शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'कारखाने विकत घ्यायला मी काही महाराष्ट्रभर हिंडलो नाही'; जयंत पाटलांनी अजित पवारांना डिवचले
2
"जेव्हा पराभव समोर दिसतो, तेव्हा 'असे' नॅरेटिव्ह सेट करण्याचा प्रयत्न सुरू होतो"; प्रविण दरेकर यांचा सुप्रिया सुळेंना टोला
3
"बंद सम्राटांना कायमचं घरात बंद करायची वेळ आलीय"; CM शिंदेंचा उद्धव ठाकरेंवर अप्रत्यक्ष निशाणा
4
अचानक मोठा विकेंड जाहीर! १५ ते २० नोव्हेंबर 'या' शाळा बंद राहणार; शासनाचा मोठा निर्णय
5
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'काल माझं अन् शरद पवारांचं भांडण झालं, त्यांनी सात सभा..."; सुप्रिया सुळेंनी सगळंच सांगितलं
6
गुंतवणूकदार विचित्र परिस्थितीत अडकले! शेअर ६१ हजारांनी पडला पण विकताही येत नाहीय...
7
दिल्ली महापौरपदासाठी भाजपचा उमेदवार अवघ्या ३ मतांनी हरला; आपची महापालिकेवर सत्ता
8
“मोदींनी ११ वर्षात काय केले? महाराष्ट्राच्या निवडणुकीचा ३७० कलमाशी काय संबंध?”: खरगे
9
काव्या मारनने संघाबाहेर काढलं, त्यानेच टीम इंडियाला रडवलं! आता लागणार १० कोटींची बोली?
10
बाळासाहेबांची इच्छा आम्ही पूर्ण केली, छ. संभाजीनगरच्या नामकरणावरुन PM मोदींचा उद्धवसेनेवर 'बाण'
11
घुसखोरांनाही ४५० रुपयांत गॅस सिलेंडर देणार; काँग्रेस नेत्याच्या विधानानं नवा वाद
12
गाझामध्ये इस्रायलचं तांडव, संपूर्ण कुटुंब नष्ट; शेजारी म्हणाला, "केवळ एकच मुलगा वाचला, पण तोही...!"
13
"गद्दारी केली तर लाज वाटण्यासारखं काहीच नाही"; दिलीप वळसेंच्या लेकीचे शरद पवारांना प्रत्युत्तर
14
महाराष्ट्रात मविआ सरकार स्थापन करु, एकही प्रकल्प बाहेर जाऊ देणार नाही; राहुल गांधींचा शब्द
15
BSNL नं लॉन्च केली भारतातील पहिली Satellite-to-Device सर्व्हिस, आता नेटवर्कशिवायही करू शकाल कॉलिंग!
16
विरोधक सत्तेत आले तर पहिली लाडकी बहीण योजना बंद पाडतील; नरेंद्र मोदींची टीका
17
पंकजांनंतर अशोक चव्हाणांचा 'बटेंगे तो कटेंगे'ला विरोध; म्हणाले, "मी सेक्युलर हिंदू पण..."
18
"विद्यार्थ्यांची मागणी न्यायपूर्ण, सामान्यीकरण अस्वीकार्य ..."; राहुल गांधींनी प्रयागराजमधील आंदोलनावर दिली प्रतिक्रिया
19
"काही ईव्हीएम मशिनमध्ये गडबड! असं परदेशी माणूस म्हणतोय..."; सुप्रिया सुळे यांचा मोठा दावा
20
'या' देशातील ६ आंदोलनकर्त्यांना मृत्यूदंडांची शिक्षा; सरकारविरोधी निदर्शनांमध्ये होता सहभाग

व्रतस्थ

By admin | Published: August 17, 2016 5:28 PM

व्रत-वैकल्य करणारा / करणारी ती / तो ‘व्रतस्थ’पण विवेकानंद व्रतस्थाचा अर्थ सांगताना म्हणतात, ‘जी व्यक्ती आयुष्यातील कोणतेही स्वीकृत कार्य अखंड-अव्याहत-अथकपणे करते ती ‘व्रतस्थ’.

- प्रा. डॉ. यशवंत पाटील
 
व्रत-वैकल्य करणारा / करणारी ती / तो ‘व्रतस्थ’पण विवेकानंद व्रतस्थाचा अर्थ सांगताना म्हणतात, ‘जी व्यक्ती आयुष्यातील कोणतेही स्वीकृत कार्य अखंड-अव्याहत-अथकपणे करते ती ‘व्रतस्थ’. या व्रतस्थपणास कोणतीही जात-धर्म-पंथ-देश-लिंग वा अन्य कोणत्याही भेदा-भेदाचे बंधन नसते. काण हा व्रतस्थपणा अंत:करणातून आणि तीव्र मन:शक्तीतून निर्माण होतो.
विविध क्षेत्रांत लागलेले अनेक शोध, झालेली प्रगती, उभी राहिलेली मोठमोठी सामाजिक कामे, वैयक्तिक जीवनात काही व्यक्तींनी साधलेल्या प्रगतीच्या मुळाशी ‘व्रतस्थ’पणाचाच विचार आढळतो. योगावर संशोधन, भाष्य आणि लेखन करणारे पतंजली ऋषी सांगतात, ‘व्रतस्थपणा हा योगाचा पाया आहे. त्यातील व्रतस्थपणाची कृती आणि वृत्ती अंतर्मनातून आली की ‘योग’ सिद्ध होतो.
श्री संत ज्ञानेश्वरांनी ज्ञानेश्वरीत ज्ञानभक्ती आणि कर्मयोगाच्या समन्वयातून येणारा व्रतस्थपणा कसा श्रेष्ठ असतो हे सविस्तर स्पष्ट केले आहे. व्यक्तिगत, सामूहिक, कौटुंबिक, संस्थात्मक पातळीवर ते सिद्धही झाले आहे. उदा. मुंबईतील डबेवाल्यांचे शिस्तबद्ध काम पाहून इंग्लंडच्या प्रिन्स चार्ल्सला डबेवाल्यांचा ‘व्रतस्थपणा’ भावला म्हणून त्यांनी त्यांचे मुक्तकंठाने कौतुक केले. नुकत्याच दिवंगत झालेल्या भाऊसाहेब चितळ्यांनी त्यांच्या व्रतस्थ वृत्तीतूनच जागतिकीकरणाच्या अगोदर ‘चितळे मिठाई’चा ब्रॅण्ड सर्वत्र लोकप्रिय केला.
शैक्षणिक, सामाजिक वा अन्य क्षेत्रात काम करणाऱ्या अनेक ज्ञात-अज्ञात व्यक्तींनी हे दाखवून दिले आहे की, ‘कुणीही व्यक्ती, कोणत्याही क्षेत्रात ‘व्रतस्थ’ वृत्तीने आपला ठसा उमटवू शकते. कै. बाबा आमटे, मदर तेरेसा, अनुताई वाघ, नानाजी देशमुख, भीमसेन जोशी, कर्मवीर भाऊराव पाटील इ. व सद्यस्थितीतही गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर, सचिन तेंडुलकर इ. म्हणून व्रतस्थ वृत्तीला व्यक्ती, कुटुंब, देश, धर्माचा संस्कार म्हणतात ते यामुळेच.