासाठी घातक ठरत आहे.

रस्त्यावर, रेल्वेस्थानक परिसर आणि बसस्थानक परिसर, मुख्य चौक तसेच कॉलनीतील गल्लोगल्ली  हे बर्फाचे गोले विकणाऱ्यांची दिवसभर ये-जा सुरुच असते. बच्च कंपनी बर्फ गोला खाण्यासाठी हट्ट  करतात काही जण कौतुकाने मुलांना हे गोले खायला देतात. गोल्यातील रंग बघून अनेकांना बर्फाचा गोळा खाण्याची इच्छा होते. मात्र हा बर्फाचा गोलाच अनेक आजाराला कारणीभुत ठरत आहे. उन्हाळ्यात उदरनिर्वाहाचे साधन म्हणून काही गरीब व होतकरू विक्रेत्यांनी बर्फ गोला व्यवसाय सुरू केला असेल. काहींचे घरच या सरबतच्या गाड्या आणि बर्फाच्या गोळयावर चालतही असेल. मात्र, आरोग्याच्या दृष्टिने विचार केला तर सावधानता बाळगणे गरजेचे ठरत आहे. अनेकांना शुद्ध पाणी परवडत नसल्याने, ‘मिळेल त्या पाण्याचे’ सरबत बनविण्याचा हा पर्याय अनेकांनी निवडलाही असेल. हा पर्याय मात्र सरबत पिणाऱ्यांचे आरोग्य धोक्यात टाकत आहे. वाशिम जिल्हाभरात खेडयापाडयांसह शहरांमध्ये शेकडो बर्फ गोले विक्रेता असून त्यापैकी किती जण स्वच्छतेकडे लक्ष देतात याचा अंदाज घेणे अवघड आहे. त्यामुळे बर्फ गोला खाण्याआधी नागरिकांनी बर्फ कोठे तयार होतो, त्यासाठी कुठले पाणी वापरतात याची शहानिशा करणे गरजेचे आहे. 

असा बनतो बर्फ गोळा, सरबत

गाड्यावरील सरबत बहुतांशी अस्वच्छतेच्या वातावरणात बनविले जाते. ते बनविताना स्वच्छतेची पूर्णपणे काळजी घेतली जाते की नाही, हा प्रश्न अनुत्तरीय आहे. अनेक वेळा दुषित पाणी, निकृष्ट दर्जाच्या रंगांचाही वापर होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. गोळा बनविण्यासाठी वापरण्यात येणारा बर्फ बारदान्यात गुंडाळून ठेवण्यात येतो. बर्फ बनविण्यात येणाºया कारखान्यातही विशेष अशी काळजी घेतली जात नाही. बर्फ बनविण्यासाठी कारखान्यात मोठमोठे फ्रिजर असतात मात्र त्या फ्रिजरच्यावर लाकडी पाट्या ठेवण्यात येतात. व त्यावरुनच कारखान्यातील कामगार ये-जा करताना दिसून येतात. त्यामुळे कामगाराच्या पायांची धुळ अथवा घाण बर्फात मिसळण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. मात्र या बाबीकडेही संबंधितांचे सपशेल दुर्लक्ष होत आहे.

बर्फगोला आरोग्यास अतिशय धोकादायक असून अतिसेवनाने घश्याचा त्रास उदभवतो. लहान बालकांमध्ये याची मोठया प्रमाणात ओढ असते. पालकांनी याकडे लक्ष देवून बालकांना बर्फगोला देण्याचे टाळणे गरजचे आहे. तसेच यामध्ये वापरण्यात येत असलेला रंग सुध्दा आरोग्यास हानी पोहचविणार आहे.

- डॉ. अनिल कावरखे,वैद्यकीय अधिकारी, जिल्हा सामान्य रुग्णालय , वाशिम