शहरं
Join us  
Trending Stories
1
"जातीजातीत समाज विखुरला जावा; SC, ST, OBC समाज एकजूट राहू नये हा काँग्रेसचा डाव"; मोदींचा हल्लाबोल
2
...तर कोकणातील ३ जिल्हे अख्खा महाराष्ट्र पोसू शकतात; राज ठाकरेंचं कळकळीचं आवाहन
3
'महायुतीचे सरकार बनवायचे, देवेंद्र भाऊंना विजयी करायचे'; अमित शाहांनी पहिलीच सभा गाजवली, विरोधकांवर तोफ डागली
4
"एक हैं तो सेफ हैं"; पंतप्रधान मोदींची नवी घोषणा; म्हणाले, "आपल्याला एकत्र राहून..."
5
महाविकास आघाडीच्या या कृत्याला जनता माफ करणार नाही; PM नरेंद्र मोदींचा हल्लाबोल
6
व्होट जिहादच्या मुद्द्यावरुन राजकारण तापलं; किरीट सोमय्यांची निवडणूक आयोगाकडे तक्रार
7
देवेंद्र जी, आप भी चुनाव लड रहे है... मोदींनी नाव घेताच देवेंद्र फडणवीस धावत आले, धुळ्यातील सभेत काय घडलं?
8
SA vs IND : ऋतुराज गायकवाडला पुन्हा का वगळलं? भारतीय कर्णधार सूर्यकुमार यादवचं मोठं विधान
9
ट्रम्प यांची एक घोषणा आणि Waaree Energies Shares आपटले; २ दिवसांत १०% ची घसरण
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 :"देशाचे सहकार मंत्री कारखाने बुडवणाऱ्यांच्या प्रचाराला..."; जयंत पाटलांचा अमित शाहांना खोचक टोला
11
"पाकिस्तानचा अजेंडा देशात वाढवू नका"; पंतप्रधान मोदींचा महाविकास आघाडीला इशारा
12
Wipro ला मिळाल्या २ ब्लॉक डील्स; ८.५ कोटी शेअर्सचं ट्रान्झॅक्शन; शेअर्सवर काय परिमाम होणार?
13
"...तोपर्यंत राजकारण करत राहीन"; निवृत्तीच्या चर्चांवर शरद पवारांचं मोठं विधान
14
PM Vidyalaxmi Scheme : काय आहे पीएम विद्यालक्ष्मी योजना? यासाठी कोण अर्ज करू शकतो? जाणून घ्या...
15
लेकीच्या जन्मानंतर पहिल्यांदाच रणवीर-दीपिका झाले स्पॉट, लेक दुआचीही दिसली झलक, पाहा व्हिडिओ
16
Chhagan Bhujbal मला आधीच क्लीनचीट मिळालेय, पुन्हा तुरुंगात जाण्याची भीती नाही; छगन भुजबळांकडून आरोपांचा इन्कार
17
Fact Check:डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या भाषणात PM मोदींच्या नावाची घोषणाबाजी झाल्याचा दावा खोटा
18
आता याचं काय करायचं? KL राहुल विचित्र पद्धतीने झाला बोल्ड; चाहत्यांनी लावला डोक्यालाच हात
19
स्वामीभक्त शंकर महाराज यांचे मद्यपान, धूम्रपान हे फक्त बाह्यरूप; पहा त्यांचे अंतरंग!
20
उर्फी जावेदने उडवली तृप्ती डिमरीच्या डान्सची खिल्ली, म्हणाली, "इतकी छान अभिनेत्री पण..."

अभ्यास

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: January 11, 2018 2:54 AM

माणसाच्या जीवनात ‘अभ्यास’ हा शब्द वेगवेगळ्या अंगाने जोडला गेला आहे. मुलाला शाळेत घातल्यापासून त्याचं आणि अभ्यासाचं नातं जडलं जातं. ‘तुला आता अभ्यास करायचाय, परीक्षा जवळ आलीय, काय करावं मुलगा सारं काही करतो पण अभ्यास मात्र करत नाही.

- डॉ. रामचंद्र देखणेमाणसाच्या जीवनात ‘अभ्यास’ हा शब्द वेगवेगळ्या अंगाने जोडला गेला आहे. मुलाला शाळेत घातल्यापासून त्याचं आणि अभ्यासाचं नातं जडलं जातं. ‘तुला आता अभ्यास करायचाय, परीक्षा जवळ आलीय, काय करावं मुलगा सारं काही करतो पण अभ्यास मात्र करत नाही. अभ्यासाशिवाय गत्यंतर नाही. ‘अभ्यास कर, मोठा हो’ ही अशी वाक्ये वारंवार पालकांकडून ऐकायला मिळतात. अगदी बालवयातील शालेय जीवनापासून ‘अभ्यास’ हा आपला पाठीराखा ठरतो आणि पुढे अभ्यासाने मोठा होऊन ‘मोठे अभ्यासक’ अशी बिरुदावली मिरवितानाही तोच अभ्यास आपल्या पाठीशी असतो. अभ्यास म्हणजे नेमके काय? संत तुकोबारायांनी नेमक्या शब्दात सांगितले आहे.असाध्य ते साध्य, करिता सायास।कारण अभ्यास। तुका म्हणे।आपले ‘साध्य’ सिद्ध करण्यासाठी घेतलेले परिश्रम म्हणजे अभ्यास होय. तत्त्ववेत्त्यांनी ‘पुन: पुन: संशीलनम्’ म्हणजे ध्येयवस्तूच्या ठिकाणी मनाच्या स्थिरीकरणासाठी केलेला प्रयत्न म्हणजे अभ्यास होय, असे म्हटले आहे. तर ‘संस्कारबाहुत्यम म्हणजे विद्येचे, ज्ञानाचे सततचे संस्कार दृढ करणे म्हणजे अभ्यास होय. आरुणीने श्वेतकेतुला ‘तत्त्वमसि’ हे वाक्य नऊवेळा सांगितल्यावर त्याला ते पटले आणि त्या महावाक्याचे संस्कार दृढ झाले. मीमांसदर्शनात अभ्यासाला ‘प्रमाण’ म्हणून संबोधले आहे. दृश्य जगातील कोणतीही गोष्ट विज्ञानाच्या, पदार्थज्ञानाच्या किंवा प्रपंचज्ञानाच्या अंगाने प्राप्त होते. त्यासाठी अभ्यास लागतोच. पण ब्रह्मविद्येच्या आणि अध्यात्मज्ञानाच्या प्राप्तीसाठी सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. ज्ञानदेव आत्मविश्वासाने सांगतात,‘‘म्हणौनि अभ्यासासी काही।सर्वथा दुष्कर नाही।या लागी माझ्या ठायी।अभ्यासे मिळ।’’अभ्यासाला दुष्कर काही नाही. परमात्मासुद्धा अभ्यासात उभा आहे. या अभ्यासाचे ‘भवप्रत्यय अभ्यास’ आणि ‘उपायप्रत्यय अभ्यास’ असे दोन प्रकार सांगितले जातात. जन्म घेऊन स्वाभाविकपणे मिळणारा जाणतेपणाचा अनुभव हा भवप्रत्यय अभ्यास होय तर मानवी जीवनातील विविध ज्ञानसाधनांच्या योगे घ्यावयाचा अनुभव हा ‘उपायप्रत्यय अभ्यास’ होय. माणसाने विविध ज्ञानसाधनांनी अनुभव घ्यावा, त्याने समृद्ध व्हावे आणि शेवटपर्यंत अखंड ज्ञानसाधक राहावे हेच अभ्यासाचे खरे प्रयोजन होय.

टॅग्स :Schoolशाळा